کالبدشکافی نقش مخرب عربستان در منطقه

گروه دیپلماسی: ۱۰ اردیبهشت روز خلیج‌فارس که مصادف با سالروز اخراج پرتغالی‌ها از تنگه هرمز و خلیج‌فارس است، فرصتی را برای مقامات ایران فراهم کرد تا ضمن تشریح اهمیت ژئوپلیتیکی این آبراه بین‌المللی، به انتقاد از سیاست‌های خصمانه عربستان سعودی بپردازند. وزیر فرهنگ دولت یازدهم که پیش‌تر سفیر ایران در کویت بوده، به نقش عربستان در به راه انداختن جریان‌های تکفیری و تروریستی در عراق و سوریه تحت عنوان داعش اشاره کرد و گفت: عاملان این ناامنی‌ها گرفتار سیاست‌های خود خواهند شد. همزمان مدیر کل خلیج‌فارس وزارت امور خارجه نیز با بیان اینکه درک جهانیان از نقش عربستان در مسائل و مشکل‌های منطقه، این کشور را بر آن داشته که برای گریز از این تنگنا روی ایران تمرکز کند، به نقش عربستان سعودی در به شکست کشاندن مذاکرات هسته‌ای اشاره کرد.

به گزارش خبرگزاری فارس، علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی عصر دیروز در مراسم اختتامیه ششمین جشنواره بین‌المللی خلیج‌فارس در بندرعباس با بیان اینکه در طول ۳۷ ساله بعد از انقلاب، جمهوری اسلامی ایران سعی کرده که رابطه معقول و منطقی با کشورهای جهان داشته باشد و همواره امنیت کشورهای همسایه ایران برای ما مهم بوده است، گفت: «اما عربستان سعودی از همان اولین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی سعی در ایجاد جریان‌های افراطی در سطح منطقه داشته است و بسیاری از کشتارهایی که در پاکستان رخ داده دلیل حمایت عربستان از تروریست‌های صحابه بوده است.»

جنتی به نقش عربستان در جنگ ایران و عراق اشاره و عنوان کرد: «در این جنگ نیز با تشویق صدام برای حمله به ایران و دریغ نکردن از هیچ کمکی از جمله اعطای میلیاردها دلار درآمدهای نفتی و سلاح به او ماشین جنگی رژیم بعثی را تقویت کردند.» او تاکید کرد: «در همان دوره ۸ ساله که این کشور و دیگر کشورها به عراق کمک می‌کردند ما تلاش خودمان را بر داشتن یک رابطه معقول و منطقی با همین کشورها داشتیم و اکنون نیز همین اعتقاد را داریم و هرگز از دایره منطق و نگاه صلح‌آمیز به همسایگان‌مان عبور نکرده‌ایم.»

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به موقعیت حساس خلیج‌فارس در حوزه‌های امنیتی، نفتی و گازی و تجارت و اقتصادی اشاره کرد و گفت: «ما خواهان رابطه‌ای معقول، متواضع و مبتنی بر همکاری با کشورهای منطقه هستیم و بهانه‌هایی که می‌گیرند برای همه نخ‌نما شده است. به‌عنوان مثال حمله به سفارت عربستان در تهران را مطرح می‌کنند که همه عوامل آن دستگیر شده و در زندان هستند و به مجازات خود رسیده‌اند.»

۱۲ دی ماه ۹۴ و به دنبال اعدام شیخ نمر باقر النمر روحانی شیعه عربستان، عده‌ای خودسر به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد حمله کردند. بلافاصله پس از این حادثه، عربستان روابط اقتصادی و سیاسی خود را با ایران قطع کرد که این اقدام با حمایت برخی دولت‌های عربی چون بحرین، کومور، سومالی، سودان و جیبوتی همراه شد. از آن تاریخ تاکنون عربستان با اقدامات خصمانه در تلاش بوده تا جبهه ضدایرانی در منطقه را تقویت کند.

