ماموریت‌های شورای راهبردی روابط‌خارجی

حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی چندی پیش در حکمی «کمال خرازی»، «علی اکبر ولایتی»، «علی شمخانی»، «محمد شریعتمداری» و «محمد حسین طارمی» را برای مدت پنج سال به عنوان اعضای شورای راهبردی روابط خارجی مامور کردند تا با بهره‌گیری از آرا و نظرات نخبگان و کارشناسان به ‌جست‌وجوی افق‌های نو در روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران بپردازد. اهتمام این شورا به ارائه راهبرد در عرصه بین‌الملل در مسائل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و سایر موارد زمینه را برای حضور هرچه بیشتر جمهوری اسلامی ایران در صحنه‌های بین‌المللی بیش از پیش مشخص خواهد ساخت.

دریابان علی شمخانی وزیر سابق دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در گفت‌و‌گو با خبرگزاری فارس به تشریح ماموریت‌های شورای راهبردی روابط خارجی پرداخت.

در پایان علی شمخانی در طول هشت سال دفاع مقدس به عنوان قائم مقام فرمانده کل و فرمانده نیروی زمینی، وزیر سپاه، معاون اطلاعات و عملیات ستاد کل نیروهای مسلح نقش بسزایی را در طراحی، فرماندهی و پشتیبانی از عملیات‌های مختلف ایفا کرد.

وی یک سال پس از جنگ تحمیلی فرماندهی نیروی دریایی ارتش را بر عهده گرفت و در ادامه فرماندهی نیروی دریایی ارتش و فرماندهی مشترک نیروی دریایی ارتش، سپاه و قرارگاه دریایی خاتم الانبیاء را عهده‌دار شد.

شمخانی پس از انتخاب سیدمحمد خاتمی به ریاست جمهوری به مدت ۸ سال به عنوان وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح خدمت کرد.

وی هم اکنون رییس کمیسیون دفاعی- امنیتی شورای راهبردی روابط خارجی، رییس مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی و عضو شورای راهبردی روابط خارجی است و علاوه بر این، تدریس در دانشگاه‌های مختلف علوم نظامی و راهبردی را عهده‌دار است.

دریابان شمخانی در خصوص ساختار شورای راهبردی روابط خارجی گفت: در جلساتی که میان اعضای شورای راهبردی برگزار شد، ساختار و کمیسیون‌های شورای راهبردی روابط خارجی طراحی و در مورد نحوه تعامل با دستگاه‌های دولتی، مجامع علمی - دانشگاهی و سطح جامعه نیز تصمیم‌گیری شد.

وی در تشریح عملکرد کمیسیون‌های تخصصی شورای راهبردی روابط خارجی با بیان این که چهار نفر از اعضای شورای راهبردی مسوولیت کمیسیون‌های سیاست خارجی، اقتصادی، فرهنگی- علمی و دفاعی- امنیتی را بر عهده دارند، افزود: این کمیسیون‌ها با ترکیبی از مشاوران و عناصر مسوول در دستگاه اجرایی، مسوولیت بررسی و تدوین راهبردهایی را دارند که در حوزه‌های تخصصی دنبال می‌شود، البته این کمیسیون‌ها در آینده‌ای نزدیک فعال خواهند شد.

مسوول کمیسیون دفاعی- امنیتی شورای راهبردی روابط خارجی در پاسخ به این پرسش که تاکنون چه مسائلی در شورای راهبردی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، با بیان این که «ایران آینده» مهم‌ترین دستور کار شورای راهبردی روابط خارجی است، گفت: جمهوری اسلامی ایران به عنوان قدرت منطقه‌ای باید تعاریف مشخصی را از منطقه و قدرت، شاخص‌های قدرت، چالش‌های قدرت، چگونگی تعامل با دیگر قدرت‌ها و موانع داخلی و خارجی داشته باشد، لذا این موارد در شورای راهبردی روابط خارجی مورد بحث و تبادل نظر قرار می‌گیرد.

