گروه دیپلماسی: سخنگوی وزارت امور خارجه ایران درباره اخبار مربوط به گروه مالی بین‌المللی (FATF) که این روزها در رسانه‌ها و میان شخصیت‌های سیاسی انعکاس پیدا کرده است، گفت که FATF هیچ ربطی به برجام ندارد و ما از بابت آن هیچ مشکل و نگرانی نداریم، چون از سال‌ها قبل مطرح بوده است. بهرام قاسمی روز گذشته در نشست خبری هفتگی خود با خبرنگاران با بیان اینکه برخی ایرادات و ایجاد نگرانی‌ها در این خصوص بی‌مورد است و ما آن ‌را رد می‌کنیم، افزود: «برخی اطلاعات و برداشت‌ها غلط است. البته برخی نگرانی‌ها از روی حسن‌نیت است و ما هم آن ‌را درک می‌کنیم. این مقررات علیه گروه‌های تروریستی شناسنامه‌دار پلید و کودک‌کش مانند داعش، القاعده، النصره و... است. ما حزب‌الله را افتخار لبنان و جهان اسلام می‌دانیم.» گروه ویژه اقدام مالی FATF یک سازمان دولتی است که در سال ۱۹۸۹ با ابتکار گروه کشورهای پیشرفته هفت (G۷) با توجه به سیاست‌های توسعه برای مبارزه با پولشویی تاسیس شده است. این سازمان در سال ۲۰۰۱ با رویکرد مبارزه با تامین مالی تروریسم گسترش یافت. گروه ویژه اقدام مالی پولشویی همواره یک لیست سیاه از کشورهایی که مقررات مالی و پولشویی نگران‌کننده‌ای دارند، منتشر می‌کنند. در آخرین لیست منتشر شده رتبه ایران یک درجه ارتقا یافت و بالاتر از کره‌شمالی قرار گرفت. دو ماه پیش گروه ویژه اقدام مالی، سازمان بین‌المللی مبارزه با پولشویی، اعلام کرد ایران متعهد شده برای مبارزه با مساله پولشویی و تامین مالی تروریسم اقداماتی را انجام دهد. جزئیات تعهدات ایران در آن مقطع اعلام نشد.

واکنش‌ها و انتقادها

طرح دوباره موضوع FATF موجی از واکنش‌های موافق و مخالف را به دنبال داشته است. علی‌اکبر ولایتی رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام درخصوص قصد دولت برای اجرای توافق FATF گفت این توافق به صلاح کشور نیست و خودی‌ها نباید از نقشه‌های دشمن تبعیت کنند. همزمان غلامعلی حداد عادل با تاکید بر اینکه مردم تحقیری مثل قرارداد FATF را تحمل نمی‌کنند، گفت: «به‌طور مسلم چنین قراردادی قابل اجرا نیست.» رسانه‌های منتقد دولت اجرای این توافق را اجرای تحریم‌های غربی در داخل کشور و نوعی «خود تحریمی» می‌دانند. تاکنون مسوولان دولتی درباره این توافق و انتقادات صورت گرفته توضیحی ارائه نکرده‌اند. روز شنبه روزنامه کیهان نوشت که بانک‌های سپه و ملت از ارائه خدمات بانکی ارزی به قرارگاه خاتم‌الانبیا سپاه به دلیل تحریم‌ها خودداری کرده‌اند. به نوشته این روزنامه، واحد مستقل ارزی خطاب به مدیریت شعبه بانک سپه در نامه‌ای به تاریخ ۱۰ مرداد ۹۵ و در جواب درخواست به شرکت برای ضمانت‌نامه‌های ارزی آورده است: «...در شرایط فعلی و با عنایت به مفاد نامه بازگشتی مبنی بر نامبرده شدن متقاضی ضمانت‌نامه‌ها در لیست اشخاص تحریمی، اجابت درخواست متقاضی امکان‌پذیر نیست.» در همین حال روز یکشنبه جواد کریمی‌قدوسی، نماینده مردم مشهد و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، با اشاره به حساسیت نمایندگان خانه ملت بر FATF اظهار داشت: «دادستانی کل کشور به این موضوع ورود کرده و آن را بررسی می‌کند.» او با بیان اینکه ما با اجرای FATF خودمان را از داخل تحریم خواهیم کرد، گفت: «تحریم داخلی برای کشور مانند سم است و نباید به چنین چیزی تن دهیم.» حدود دو ماه پیش سیدعباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران درخصوص FATF و تصمیم ایران برای پیوستن به این گروه مالی گفته بود «حدود ۶- ۵ سال پیش دولت ایران تصمیم گرفت قوانین مربوطه را تصویب کند. قانون مبارزه با پولشویی و قانون مبارزه با منابع مالی تروریسم در دولت قبل به مجلس ارائه و قبل از دولت جدید قانون مبارزه با پولشویی تصویب شد و قانون مبارزه با منابع مالی تروریسم هم دو، سه بار بین مجلس و شورای نگهبان رفت و آمد کرد تا بالاخره اسفند سال گذشته توسط شورای نگهبان تایید و توسط مجلس تصویب شد.» عراقچی ادامه داد: «در قانونی که مجلس درخصوص مبارزه با منابع مالی تروریسم تصویب کرده، تبصره‌ای وجود دارد که ما برخی از گروه‌ها را جزو گروه‌های تروریستی نمی‌دانیم و آنچه وزیر اقتصاد FATF بیان کرده و نامه‌ای که به آنها داده، عنوان شده که همکاری با FATF طبق قانون اساسی کشور است.» او با بیان اینکه مذاکرات با FATF تا ۱۸ ماه دیگر ادامه خواهد داشت که در زمینه گروه‌های تروریستی و مقابله با آنها به تفاهم برسیم، عنوان کرد: «امنیت و منافع ملی خود را قربانی هیچ چیزی نخواهیم کرد. اولویت‌ها و خط قرمز‌های ما مشخص است و ما با کسی تعارف و شوخی نداریم، حزب‌الله را قربانی هیچ چیز نمی‌کنیم چه برسد به قوانین FATF که ارزشی در این زمینه ندارد.» همچنین دیروز دیگر معاون وزیر امور خارجه درخصوص موضوع FATF گفت: «هم اکنون FATF در شورای عالی امنیت بحث می‌شود و نهایتا هر چیزی که مجموعه نظام در این زمینه تصمیم بگیرد طبیعتا برای وزارت خارجه و مجموعه ارگان‌های نظام لازم‌الاجرا است.» مجید تخت‌روانچی درخصوص ارتباط این موضوع با برجام نیز گفت: «یکی از مباحثی که در طول مذاکرات مورد بحث و تاکید بوده این است که ما استقلال خود را با هیچ چیزی معاوضه نمی‌کنیم، ما در جهت همسان‌سازی سیستم مالی خود با سیستم مالی بین‌المللی مذاکراتی انجام دادیم که از جمله آنها بحث FATF است.»

