ایران، محور اصلی آخرین مناظره انتخاباتی آمریکا

تداوم فشارهای «غیرنظامی» برای توقف برنامه هسته‌ای ایران، نکته مورد توافق باراک اوباما و میت رامنی بود

دنیای اقتصاد- دو هفته مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده، دوشنبه شب آخرین مناظره دو کاندیدا در شهر بوکاراتون فلوریدا بود. رییس‌جمهور و فرماندار سابق ماساچوست مقابل هم نشستند. باراک اوباما و میت رامنی که یکدیگر را به‌عنوان «رییس‌جمهور» و «فرماندار» خطاب می‌کردند رو در روی هم قرار گرفتند و ۹۰ دقیقه درباره مهم‌ترین مسائل خاورمیانه و از جمله ایران و برنامه هسته‌ای آن به یکدیگر تاختند. مجری مناظره دوشنبه شب در دانشگاه لین، باب شیفر از شبکه سی.بی.اس بود که عمده سوالات خود درباره سیاست خارجی را بر محور ایران قرار داده بود. سوالاتی که پاسخ به آنها رامنی و اوباما را بارها به انتقاد از هم واداشت؛ از نحوه تقابل با ایران در دولت اوباما تا چگونگی مقابله با ایران در آینده.

رامنی در این مناظره اوباما را به ضعف در برابر ایران و برنامه هسته‌ای‌اش متهم کرد و مدعی شد که ایران هسته‌ای بزرگ‌ترین خطر برای ایالات متحده است. اوباما اما تحریم‌های - به ادعای او- فلج کننده را مهم ترین و بزرگ‌ترین دستاوردی خواند که به وسیله آن قدرت آمریکا را به نمایش گذاشته است. او برخلاف رامنی گروه‌های تروریستی را مهم ترین خطر برای آمریکا دانست. اوباما در عین حال از سیاست‌های جنگ طلبانه رامنی در مقابل ایران هم انتقاد کرد و گفت که «وقتی قرار است مردان و زنان جوان را در مسیر آسیب قرار دهیم،‌ من همواره این را درک می‌کنم که این باید آخرین دستاویز و نه اولین دستاویز ما باشد.» رامنی هم البته در یک عقب‌نشینی از مواضع خود درباره جنگ علیه ایران که در یکی دو ماه گذشته مشهود بوده است، تاکید کرد که در زمانی که فرماندار بوده است بر به کار بردن تحریم‌ها علیه ایران در قالب یک برنامه هفت‌گانه اشاره داشته است.

او در عین حال از تشدید تحریم‌ها به ویژه تحریم‌های نفتی و انزوای بیشتر ایران به عنوان روش‌هایی یاد کرد که آنها را در صورت پیروزی در انتخابات ۶ نوامبر به کار خواهد بست تا به گفته او جلوی ایران هسته‌ای را بگیرد. رامنی همچنین مدعی شد که ایران در این چند سال به جای دیدن یک چهره مقتدر از آمریکا یک چهره ضعیف دیده و چهار سال به سلاح هسته‌ای نزدیک شده است. رامنی این بار گفت که «اقدام نظامی آخرین دستاویز است و چیزی است که فقط در صورتی بررسی می‌شود که همه راه‌ها تا پایان امتحان شده باشد.» ادعای حمله احتمالی اسرائیل به ایران دیگر سوال فیشر بود از رامنی و اوباما. موضوعی که این بار به نحوی بین این رقیب اتفاق نظر دیده می‌شد. آنها هر دو در پاسخ به هرگونه حمله احتمالی به اسرائیل گفتند که در کنار رژیم صهیونیستی خواهند ایستاد.

به گزارش ایسنا، در این مناظره که به «خطوط قرمز، اسرائیل و ایران» مربوط بود، شیفر با اعلام اینکه هر کاندیدا دو دقیقه فرصت دارد، به این سوال پاسخ دهد که آیا هیچ یک از شما قصد دارید اعلام کنید که حمله به اسرائیل، حمله به آمریکا است؟ اوباما در پاسخ گفت که اسرائیل یک دوست واقعی، بزرگ‌ترین متحد ما در منطقه است و افزود: اگر اسرائیل مورد حمله قرار گیرد، آمریکا در کنار اسرائیل خواهد ایستاد و من در سراسر دوران ریاست‌جمهوری‌ام به آن اشاره کرده‌ام. رییس‌جمهور آمریکا ادامه داد: در مورد مساله ایران، مادامی که من رییس‌جمهور آمریکا هستم،‌ ایران به سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت. من وقتی عهده‌دار این سمت شدم به وضوح این را گفتم. سپس ما قوی‌ترین ائتلاف را سازماندهی کردیم و قوی‌ترین تحریم‌ها در طول تاریخ را علیه ایران اعمال کردیم. اوباما مدعی شد که این تحریم‌ها ایران را فلج کرده است. او ادامه داد: این، اکنون ایران را با یک انتخاب روبه‌رو می‌سازد. آنها می‌توانند مسیر دیپلماتیک را انتخاب کنند و به برنامه هسته‌ای‌شان پایان دهند یا اینکه مجبورند با جهانی متحد و رییس‌جمهور آمریکا روبه‌رو شوند که گفته است قصد نداریم هیچ گزینه‌ای را از روی میز کنار بگذاریم.