رییس مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی با اشاره به برگزاری نشست مشترک میان اعضای شورای راهبردی روابط خارجی و روسای دستگاه‌های اجرایی در ماه مبارک رمضان یادآور شد: در این نشست مسوولان ۷ دستگاه اجرایی از جمله وزرای کشور، خارجه، بازرگانی، فرهنگ و ارشاد، اطلاعات، راه و ترابری و رییس سازمان برنامه و بودجه در مورد نیات، اهداف و علت وجودی شورای راهبردی و همچنین نحوه تعامل با این شورا به بحث و تبادل نظر پرداختند.

وی با بیان این که دستاورد جلسات شورای راهبردی‌ در اختیار مقام معظم رهبری قرار داده می‌شود، تصریح کرد: بر این اساس دستگاهی که اجرایی شدن موضوعی را مشخص می‌کند، کسی است که از صلاحیت اجرایی بالایی برخوردار است، یعنی مقام معظم رهبری و به همین دلیل شورای روابط خارجی هیچ‌گونه کار موازی، رقابتی و غیر مکمل را با دستگاه‌های اجرایی نخواهد داشت، بنابراین چنانچه مقام معظم رهبری صلاح دانست، پیشنهاد را به سیستم مربوطه ارائه می‌کنند.

وزیر سابق دفاع با این توضیح که شورای راهبردی روابط خارجی با بالاترین مرجع نظام یعنی مقام معظم رهبری مرتبط و تا تشکیل یک NGO استمرار می‌یابد، افزود: شورای راهبردی تولید‌کننده ادبیات و دریافت کننده نظرات و پیشنهادهایی است که از جامعه به درون نظام منتقل می‌شود. این شورا راهبردهای مشخصی را در حوزه‌های سیاست خارجی، اقتصادی، فرهنگی - علمی و دفاعی - امنیتی ارائه می‌دهد و این کار در تعامل گسترده با سطوح مختلف جامعه و مسوولان دستگاه‌های اجرایی سامان پیدا می‌کند و از این طریق فاصله مابین چشم انداز، سیاست کلی و برنامه چهارم توسعه را با راهبردی‌های مشخص و معینی هدایت می‌کند.

عضو شورای راهبردی روابط خارجی در پاسخ به این سوال که آیا با تغییر رویکرد دولت‌ها تداخلی در اهداف شورای راهبردی ایجاد نخواهد شد، گفت: شورای راهبردی روابط خارجی، کار اجرایی نمی‌کند و حوزه کاری‌ آن نیز غیر از مسائل روزمره و جاری است، بنابراین هیچ نوع تداخلی با کار اجرایی ندارد.

شمخانی، فقدان تحزب و آموزش واحد مابین عناصر اصلی سیاست‌ساز و تصمیم‌گیر را از جمله ضروریات تشکیل شورای راهبردی روابط خارجی عنوان کرد و افزود: عدم هم تکمیلی تشکیلاتی و مشکلات ساختاری تاثیر کاهنده‌ای در توان ملی دارد که با داشتن راهبردی مشخص می‌توان مسیر واحدی را حاکم کرد.

وزیر سابق دفاع ادامه موضوع هسته‌ای را اصلی‌ترین چالش پس از انقلاب ذکر کرد و افزود: موضوع هسته‌ای به دلیل منویاتی که ایالات متحده آمریکا در منطقه دنبال می‌کند از روند طبیعی و حقوقی خود خارج و تبدیل به اصلی‌ترین چالش جمهوری اسلامی ایران شد، به‌گونه‌ای که امروز این چالش در حساس‌ترین وضع خود قرار دارد.

