دنیای اقتصاد: صدها سال است که از سال ۱۶۳۹ و پیمان قصر شیرین می‌گذرد. ترکیه و ایران در این پیمان قاعده همزیستی مسالمت‌آمیز، عدم دخالت سیاسی و تاثیر رقابت‌های منطقه‌ای بر روابط اقتصادی‌شان را مورد تاکید قرار داده‌اند. هر دو طرف استاد عبور از آستانه‌های بحرانی روابطشان هستند. اما تنش‌های سیاسی با جنگ داخلی سوریه روز‌به‌روز بیشتر شده و این تسلط و استادی دو طرف را از بین برده است. ضمن آنکه روابط اقتصادی دو کشور نیز امروز تحت تهدید این تنش‌ها قرار گرفته است.

به گزارش «انتخاب» به نقل از المانیتور، بعضی از موارد لغزش‌های دیپلماتیک به نظر بین‌المللی می‌رسد. رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهوری ترکیه و مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه این کشور هر دو در گفت‌وگوهای اخیرشان ایران را مورد حمله قرار داده‌اند و همین مساله بر روابط اقتصادی سطح بالای دو کشور تاثیر مخربی داشته است. اردوغان در بحرین، ایران را به تلاش برای تفرقه‌افکنی در عراق و سوریه با رویکرد ناسیونالیسم فارسی متهم کرده و گفته باید جلوی این رویکرد گرفته شود. او مدعی شده که ایران سعی می‌کند یک دولت شیعی در سوریه و عراق تشکیل دهد و این خیلی خطرناک است و باید متوقف شود. جای تعجب نیست؛ تهران از این صحبت‌ها عصبانی است. بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه ایران پاسخ قاطعانه‌ای به صحبت‌ها داده و گفته کسانی که از سازمان‌های تروریستی حمایت می‌کنند و کسانی که باعث ریختن خون‌ها شده‌اند و تنش و بی‌ثباتی را در منطقه ایجاد کرده‌اند، نمی‌توانند از زیر بار مسوولیت این اقداماتشان با متهم کردن دیگران فرار کنند. او گفته ما صبورانه برخورد کردیم اما این صبر ما حدی دارد. اگر دوستان ترک ما این اظهاراتشان را تکرار کنند ما نیز پاسخ خواهیم داد. تنش‌ها بر روابط تجاری و بر برنامه فروم اقتصادی‌ای که قرار است در ۲۵ فوریه در تهران برگزار شود نیز سایه افکنده است. قرار است نیهات زیبکچی، وزیر اقتصاد ترکیه به نمایندگی از این کشور و محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنایع ایران به نمایندگی از ایران در این فروم حضور داشته باشند. به دلیل بحث و جدال‌ها بین دو کشور، وزیر ترکیه این فروم را به تاخیر انداخته است. هنوز تاریخ نهایی این فروم مشخص نشده است.

