رابطه آلمان و روسیه

مترجم: حسین راستگو

منبع: اکونومیست

آنگلا مرکل و دمیتری مدودف برای رفع و رجوع اختلاف‌هایشان تلاش می‌کنند. قانونی خوب برای بنیاد‌هایی که جوایزی را اعطا می‌کنند، این است که دریافت‌کننده باید بر شکوه و بزرگی جایزه بیفزاید، نه برعکس. داوران جایزه کادریگا که به «الگوهای آلمان» داده می‌شود، هنگامی که ولادیمیر پوتین، نخست‌وزیر خود‌کامه روسیه را به عنوان یکی از دریافت‌کنندگان جایزه امسال برگزیدند، این قانون را از یاد بردند و خشم و نفرت شدیدی را به خاطر این تصمیم خود به بار آوردند.

واسلاو هاول که این جایزه را در سال ۲۰۰۹ از آن خود کرده بود، تهدید کرد که آن را پس خواهد داد. کمیته جایزه کادریگا در برابر «فشار‌های تحمل‌ناپذیر»، اعطای جایزه به پوتین را لغو کرد. دمیتری مدودف، رییس‌جمهور روسیه این رفتار را «بزدلانه» خواند.

موضوع آزار‌دهنده آن است که این جاروجنجال‌ها درست پیش از ملاقات مدودف با آنگلا مرکل، نخست‌وزیر آلمان در ۱۸ و ۱۹ جولای در هانوفر رخ داد. این دو در ملاقات خود بر کارهای نشاط‌انگیز و شادی‌آوری که می‌خواهند انجام دهند (افزایش کارآیی استفاده از انرژی و ...) تمرکز کردند. اما جنجال کادریگا از تنش‌های میان بزرگ‌ترین کشور اروپا و بزرگ‌ترین اقتصاد آن و اشتیاق رهبران این دو کشور به کنترل این تنش‌ها پرده برداشت.

کنترل این وضع برای آلمان و روسیه ساده‌تر شده است. از آن زمان که روسیه به گرجستان حمله برد و جریان گاز به اوکراین را قطع کرد، مدتی می‌گذرد. به قول کاتینکا باریش از گروه مشاوره‌ای اصلاحات اروپایی، بهبود دوباره روابط باراک اوباما با روسیه اوضاع را برای آلمان روبه‌راه می‌کند و از سرگیری روابط آلمان با لهستان و لهستان با روسیه «تاثیر بزرگی» را به بار خواهد آورد.

تجارت میان روسیه و آلمان احتمالا در سال جاری به۷۰ میلیارد یورو (۹۹ میلیارد دلار) خواهد رسید. مدودف شریکی دمخور‌تر و هم‌زبان‌تر از پوتین است.

روسیه و آلمان برای روبه‌راه کردن اوضاع «فرصت محدودی» دارند. این را الکساندر راهر از شورای روابط خارجی آلمان می‌گوید. انتخابات ریاست‌‌جمهوری سال بعد در روسیه و آمریکا می‌تواند پوتین را دوباره به نفر اول کرملین بدل کند و جمهوری‌خواهی جنگ‌طلب را به کاخ سفید وارد سازد. با این همه مرکل در دیدار با مدودف در هانوفر، هیچ وعده‌ای در ارتباط با مهم‌ترین خواسته روس‌ها که لغو نیاز به روا‌دید برای سفر درون اتحادیه اروپا بود، نداد. (تنها گفت که «در سال آینده در این باره صحبت خواهد کرد».)

تا همین چند وقت پیش، آلمان به خاطر تکیه‌اش بر نفت و گاز روسیه، نیاز‌مند به این کشور به نظر می‌رسید. تصمیم اخیر دولت آلمان برای کنار گذاشتن استفاده از انرژی هسته‌ای و خبر‌های مبتنی بر این که گاز-پروم، غول گازی متعلق به دولت روسیه در تولید برق در آلمان سرمایه‌گذاری خواهد کرد، نگرانی‌ها را از این امر که شاید آلمان بیش از پیش وابسته روس‌ها شود، دامن زده است. مرکل با مخالفت با پیشنهاد روسیه برای افزودن لوله سومی به خط لوله گاز بالتیک، بسیار کوشید تا این ایده را از ذهن‌ها پاک کند.

اما دیدار مرکل و مدودف بیش از آن که به خطوط لوله‌ای که آنها را به یکدیگر وصل می‌کنند مربوط باشد، به شکاف سیاسی و اقتصادی میان آن‌ها ربط داشت. رهبران دو کشور بر سر «شراکت در مدرن‌سازی» و از جمله بر سر تلاش‌های تازه‌ای برای اصلاح نظام قضایی روسیه به توافق رسیدند. بانک‌های دولتی آلمان و روسیه پیرامون تاسیس صندوقی برای پشتیبانی از بنگاه‌های کوچک در روسیه توافق کردند. اما شکاف میان این دو هنوز بزرگ است.

روسیه در تلاش‌هایش برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی (دبلیو‌تی‌او) پیشرفت چندانی نکرده. به قول الکساندر راهر، رهبران آن در این‌باره که آیا تجارت آزاد به صنایع‌شان کمک خواهد کرد یا نه، دو‌دسته‌اند.

به گفته رالف فوکس از بنیاد هاینریش بل که در این گفت‌وگو‌ها حضور داشت، بیشتر شرکت‌کنندگان روس به نخبگان حاکم در این کشور «بسیار نزدیک» هستند. وصله‌پینه‌هایی که در اعطای جایزه کادریگا پیش آمد، نشان از همین نکته داشت.