وی روند هسته‌ای شدن ایران را به ۵ دوره تقسیم کرد و افزود: هر یک از دوره‌ها این هدف را با فراز و فرودها و هدف واحدی را دنبال می‌‌کردند که البته پرداختن به هر یک از این دوره‌ها نکات فراوانی را ایجاد می‌کند، چرا که تصمیم‌گیری‌های درست و احیانا ضعف‌های ناشی از تصمیم‌گیری در هر دوره‌ای بر دوره یا قبل و بعد موثر بوده و این بحثی طولانی‌تر و شرایط مناسب‌تری را می‌پذیرد که این شرایط اکنون فراهم نیست.

رییس کمیسیون دفاعی- امنیتی شورای راهبردی روابط خارجی با بیان این که روش نیل به این توانمندی در دوره‌های مختلف متفاوت بود،‌ خاطرنشان کرد: هدف ثابت این دوره‌ها دستیابی ایران به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای بود و به همین دلیل نیز این توانمندی به عنوان یک خواست ملی، فارغ از اقشار، قومیت‌ها، اصناف و احزاب مد نظر همه ایرانیان است.

عضو شورای راهبردی روابط خارجی در ارزیابی خود از نقاط قوت و ضعف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران گفت: هر سیاستی که تضعیف کننده و یا غیر تقویت کننده سیاست صلح‌آمیز هسته‌ای ایران به عنوان استراتژی مادر باشد، طبیعتا هم در داخل و هم در خارج به عنوان سیاست غیر همسو از آن یاد می‌شود، اما پشتوانه‌های تاریخی، تمدنی، جغرافیایی، قدرتی، پیوستگی حاکمیت و مردم به عنوان مهم‌ترین پشتوانه‌های حاکمیت در عرصه سیاست خارجی است و این پشتوانه‌ها در موثرسازی اهداف سیاست خارجی و تحرک دیپلماسی ما موثر است.

شمخانی در مورد مهم‌ترین تهدیدات بالقوه کشور هم با اشاره به شرایط ژئوپلتیکی ایران گفت: ما در نقطه حساسی زندگی می‌کنیم که متاسفانه در دهه اخیر آغشته به اقداماتی شد و کشورها به جای حل مشکلات خود از طریق مذاکره با توپ، تانک و بمباران هوایی مشکلات خود را حل می‌کنند و هر روز طرح نوینی را به راه می‌اندازند.

وزیر سابق دفاع افزود: امروز کشورهای زورمدار در شرایطی از طرح خاورمیانه جدید سخن می‌گویند که در گذشته از طرح خاورمیانه بزرگ سخن می‌گفتند و امروز از ساماندهی کشورهای معتدل در قبال کشورهای افراطی یاد می‌کنند، لذا عبور هوشمندانه از این شرایط ناپایدار که عناصر بیرونی به دلیل اهمیت منطقه بیشترین تصمیم‌گیری را دارند، نیازمند کسب آمادگی به منظور جلوگیری از وقوع این ناپایداری و کنترل پیامدها است.

وزیر سابق دفاع در‌ ارزیابی نبرد نامتقارن نیز گفت: نبرد نامتقارن یعنی به‌کارگیری توانمندی‌های ناشناخته با تکیه بر نقاط ضعف حریف. این نبرد همانی است که منجر به شکست اسرائیل در جنگ لبنان شد و امروز قوی‌ترین ارتش جهان را در عراق زمین‌گیر کرد.

به اعتقاد وی کسب توانمندی و قدرت و به روز رسانی آن به منظور مقابله با تهدیدات احتمالی یکی از عوامل موثر در بازدارندگی است.

وزیر سابق دفاع در پایان پیشرفت، توسعه و خوداتکایی در حوزه‌های تسلیحاتی مورد نیاز نیرو‌های مسلح در دریا، زمین و هوا به عنوان توانمندی برجسته و منحصر به فرد را شیرینی‌های دوران وزارت خود نام می‌برد، اما اذعان می‌کند فرصت سوزی‌ها (غیر قابل بیان) از تلخی‌های دوران مسوولیت در حوزه دفاعی و امنیتی است.