رییس‌جمهور آمریکا بار دیگر در اظهاراتی بی‌اساس ایران را «دولت حامی تروریسم» خواند و در ادامه گفت: اینکه ایران فناوری هسته‌ای را در اختیار عوامل غیردولتی قرار دهد، غیرقابل پذیرش است؛ چراکه آنها گفته‌اند که می‌خواهند اسرائیل را از روی نقشه محو کنند.

وی انتقادی را که از چندی قبل در مواقع مختلف از رامنی در قبال ایران داشت، تکرار کرد و افزود: اختلاف‌نظری که من با فرماندار رامنی دارم این است که در دوران جریان مبارزات (انتخاباتی) اغلب طوری حرف زده که گویا ما باید به اقدام نظامی زودهنگام دست می‌زدیم. من فکر می‌کنم این اشتباه است؛ زیرا وقتی قرار است مردان و زنان جوان را در مسیر آسیب قرار دهیم،‌ من همواره این را درک می‌کنم که این باید آخرین دستاویز و نه اولین دستاویز ما باشد.

تشدید تحریم‌ها؛ ایده اصلی رامنی

در پایان وقت اوباما برای صحبت کردن، نوبت به رامنی رسید .او گفت: قبل از هر چیز می‌خواهم بر همان نکته‌ای که رییس‌جمهور گفت تاکید کنم که اگر من رییس‌جمهور آمریکا باشم ما در کنار اسرائیل خواهیم ایستاد و اگر به اسرائیل حمله شود،‌ از آنها حمایت خواهیم کرد، نه فقط به شکل دیپلماتیک و فرهنگی، بلکه به لحاظ نظامی.

رامنی ادامه داد: همچنین برای ما ضروری است درک کنیم که ماموریت ما در ایران چیست؟ آن است که ایران را از داشتن سلاح هسته‌ای از طریق ابزارهای صلح‌آمیز و دیپلماتیک باز داریم و تحریم‌های فلج‌کننده چیزی است که من پنج سال قبل وقتی در اسرائیل و در کنفرانس هرتزیلیا صحبت می‌کردم، خواستارش شدم. من هفت گام را مطرح کردم.

کاندیدای جمهوری‌خواهان ادعا کرد: تحریم‌های فلج‌کننده‌ گام اول بود و این تحریم‌ها در حال کار کردن هستند. وی افزود: کاری که امروز من اضافه خواهم کرد تشدید آن تحریم‌ها است. من می‌گویم کشتی‌هایی که نفت ایران را حمل می‌کنند، نمی‌توانند به بنادر ما بیایند. من تصور می‌کنم که اتحادیه اروپا نیز با ما موافق است. نه تنها کشتی‌ها نمی‌توانند این کار را انجام دهند، من می‌گویم شرکت‌هایی که نفت آنها را جابه‌جا می‌کنند، نمی‌توانند این کار را انجام دهند. افرادی که نفت آنها را مبادله می‌کنند، نمی‌توانند این کار را انجام دهند. من این تحریم‌ را تشدید خواهم کرد. رامنی گفت: دوم اینکه من تلاش‌هایی برای انزوای دیپلماتیک انجام می‌دهم. وی در اظهاراتی بی‌اساس مدعی شد که سخنان محمود احمدی‌نژاد محرک نسل‌کشی است و او در جهت تعقیب قرار دادن احمدی‌نژاد تحت کنوانسیون نسل‌کشی، اطمینان یافتن از رفتار منفور با دیپلمات‌های ایران در سراسر جهان به همان شکلی که درباره دیپلمات‌های آفریقای جنوبی در دوران آپارتاید رخ داد کار خواهد کرد.

مذاکره با ایران صحت ندارد

مجری برنامه سوالی درباره گزارش اخیر روزنامه نیویورک تایمز درباره توافق اصولی ایران و آمریکا برای مذاکرات مستقیم درباره برنامه هسته‌ای پرسید که اوباما پاسخ داد: اینها گزارش‌های روزنامه ها است و صحت ندارد. اما هدف ما وا داشتن ایران به تشخیص آن است که باید از برنامه هسته‌ای‌اش دست بردارد و به قطعنامه‌های سازمان ملل که در حال اجرا هستند، عمل کند؛ زیرا آنها فرصت دارند دوباره به جامعه ملل برگردند و ما از آن استقبال خواهیم کرد.

رامنی نیز بار دیگر گفت که دولت اوباما در برابر ایران ضعف نشان داده و جایی که ایران باید قدرت آمریکا را می‌دید ضعف را دیده است و از سیاست اوباما انتقاد کرد که چرا در دوران اغتشاشات خیابانی سال ۸۸ تهران سکوت کرده است.

مجری برنامه سوال دیگری را مطرح کرد مبنی بر اینکه اگر نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی با رییس‌جمهور آمریکا تماس بگیرد و بگوید در مسیر حمله به ایران است، رییس‌جمهور چه پاسخ می‌دهد، رامنی گفت: بگذاریم وارد فرضیه‌ای با این ماهیت نشویم. رابطه ما با اسرائیل، رابطه من با نخست‌وزیر اسرائیل به شکلی است که ما تماسی نخواهیم داشت که بگوید بمب‌افکن‌های ما یا جنگنده ما در راه هستند. این چیزی است که پیش از چنین اقدامی درباره‌اش مذاکره و به طور کامل ارزیابی خواهد شد. بنا به این گزارش، رامنی و اوباما هر دو سعی کردند از پاسخ صریح به این سوال طفره روند.