ترکیه قرار بود صد کمپانی و مدیران عامل و هیات مدیره‌های این شرکت‌ها را برای این فروم به ایران بفرستد. مقامات برنامه داشتند در خلال این فروم، دفتر تجاری ترکیه را در تهران افتتاح کنند؛ از این رو این فروم نقش مهمی بازی می‌کرد. تجار ترکیه‌ای منتظر برگزاری این فروم اقتصادی‌اند و امیدوارند فرصت‌های سودآور سرمایه‌گذاری در بخش انرژی، پتروشیمی، معدن، ساخت‌وساز، تدارکات و گردشگری در ایران را بعد از لغو تحریم‌های بین‌المللی از دست ندهند. ترکیه در بیانیه‌ای اعلام کرده بود که این دیدار ممکن است وسیله‌ای برای افزایش سطح روابط تجاری تا ۳۰ میلیارد دلار در دو سال باشد. کمپانی‌های ترکیه‌ای به محض لغو تحریم‌های تهران آماده ورود به بازار ایران بودند اما آنها مطمئن نیستند که چقدر می‌توانند در ایران پروژه‌هایشان را به پیش ببرند. هیچ‌یک از اینها تاکنون کاری نکرده‌اند و از این‌رو نگرانند که آیا تجارت آنها در ایران آسان خواهد بود یا خیر. برای مثال وزارت حمل و نقل ترکیه صدور مجوز پرواز چارتر به ترکیه از ایران را به تعویق انداخته است. این تصمیم پیش از بالا گرفتن تنش‌های دو کشور گرفته شده بود. همین مساله سبب ناامیدی بخش توریسم ترکیه شد که سالانه با ۵/ ۱ تا ۲ میلیون توریست ایرانی روبه‌رو بود. برنامه‌ریزان فکر می‌کنند فروم اقتصادی تهران می‌تواند گام بزرگی در راه تسهیل تجارت بین دو کشور بردارد. اینکه سابقه تنش‌های بین دو کشور را بفهمیم مهم است. هیچ شکی نیست که ترکیه سعی می‌کند کسی را پیدا کند که فلاکت‌های سوریه را به گردن او بیندازد و کاهش نفوذ ترکیه در عراق را توجیه کند. مقامات ترکیه سعی می‌کنند وضعیت را با گفتن اینکه دخالت‌های ایران موثر بوده است توجیه کنند اما فاکتورهای مهم دیگری وجود دارد که نباید مغفول باقی بماند. اول، اینکه نیازهای مبرم ترکیه به کشورهای خلیج‌فارس کمبودهای بازار پولی این کشور را جبران می‌کند و این مساله قابل انکار نیست. آنکارا امیدوار است با رویکردهای ضدایران بتواند روابطش را با عربستان سعودی که یک کشور ضد شیعه و شیعه‌هراس است، بیشتر کند. دوم اینکه وقتی به بازارها نگاه می‌کنیم صنایع دفاعی بیشترین اهمیت را دارند و ترکیه تاکید دارد که کشورهای خلیج‌فارس هزینه‌های سخاوتمندانه‌ای در زمینه تسلیحاتی دارند. مغزهای متفکر سیاسی در آنکارا سعی می‌کنند با اغراق در مورد تهدیدات ایران، کشورهای خلیج‌فارس را تشویق کنند که سلاح‌های ترکیه‌ای را بخرند. روزنامه اسلامگرای ترکیه، «ینی شفق» در سرمقاله‌ای ضدایرانی از عباراتی مانند «قبل از اینکه موشک‌های ایران به مکه برسد و قبل از اینکه جنگ مکه آغاز شود و قبل از اینکه تانک‌ها به کعبه برسند» استفاده کرده که به روشنی نمایانگر انگیزه‌های دولت ترکیه است.

ابراهیم کاراگل سردبیر این روزنامه نوشته: «اگرچه آمریکا و اروپا نیازهای دفاعی منطقه را برآورده می‌کنند و میلیاردها دلار توافقات نظامی بین این کشورها به امضا رسیده است اما صنایع دفاعی ترکیه فرصت‌های جدیدی را به دلیل تهدیدات امنیتی منطقه پیش رو دارد.» او در ادامه ادعاهایش نوشته است: «این تهدیدها موج جدیدی از روابط بین ترکیه و کشورهای خلیج‌فارس را رقم زده است و توافق‌های دفاعی مشترک نیز در ادامه این روابط امضا خواهد شد. این موقعیت فراتر از موقعیت‌های اقتصادی برای سعودی و کشورهای منطقه نظیر قطر و بحرین است. این کشورها با تهدیدات جدی روبه‌رو هستند. نگرانی مشترک آنها توسعه‌طلبی ایران است که کشورهای عربی را هدف قرار داده است و هیچ چیز پنهانی‌ای نیز وجود ندارد. موشک‌های ایران به یمن، جده و ریاض فرستاده می‌شود و تمایلات ایران را روشن کرده است.» فاکتور سوم تمایل به استفاده از فرصت همکاری با دولت جدید آمریکا است. کشورهای خلیج‌فارس به وضوح از روی کار آمدن ترامپ خوشحالند و ایران را هدف قرار داده‌اند. این موضوعی است که اردوغان به آن چشم دوخته است.