اولین گزارش مجلس از روند اجرای برجام
دنیای اقتصاد: اولین گزارش کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم درخصوص روند اجرای برجام که مشتمل بر بررسی عملکرد شش ماهه کلیه طرف‌های دخیل در برنامه جامع اقدام مشترک است روز گذشته در جلسه علنی مجلس قرائت شد. این گزارش که از سوی سیدحسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس قرائت شد در۶ بخش مبانی و منابع گزارش، اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران، اجرای تعهدات ۱+۵، وضعیت رفع تحریم‌ها، موارد نقض عهد و پیمان‌شکنی آمریکا و جمع‌بندی و پیشنهادها تنظیم شده است. همزمان روز گذشته علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز از ارسال سومین گزارش وزارت امور خارجه از برجام به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی خبر داد. براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی وزارت امور خارجه موظف است هر ۳ ماه یک‌بار از اجرای برجام به مجلس ارسال کند و از سوی دیگر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی هم موظف است تا هر ۶ ماه یک بار گزارشی از روند اجرای برجام به نمایندگان در صحن علنی ارائه کند.
به گفته علی لاریجانی، سومین گزارش وزارت خارجه برای مطالعه به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ارسال شده و پس از مطالعه این کمیسیون مجلس را در جریان امور قرار خواهد داد.
تعهدات صورت گرفته از سوی ایران
در اولین گزارش کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم درخصوص روند اجرای برجام، در بخش مبانی و منابع گزارش تاکید کرده است که کلیه تعهدات جمهوری اسلامی که باید پیش از اجرای برجام انجام می‌پذیرفت تا پس از راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امکان اجرای برجام فراهم شود، انجام و محقق شده است. در این بخش از گزارش به کاهش تعداد سانتریفیوژهای سایت غنی‌سازی نطنز از حدود ۱۹ هزار سانتریفیوژ که حدود ۹ هزارتای آن پیش از اجرای برجام فعال بوده است به ۵۰۶۰ سانتریفیوژ۱ I.R فعال در قالب ۳۰ آبشار ۱۶۸ تایی و جمع‌آوری و انبار کردن سایر سانتریفیوژهای مازاد با این شرط که در صورت مستهلک شدن هر یک از سانتریفیوژهای فعال به‌صورت یک به یک جایگزین شوند، اشاره شده است. این گزارش در ادامه توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم بالاتر از ۶۷/ ۳ درصد،کاهش حدود سه هزار سانتریفیوژ سایت غنی‌سازی فردو به ۱۰۴۴ سانتریفیوژ در قالب ۶ آبشار، قطع تزریق گاز هگزا فلوراید اورانیوم به ۱۰۴۴ سانتریفیوژ باقی‌مانده و فقط روشن نگه داشتن آنها و چرخش بدون گاز، تغییر کاربری غنی‌سازی فردو و تبدیل آن به مرکز فعالیت‌های تحقیقاتی هسته‌ای به منظور تولید ایزوتوپ‌های پایدار با همکاری روسیه و مبادله و تحویل ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده با کیک زرد و دریافت کیک زرد معادل را اعلام می‌کند.
امتیازهای کسب شده
در ادامه این گزارش آمده است ایران در کنار عمل به تعهداتش توانسته در بخش هسته‌ای امتیازها را حفظ کند. حفظ و فعال نگه‌داشتن کارخانه تولید آب سنگین اراک و امکان فروش آب سنگین تولیدی مازاد بر سقف تعیین شده در برجام در بازارهای جهانی، ادامه غنی‌سازی اورانیوم تا غنای ۶۷/ ۳ درصد و با محدودیت ذخیره‌سازی تا سقف ۳۰۰ کیلوگرم در سال و حل و فصل و خاتمه یافتن ابعاد احتمالی نظامی (PMD) از جمله این امتیازها است.