وزیر فرهنگ و ارشاد در ادامه این جشنواره به سنگ‌اندازی‌های عربستان در برگزاری مراسم حج اشاره کرد و گفت: «در مساله حج که یک فریضه الهی است و دولت عربستان که مکلف به تامین و ایجاد شرایط برای برگزاری حج است، در این مسیر سنگ‌اندازی می‌کند و ما با وجود همه تلاش‌ها تاکنون شاهد همکاری پادشاهی عربستان نبوده‌ایم و امیدواریم در زمان باقی‌مانده همکاری کنند.» ۲۱ مهر ماه ۹۴ و در جریان برگزاری مراسم حج در سرزمین منا، به دلیل سوءمدیریت آل‌سعود در فراهم کردن شرایط لازم، حضور گسترده حجاج در این منطقه حادثه آفرین شد و نزدیک به ۵ هزار نفر و از جمله ۵۰۰ زائر ایرانی کشته و زخمی شدند. از آن تاریخ تاکنون زمزمه‌های قطع و از سرگیری مجدد این فریضه در جریان بوده که به‌نظر می‌رسد سعودی‌ها همچنان برخی شروط ایران مبنی بر امنیت زائران و تضمین عدم تکرار مجدد این حادثه را نپذیرفته‌اند.علی جنتی در پایان سخنرانی خود عنوان کرد: «باید مراقب باشیم که در بازی خطرناک قومیتی آنها وارد نشویم و دچار افراط گرایی نشویم و جنگ عرب و عجم رخ ندهد و باید سعی کنیم با کشورهای منطقه مشکلات‌مان را حل کنیم.»

منبع اصلی تهدید منطقه

همزمان در این نشست، مدیرکل خلیج‌فارس وزارت امور خارجه ایران با اشاره به اینکه یکی از کوچک ترین دستاوردهای برجام مشخص شدن منبع اصلی تهدید در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا برای جهانیان بود، گفت: «دو سال پیش و قبل از آغاز دور جدید مذاکرات هسته ای، مساله ایران در ادبیات بین‌المللی و رسانه‌ها به‌عنوان مساله و مشکل اول منطقه مطرح می‌شد.» محمد فرازمند که سال‌ها سفیر ایران در بحرین و کاردار ایران در ریاض بوده است، با بیان اینکه رفتار حکیمانه ومدبرانه دولت یازدهم، ساختگی بودن بحران هسته‌ای را آشکار ساخت و جهانیان فهمیدند این موضوع با مذاکره حل می‌شود، ابراز کرد: «به تدریج دنیا متوجه می‌شود مشکل‌های منطقه ارتباطی به ایران ندارد و باید به مساله‌ای بپردازد که ۱۵ سال فراموش شده بود.»

فرازمند ابراز کرد: «بیش از دو سه گزارش سازمان‌های امنیتی اروپا منتشر شده که در آنها عربستان سعودی به‌عنوان مروج و منبع اصلی افراطی‌گری و تروریسم در جهان و منطقه معرفی شده است.» او با اشاره به این موضوع که اروپا ۱۵ سال منتظر ماند تا امواج حرکت‌های تروریستی به اروپا برسد و بعد درباره افراط گرایی و تروریسم زبان باز کند، ادامه داد: «اکنون اروپا می‌گوید مساله اصلی غرب آسیا و شمال آفریقا، افراط گرایی و تروریسم است.»

مدیرکل خلیج‌فارس وزارت خارجه با بیان اینکه درک جهانیان از نقش عربستان در مسائل و مشکل‌های منطقه این کشور را بر آن داشته که برای گریز از این تنگنا روی ایران تمرکز کند، افزود: «همین امر نیز باعث شد عربستان سعودی در دو سال گذشته با همه توان خود برای به شکست کشاندن مذاکرات هسته‌ای تلاش کند و در این مسیر از ابزارهای مختلفی همچون کاهش دادن قیمت نفت از ۱۰۰ دلار به زیر ۳۰ دلار تا آغاز جنگ خانمان سوز علیه همسایه فقیر خود؛استفاده کرده است.»

