دنیای اقتصاد: نمایندگان مجلس در ادامه بررسی لایحه برنامه ششم توسعه، دیروز ماده‌ای را به تصویب رساندند که براساس آن، با ادامه حذف یارانه پردرآمدها، این منابع به مددجویان کمیته امداد و بهزیستی پرداخت می‌شود. در جلسه علنی دیروز پارلمان و در جریان بررسی ماده ۹۴ این لایحه، مجلسی‌ها پس از آنکه علی لاریجانی، رئیس مجلس در توضیح این ماده با اصلاح بخش‌هایی از آن به دفاع از این ماده پرداخت، با ۱۸۳ رای موافق در مقابل تنها ۱۰ رای مخالف این ماده را به تصویب رساندند.

علی لاریجانی پیش از رای ۸۳ درصدی نمایندگان مجلس به این ماده تاکید کرد: «ما چرا پول یارانه‌ها را به افرادی می‌دهیم که نیاز ندارند؛ درحالی‌که باید به افرادی بدهیم که نیاز دارند.» علاوه‌بر مجلسی‌ها دیروز نماینده دولت نیز از جمله موافقان تصویب این ماده بود. براساس ماده ۹۴ مصوب در جلسه دیروز پارلمان، دولت موظف است در طول اجرای قانون برنامه ششم توسعه، هر سال حداقل مستمری مددجویان تحت حمایت کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی را علاوه‌بر یارانه موجود، متناسب با سطح محرومیت، بر مبنای ۲۰ درصد حداقل دستمزد مصوب شورای‌عالی کار و از محل منابع هدفمندسازی یارانه‌ها و حذف خانواده‌های پردرآمد در ردیف بودجه خاص سنواتی از طریق سازمان‌های مذکور پرداخت کند. بر مبنای آنچه شورای عالی کار اسفندماه سال گذشته مصوب کرد، حداقل دستمزد امسال (سال ۹۵) مشمولان قانون کار معادل ۸۱۲ هزار و ۱۶۴ تومان است. ۲۰ درصد حداقل دستمزد مصوب شورای‌عالی کار که باید از محل منابع هدفمندسازی یارانه‌ها و حذف خانواده‌های پردرآمد تامین و علاوه‌بر یارانه ماهانه به مستمری‌بگیران کمیته امداد و سازمان بهزیستی پرداخت شود، مبلغی معادل ۱۶۲ هزار و ۵۰۰ تومان می‌شود.

قوانین مصوب برای حذف پردرآمدها

این سومین بار از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم است که مجلسی‌ها، دولتی‌ها را در قالب قانون بودجه و برنامه ششم، موظف به حذف یارانه پر درآمدها می‌کنند.اولین بار مجلس نهمی‌ها در جریان بررسی لایحه بودجه سال ۹۴ کل کشور، با تصویب تبصره ۲۱ این لایحه، دولت یازدهم را موظف به قطع یارانه خانوارهای پردرآمد کردند. گام دوم مجلس برای موظف کردن دولت یازدهم به حذف دهک‌های پردرآمد‌ از جرگه یارانه‌بگیران زمانی قانونی شد که نمایندگان مجلس دهم اردیبهشت امسال و در جریان بررسی لایحه بودجه سال ۹۵ کل کشور، ۶ گروه درآمدی را از دریافت یارانه نقدی حذف کرد؛ ۶ گروه درآمدی ازجمله تجار و صاحبان مشاغل، اعضای هیات‌ علمی دانشگاه‌ها، قضات، پزشکان و دندانپزشکان، همه مدیران و اعضای هیات‌مدیره و بازرسان شرکت‌ها و بانک‌های دولتی و غیر‌دولتی، همه کارکنان دولت و قوای سه‌گانه و شهرداری‌ها با در‌آمد سالانه حداقل ۳۵۰ میلیون ریال، ایرانیان مقیم خارج کشور و به‌طور کلی همه کسانی که در سه دهک بالای درآمدی قرار دارند. گروه‌هایی که تعداد جمعیت آنها حدود ۲۰ میلیون نفر تخمین زده می‌شد.مجلسی‌ها برای سومین بار، دیروز دولت حسن روحانی را در قالب برنامه ششم توسعه موظف به حذف یارانه پردرآمدها کردند تا منابع حاصل از آن را در طول اجرای برنامه ششم، با توجه به سطح محرومیت، بر حداقل دستمزد مستمری‌بگیران کمیته امداد و سازمان بهزیستی بیفزایند.

چرا اجرایی نمی‌شود؟

با وجود آنکه مجلسی‌ها تاکنون در سه قانون مصوب تلاش کرده‌اند دولت را ملزم به حذف یارانه دهک‌های پردرآمد کنند، اما سوال اینجاست که چرا دولت یازدهم تا امروز موفق به حذف یارانه گروه‌های درآمدی تعریف شده در قانون بودجه سال ۹۵ نشده است؟ هرچند در جریان بررسی لایحه برنامه ششم، دیروز نمایندگان بار دیگر دولت را وارد فاز قانونی دیگری از حذف یارانه دهک‌های پردرآمد کردند و فرهاد دژپسند معاون سازمان برنامه و بودجه که به‌عنوان نماینده دولت در جلسه دیروز پارلمان حاضر بود هم موافقت دولت به تصویب این ماده را اعلام کرد، اما موضوع آن است که وزارت کار مسوول اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و قوانین مرتبط سالانه دراین باره است؛ این وزارتخانه در اجرای قوانین مرتبط با یارانه ازجمله حذف یارانه پردرآمدها با مشکلاتی روبه‌رو است؛ از جمله نداشتن فرمولی مشخص برای شناسایی پردرآمدها. برخی صاحبنظران اقتصادی بر این باورند که شناسایی گروه‌های درآمدی در همه کشورها با خطا روبه رو است که در بهترین حالت ۱۰ تا ۱۵ درصد خطا وجود دارد و بهترین کشورها ۱۰ تا ۱۵ درصد خطا می‌کنند.

با این حال موضوع شناسایی افراد و گروه‌ها برای پرداخت یارانه نقدی با مساله‌ای دیگر نیز روبه‌روست؛ مجلسی‌ها دولت را در قوانین مکلف به شناسایی گروه‌های درآمدی بالا می‌کنند حال آنکه دولتی‌ها از نداشتن مکانیزم مشخص و در دسترس برای شناسایی این افراد سخن می‌گویند. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که دولتی‌ها برای توفیق یافتن در حذف پردرآمدها، در گام اول باید به شناسایی محرومان به جای دهک‌های بالای درآمدی اقدام کنند. صاحبنظران برای اجرایی کردن قانون هدفمندی توصیه می‌کنند که برای حمایت هدفمند، باید از روش‌های هدف‌گیری و شناسایی خانوارهای فقیر استفاده شود. به باور این گروه از کارشناسان، حمایت از خانوارها باید به‌صورتی هدفمند معطوف به حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر باشد. از سوی دیگر آنها توصیه می‌کنند که خطای نوع اول (عدم پوشش خانوارهای فقیر) و خطای نوع دوم (پوشش خانوارهای غیرفقیر) باید به حداقل برسد (البته با اولویت حداقل بودن خطای نوع اول). با وجود همه مشکلات موجود برای حذف یارانه دهک‌های پردرآمد، علی ربیعی وزیر کار در برنامه تلویزیونی دست‌خط از حذف یارانه ۴ میلیون نفر تاکنون خبر داد و با بیان اینکه برای سه گروه پیامک داده‌ایم، افزود: گام بعدی دولت حذف یارانه ۳میلیون نفر دیگر است.