گروه خبر: سیدعباس عراقچی رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام روز گذشته گزارش ۴۲ صفحه‌ای اجرای سه ماهه دوم برجام را در پنج سرفصل به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ارائه کرد. در بخشی از این گزارش آمده است: آنچه مسلم است برجام در مسیر اجرا با موفقیت‌ها و چالش‌هایی مواجه بوده است.

با رفع تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای، که بخش عمده تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران را تشکیل می‌داد، گشایش‌های قابل‌توجهی در حوزه‌های مختلف اقتصادی صورت گرفته است. چالش عمده در این خصوص زمانبر بودن بازگشت به شرایط پیش از تحریم است. البته با توجه به زمینه‌سازی‌های آمریکا و غرب برای اعمال تحریم‌ها از سال‌های میانی دهه ۸۰ و مدت‌ها قبل از شروع مرحله آخر تحریم‌ها در سال ۹۰، نیز شرایط روابط اقتصادی خارجی کشور نامناسب بوده و روابط اقتصادی و به ویژه بانکی ایران با غرب بسیار محدود بوده است. بنابراین بازگشت به شرایط نسبتا عادی اقتصادی و بانکی نه‌تنها وابسته به رفع مقررات تحریمی است که تاحد قابل‌توجهی حاصل شده است، بلکه نیازمند رفع شرایط روانی تحمیلی بر موسسات بانکی و پولی است که حتی قبل از وضع مقررات تحریمی حاکم بوده و مانع روابط اقتصادی بوده است. همچنین مشکلات و چالش‌هایی بر سر راه بهره‌گیری بهینه کشور از رفع این تحریم‌ها وجود دارد که عمدتا ناشی از محدودیت‌ها و موانع غیربرجامی است، ولی تاثیرات اجتناب‌ناپذیر خود را بر انتفاع کشور از شرایط پسابرجام می‌گذارند.

دومین گزارش، گزارش سه ماهه دوم اجرای برجام از ۵ بخش امور مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای، از بین رفتن مبانی سیاسی و حقوقی تحریم‌ها، رفع تحریم‌ها در عمل، محدودیت‌های غیربرجامی و سایر مشکلات و چالش‌ها تشکیل شده است.

دربخش دیگری از این گزارش با اشاره به ادامه فعالیت‌های تولیدی کارخانه آب سنگین اراک آمده است: تا تاریخ این گزارش ۳۲ تن از آب سنگین مازاد کشور توسط یک خریدار آمریکایی ابتیاع شده است که پس از واریز تقریبا کل وجه معامله به حساب سازمان انرژی اتمی نزد بانک تجارت، در بندر سوهار واقع در کشور عمان به خریدار تحویل شد. مذاکره به منظور فروش آب سنگین به چند کشور دیگر از جمله روسیه در دست پیگیری است. این گزارش همچنین درمورد فردو می‌افزاید: زیرساخت‌ها، تجهیزات و تاسیسات کارخانه فردو در یک بال آن کاملا حفظ شده است. در این گزارش با بیان اینکه در طول ۶ ماه گذشته آژانس در مجموع به وظایف خود در نظارت و راستی‌آزمایی به خوبی عمل کرده و مورد خاصی از زیاده‌خواهی یا کارشکنی گزارش نشده است. آورده است: برخی سوءتفاهمات اجرایی از طریق مذاکره و تفاهم حل‌وفصل شده و برخی دیگر نیز که ناشی از اختلاف برداشت بین ایران و ۱+۵ است و به آژانس به‌عنوان مجری مربوط نمی‌شود، در سطح کمیسیون مشترک در حال پیگیری است.دربخش رفع تحریم‌ها در عمل این گزارش به آزادی وجوه مسدود شده، گسترش برقراری ارتباطات بانکی، بازگشایی حساب‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نزد دیگر بانک‌های مرکزی به خصوص در حوزه اروپا، و آغاز تعاملات بانکی با بانک مرکزی در حوزه یورو در بانک‌های BCP سوئیس، هالک بانک ترکیه، EIH آلمان، UNICREDIT ایتالیا و برخی بانک‌های کوچک‌تر مانند BMCE اسپانیا، KBC بلژیک، دی ساندریو ایتالیا و BACB انگلیس اشاره می‌کند.

براساس این گزارش در مورد، اتصالات بانکی و پیام‌رسانی مالی بین تمام بانک‌های کشور به جز بانک‌های تحریمی با بانک‌های کارگزار در کشورهای اتریش، اسپانیا، اسلواکی، اوکراین، آلمان، انگلستان، ایتالیا، بحرین، بلژیک، بنگلادش، چین، روسیه، ترکیه، ژاپن، سوئد، فرانسه، کره‌جنوبی، مالزی، نپال، هلند و هند به‌صورت دوسویه برقرار شده است. این گزارش همچنین می‌افزاید:در سه ماه گذشته تعداد ۳۶ درخواست سرمایه‌گذاری به ارزش تقریبی ۶/ ۳ میلیارد دلار به دبیرخانه هیات سرمایه‌گذاری خارجی واصل شده که در مرحله بررسی کارشناسی و طرح در هیات سرمایه‌گذاری خارجی است.

براساس این گزارش در حال حاضر تعداد ۱۸ فروند از ۷۳ فروند شناورهای شرکت ملی نفتکش از پوشش اضطراری ارائه شده توسط بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران خارج شده و پوشش کلوب‌های بین‌المللیIG را اخذ کرده‌اند. همچنین براساس این گزارش، مشتریان گذشته نفت خام ایران به تدریج در حال بازیابی هستند و مشتریان جدید نیز به تدریج اضافه می‌شوند.در گزارش مذکور دربخش کشتیرانی نیز آمده است: هم اکنون بخش اعظم نفتکش‌های این ناوگان تحت پوشش کلوب‌های عضو گروه بین‌المللی قرار گرفته‌اند و مابقی نیز طی دو هفته آینده انجام خواهد شد. به موجب این گزارش در بخش حمل‌ونقل هوایی ارائه سوخت به هواپیماهای ایرانی در اکثر پایتخت‌های اروپایی (فرانسه، آلمان، انگلستان...) از سرگرفته شده و با شرکت K.L.M در حوزه تحویل سوخت در ایستگاه‌های اروپایی تفاهم به‌عمل آمده است.این گزارش می‌افزاید: یکی از چالش‌های فعلی تداخل تحریم‌های لغو شده و نشده و تاثیر تحریم‌های لغو نشده بر تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای است.