کارشناس مسائل ترکیه تحلیل کرد
کودتا از دموکراسی شکست خورد - ۲۷ تیر ۹۵
پس از تحولات نیمه‌شب شنبه در ترکیه و کودتای نافرجام در این کشور، یک کارشناس مسائل ترکیه با بیان اینکه کودتا در ترکیه تقریبا شکست خورده است، گفت: «مهم‌ترین دلیل عدم موفقیت ارتش در ترکیه، گسترش دموکراسی در این کشور است و باید گفت کودتا از دموکراسی شکست خورد. رحمان قهرمان‌پور همچنین بخش ژاندارمری ارتش را که تحت نفوذ فتح‌الله گولن است، عامل اصلی کودتا دانست. قهرمان‌پور در گفت‌وگو با جماران درخصوص وقایع جمعه شب ترکیه تاکید کرد: «در حال حاضر کودتا تقریبا منتفی شده است و تا الان حدود ۸۰۰ نفر از کودتاچیان دستگیر شده‌اند و کسانی که کودتا کرده بودند، تقریبا تسلیم شده‌اند.
پس از تحولات نیمه‌شب شنبه در ترکیه و کودتای نافرجام در این کشور، یک کارشناس مسائل ترکیه با بیان اینکه کودتا در ترکیه تقریبا شکست خورده است، گفت: «مهم‌ترین دلیل عدم موفقیت ارتش در ترکیه، گسترش دموکراسی در این کشور است و باید گفت کودتا از دموکراسی شکست خورد. رحمان قهرمان‌پور همچنین بخش ژاندارمری ارتش را که تحت نفوذ فتح‌الله گولن است، عامل اصلی کودتا دانست. قهرمان‌پور در گفت‌وگو با جماران درخصوص وقایع جمعه شب ترکیه تاکید کرد: «در حال حاضر کودتا تقریبا منتفی شده است و تا الان حدود ۸۰۰ نفر از کودتاچیان دستگیر شده‌اند و کسانی که کودتا کرده بودند، تقریبا تسلیم شده‌اند.»
به گفته او با فراخوان اردوغان که منجر به ریختن مردم به خیابان‌ها شد، کودتا تقریبا منتفی شده است. این کارشناس تاکید کرد: «واضح بود که این کودتا نمی‌تواند موفق باشد چون مردم بسیار حساسیت نشان دادند و با ریختن به خیابان‌ها ارتش را خلع سلاح کردند.»
قهرمان‌پور با اشاره به اینکه تقریبا در تاریخ ترکیه این اولین بار بود که ارتش به این شکل شکست خورد و نتوانست کاری انجام دهد، ادامه داد: «این نشان می‌دهد دموکراسی در ترکیه به حدی نهادینه شده که اقداماتی این‌چنینی دیگر جواب نمی‌دهد. بعد از کودتایی که در سال ۱۹۹۷ علیه «نجم‌الدین اربکان» رخ داد، این اولین اقدام تا این حد گسترده ارتش بود که به شکل بسیار ضعیفی در آنکارا و استانبول اتفاق افتاد.»
او افزود: «واکنش خیلی سریع و شدید اردوغان و سایر اعضای حزب عدالت و توسعه باعث شد که ارتش عقب‌نشینی کند و نیروهای پلیس، نیروهای امنیتی، نیروهای اپوزیسیون و سایر گروه‌ها از دولت حمایت کنند. این حمایت‌ها باعث شد که این کودتا شکست بخورد و به نتیجه نرسد.» قهرمان‌پور همچنین درخصوص دلایل موفق نشدن ارتش در این کودتا گفت: «مهم‌ترین دلیل عدم موفقیت ارتش در ترکیه، گسترش دموکراسی است. تردیدی نداشته باشید که اگر در ترکیه دموکراسی نبود و مثلا این کودتا در این سطح در سال ۱۹۹۹ اتفاق می‌افتاد بدون شک ارتش و کودتاچیان پیروز می‌شدند. ولی گسترش دموکراسی در دوران حزب اعتدال و توسعه باعث شد که مخالفت‌ها با کودتا جدی باشد. در حدی که مثلا در کودتای ۱۹۹۷ حزب جمهوری خلق مخالفتی نکرد اما جمعه شب در یک ساعت اول، رئیس حزب حرکت ملی و رئیس حزب جمهوری خلق به شدت با کودتا مخالفت کردند.