از سوی دیگر نایب رئیس اول مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه از توافق FATF سر درنمی‌آورم و خبری هم ندارم، گفت: «برای تعامل با دنیا باید قاعده بازی در دنیا را بپذیریم و سپاه هم برود با بانک‌های خودش کار کند.» مسعود پزشکیان در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس و در پاسخ به این سوال که آیا با اجرای این توافق، امنیت و اقتصاد کشور آسیب نمی‌بیند؟ ابراز کرد: «سیستم بانکی ایران شفاف نیست و خیلی راحت پولشویی در سیستم بانکی ایران انجام می‌شود، اگر می‌خواهیم به بانک‌های جهانی وصل شویم، در ابتدا باید تکلیف پولشویی خودمان را حل کنیم و در ابتدا باید مسیر چرخش پول در کشور ما شفاف شود تا بتوانیم از فساد، رانت‌خواری، رشوه، زمین‌خواری، دلالی و قاچاق جلوگیری کنیم. بانک‌های کشور ما شفاف نیستند، این مشکل اصلی کشور ماست و یکی از دلایلی هم که بانک‌های ایران نتوانستند طبق برجام به بانک‌های خارجی وصل شوند، این است که بانک‌های خارجی می‌گویند در بانک‌های شما به راحتی پولشویی انجام می‌شود که البته حرف درستی است.» پزشکیان ادامه داد: «چرا ما ۳۰ یا ۴۰ بانک در کشور داریم، چرا یک یا ۲ بانک نداریم، این همه بانک در این کشور چه می‌کنند؟ از طرفی امروز هر کدام از این سازمان‌ها برای خودشان بانک دارند، الان سپاه بانک «مهر اقتصاد» را دارد و نیروی انتظامی هم بانک دارد، با بانک‌های خودشان کار کنند، این نهادها خودشان پول‌های خودشان را راه بیندازند، مشکلی پیش می‌آید؟ بالاخره اگر ما می‌خواهیم با دنیا معامله و کار کنیم، یا باید قواعد بین‌المللی دنیا را بپذیریم یا اینکه رابطه‌ای با کشورهای جهان نداشته باشیم.» همزمان اکبر رنجبرزاده، دیگر عضو هیات رئیسه مجلس نیز از نحوه بررسی طرح کنوانسیون «FATF» در مجلس شورای اسلامی به‌صورت طرحی دوفوریتی خبر داد و گفت نمایندگان مجلس هیچ‌گاه تن به این قرارداد خطرناک نخواهند داد.