خروج نام 606 تن از فهرست تحریم‌ها
در بخش سوم این گزارش که به اجرای تعهدات ۱+۵ در قبال ایران اختصاص دارد، به خاتمه بخشیدن به هفت قطعنامه الزام‌آور شورای امنیت، لغو۱۲ قطعنامه و ۵ تصمیم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و بسته شدن پرونده ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران، لغو تحریم‌های ثانویه آمریکا، ایجاد استثناهایی بر اعمال تحریم‌های اولیه آمریکا از جمله مجوز عام در مورد واردات فرش و مواد غذایی ایرانی که اجازه می‌دهد اشخاص آمریکایی این اقلام را وارد و هزینه آن را پرداخت کنند، اشاره شده است. همچنین براساس این بخش از گزارش، تحریم‌های اتحادیه اروپا و تحریم اشخاص و نهادها لغو شده است. بر این اساس همزمان با اجرایی شدن برجام ۶۰۶ شخص و نهاد ایرانی به همراه ۳۰۳ هواپیما، نفتکش و کشتی ثبت شده در ایران از فهرست تحریم‌های شورای امنیت، آمریکا و اتحادیه اروپا خارج شده‌اند. همچنین براساس این گزارش مشتریان گذشته نفت خام ایران به‌تدریج در حال بازیابی هستند و مشتریان جدید اضافه می‌شوند. همچنین صادرات نفت خام از ۹۷۰ هزار بشکه در روز در پنج ماه سال ۱۳۹۲ به حدود ۲ میلیون بشکه در روز در حال حاضر رسیده است. این گزارش همچنین به برقراری ارتباطات بانکی با ذکر این نکته که بانک‌های کوچک با رغبت بیشتری وارد تعامل می‌شوند، ولی بانک‌های بزرگ‌تر برقراری تعامل را منوط به انجام بررسی‌های بیشتر کرده‌اند، پرداخته است.
بدعهدی‌های آمریکا
در اولین گزارش کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی به بدعهدی آمریکا در اجرای تعهدات خود در برجام نیز اشاره شده است که براساس آن آمریکا با اعمال محدودیت در تحریم‌های اولیه هنوز فضای نقل و انتقال پول و ارز را در درون سیستم دلار برای ایران باز نکرده و نقل و انتقالات ایران با مشکلات و موانع جدی روبه‌رو است. بر پایه این گزارش، بانک‌های بزرگ جهانی هنوز با نگرانی از جرایم سنگین گذشته سیستم کنترلی آمریکا، در نزدیک شدن و همکاری با ایران احتیاط می‌کنند. در بخش دیگر گزارش مذکور آمده است: تهدید به وضع و اجرای تحریم‌های جدید و احکام صادر شده ازسوی دادگاه‌های آمریکا با هدف دست‌اندازی به دارایی‌های ایران، سایه ترس و تهدید خود را بر تعاملات اقتصادی با ایران به‌صورت غیر‌مستقیم گسترش می‌دهد.
محرومیت ایران از مبادله مالی با دلار
براساس این گزارش، تحریم‌های اولیه آمریکا بر ضد ایران که براساس آن، کلیه اتباع و شرکت‌های آمریکایی از هر گونه معامله با ایران منع شده‌اند، حفظ شده است. در ادامه، گزارش مذکور برخی از تحریم‌های جدید اعلامی و اعمالی آمریکا پس از اجرای برجام را برشمرده است. تحریم یازده شخصیت حقیقی و حقوقی ایرانی در تاریخ ۲۷ دی‌ماه ۹۴ یعنی در روز دوم اجرایی شدن برجام؛ تصویب و اجرای قانون موسوم به ویزا، دستبرد دو میلیارد دلاری آمریکایی‌ها به اموال ایران به موجب حکم دیوان‌عالی آمریکا، امضای وضعیت اضطراری علیه ایران توسط اوباما، مصادره ۸/ ۲ میلیارد دلاری، محرومیت ایران از مبادله مالی با دلار، تحریم‌های ایران به‌واسطه توانمندی دفاعی و بهانه‌های حقوق بشری، تاخیر در صدور مجوز خرید هواپیما (بوئینگ و ایرباس) که کاملا برخلاف متن صریح برجام است و استمرار ممانعت از همکاری بانک‌های بزرگ دنیا با ایران با وجود رفع ظاهری تحریم‌های بانکی براساس برجام ازجمله دیگر بدعهدی‌های آمریکا در روند اجرای برجام است که در این گزارش به آنها پرداخته شده است. همچنین این گزارش در بخش آخر خود، لغو تدریجی بعضی از تحریم‌ها و بازگشت صادرات نفت به میزان تقریبی قبل از تحریم را از دیگر نقاط برجسته اجرای برجام توصیف کرده است. برهمین اساس بیانیه قدردانی نمایندگان مجلس از تیم هسته‌ای و وزارت خارجه نیز همزمان با قرائت اولین گزارش ۶ ماهه برجام با امضای ۲۰۰ نفر از نمایندگان مجلس تهیه شد.
ارسال نظر