حتی در «دیاربکر» که مقر اصلی حزب کردها است مردم به خیابان‌ها ریختند و با ارتش مقابله کردند. البته می‌دانید که به جز در شهرهای آنکارا و استانبول در سایر شهرها ارتش بیرون نیامده است.» او اضافه کرد: «نکته قابل‌توجه در این حادثه اجماع بر سر دموکراسی بود. یعنی این اتفاق ثابت کرد که امروز دموکراسی در ترکیه به حدی رسیده که برگشت‌ناپذیر است و این پایان کار کودتاهای ارتش است. البته حزب عدالت و توسعه برای اینکه ارتش ضربه‌ای نبیند اعلام کرد که این یک شورش درونی در درون ارتش بوده است.»
قهرمان‌پور در ادامه در پاسخ به این پرسش که چه بخش‌هایی از ارتش در این کودتا مشارکت کرده‌اند، گفت: «بیشتر بخش ژاندارمری ارتش که تحت نفوذ فتح‌الله گولن است، دست به کودتا زده است. هیچ کدام از بخش‌های نیروی هوایی در این کودتا حضور نداشتند و حتی بالگردهایی که به سمت مردم شلیک کرده بودند را هواپیماهای ارتش بر زمین نشانده‌اند. ظاهرا هماهنگی در ارتش وجود نداشته است و این عدم هماهنگی از نظر نظامی بوده است. اما مهم‌ترین دلیل شکست ارتش، فراخوان اردوغان برای حمایت از دولت و پاسخ مردم و رسانه‌ها به این فراخوان به واسطه دموکراسی حاکم در ترکیه است».
او در مورد اقدام جامعه مدنی نیز گفت: «همان‌گونه که می‌دانید رسانه‌های دولتی توسط بخش کودتاگر ارتش اشغال شده بود و در آنجا بیانیه سقوط دولت اردوغان خوانده شد اما بلافاصله رسانه‌های غیردولتی و انجمن‌های صنفی، انجمن‌های صنعتی و جامعه مدنی این بیانیه را غیرقانونی خواندند و واکنش بسیار گسترده‌ای نسبت به آن نشان دادند به حدی که ارتش مجبور به عقب‌نشینی شد.» این کارشناس مسائل خاورمیانه همچنین در ادامه درخصوص دلایل ارتش برای دست زدن به این اقدام تاکید کرد: «عده‌ای می‌گویند در چند هفته آینده قرار بود شورای‌عالی نظامی ترکیه جلسه‌ای تشکیل دهد و آن بخش از نظامیانی که با دولت مخالف بودند را برکنار کند. اما به نظر من دلیل اصلی کودتای ارتش، نارضایتی بخشی از ارتش از عملکرد دولت و اختلافات درونی ارتش است. از طرف دیگر مساله نفوذی که «فتح‌الله گولن» در ارتش دارد قابل تردید نیست. به نظر می‌رسد این ۵ ژنرال ارتشی که در این کودتا وارد شده‌اند به فتح‌الله گولن تعلقات خاطری داشته‌اند.»
قهرمان‌پور، ناکامی بسیار زود هنگام ارتش در این کودتا را بسیار مهم ارزیابی کرد. او افزود: «بعد از این اتفاق بلافاصله همه نمایندگان مجلس ترکیه در مجلس جمع شدند و اعلام کردند که اینجا خانه ملت است و اراده مردم در اینجا متجلی است. در نتیجه مهم‌ترین دلیل شکست این اقدام حرکت خودجوش جامعه مدنی بود.»
قهرمان‌پور در پایان درخصوص آینده ترکیه بعد از شکست کودتا گفت: «قطعا ارتش با این حرکتش جایگاهی را که در میان مردم داشت، تا حدی از دست خواهد داد و آن اعتباری که مردم برای ارتش قائل بودند تاحدی و نه کامل از بین خواهد رفت. از طرف دیگر نیز این اتفاق باعث تقویت موقعیت اردوغان خواهد شد. چرا که اردوغان در این کودتا جسارت زیادی از خود نشان داد و با یک فراخوان اوضاع را به نفع خود عوض کرد.» او تاکید کرد: «خیلی‌ها فکر می‌کردند اردوغان به دلیل مشی کمتر دموکراتیکش قاعدتا نفوذ خود را در میان مردم ترکیه از دست داده است. اما عجیب بود که با یک فراخوان که از طریق تلفن همراه و فضای مجازی در میان مردم منتشر شد مردم به خیابان‌ها ریختند و فرودگاه و سایر مکان‌ها را در یک ساعت آزاد کردند.»
به گفته این کارشناس، تحولات اخیر به هر حال یک موفقیت برای اردوغان بود که از این معرکه پا پس نکشید و بر خلاف نجم الدین اربکان که کودتای ارتش را پذیرفت، اردوغان در برابر این حرکت ایستاد و مانع از فروپاشی دولتش شد. اما بدون شک در آینده اردوغان در سیاست‌های خودش تجدید نظر خواهد کرد.
ارسال نظر