فرازمند با اشاره به تلاش کنگره آمریکا برای باز کردن نقش عربستان در ماجرای ۱۱ سپتامبر ابراز کرد: «ردپای مسوولان رسمی و شاهزادگان سعودی دراین جریان دیده می‌شود و مساله آن اندازه مهم است که عربستان سعودی به‌طور رسمی تهدید می‌کند در صورت انتشار ۲۸ صفحه‌ای که به نقش این کشور اشاره می‌کند ۷۵۰ میلیارد دلار دارایی‌های خود را در آمریکا به مناقصه گذاشته و خارج می‌کند.»از ۱۸ تروریست حمله‌کننده به برج‌های مرکز تجارت جهانی آمریکا در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱بالغ بر ۱۵ نفر تبعه سعودی بودند که قرار است برخی نمایندگان کنگره این طرح را در دستور کار خود قرار دهند. امری که اگر با وتوی رئیس‌جمهوری آمریکا همراه نشود، علاوه بر اینکه می‌تواند منجر به افشای رسمی نقش عربستان به‌عنوان منبع اصلی تغذیه‌کننده و صدور تروریسم شود، ماحصل۸ دهه روابط راهبردی ریاض و واشنگتن را در خط شکاف و واگرایی قرار می‌دهد.

تلاش مسکو برای اعتماد‌سازی میان ایران و اعراب

در ادامه تلاش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای میانجیگری میان تهران و ریاض، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد جایگاه تهران و ریاض در خاورمیانه بسیار مهم است و با توجه به این واقعیت، مسکو برای اعتماد‌سازی بین ایران و کشورهای عربی تلاش می‌کند. به گزارش «ایسنا» به نقل از وزارت خارجه روسیه، لاوروف در مصاحبه با روزنامه سوئدی «داگنز نایتز» گفت: «همواره در همکاری با شرکای منطقه‌ای خود اعم از ایران و عربستان سعودی بر لزوم برقراری گفت وگوهای اعتمادآفرین تاکید کرده ایم.»

او افزود: «تلاش می‌کنیم ایران و کشورهای عربی در منطقه خلیج‌فارس سازوکار تحکیم اعتماد بین خود ایجاد کرده و گام به گام در این مسیر حرکت کنند که این تلاش‌ها هرچند با دشواری ولی در حال پیشرفت است.» لاوروف گفت: «به نتیجه رسیدن این تلاش‌ها برای روسیه اهمیت دارد، زیرا ایران و عربستان به‌عنوان دو کشور مقابل هم در منطقه شناخته شده‌اند.»

پس از قطع روابط ایران و عربستان، بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی مختلفی برای میانجیگری میان دو کشور ایفای نقش کردند که پس از اندونزی، عراق، پاکستان، ترکیه و آلمان، فدراسیون روسیه دیگر کشور مهمی است که آمادگی خود را برای ایفای نقش میانجی میان تهران و ریاض اعلام کرده است.وزیر خارجه روسیه در ادامه در باره بحران سوریه و نقش ایران و عربستان در مذاکرات سوری -سوری نیز گفت: «مسکو در مساله سوریه شفاف عمل می‌کند و توافق برای تشکیل گروه حامیان بین‌المللی این کشور را هم بسیار ارزشمند می‌دانیم.» لاوروف ابراز کرد: «نقش این گروه بی نظیر است، زیرا بازیگران خارجی اصلی از جمله ایران و عربستان را گرد آورده و در قالب آن پشت یک میز برای مذاکره می‌نشینند.»عربستان سعودی همراه آمریکا و چند کشور غربی عربی دیگر از پشتیبانان مالی و تسلیحاتی گروه‌های تروریستی تکفیری در عملیات پنج ساله ضد سوری است که با هدف سرنگونی دولت سوریه شکل گرفت و منجر به ویرانی این کشور، کشته شدن بیش از ۳۰۰ هزار تن و آوارگی میلیون‌ها نفر شد که پس از شکست در اجرای این سناریو، از اسفند ماه گذشته در سوریه آتش بس برقرار شد.