دنیای اقتصاد: با افزایش آگاهی‌های عمومی نسبت به تراکم جمعیت و ترافیک، آثار زیان بار سوخت‌های فسیلی بر آلودگی هوا و بر محیط‌زیست، توجه به توسعه شبکه حمل‌ونقل ریلی حومه‌ای به شدت مورد توجه قرار گرفته است. قطارهای رفت و برگشتی که قطارهای حومه‌ای نیز نامیده می‌شوند، سرویس‌های حمل‌ونقل مسافری ریلی هستند که شهروندان را از مرکز شهرهای بزرگ به شهرها و نواحی اقماری آن شهر که دارای رفت و آمد زیادی هستند، منتقل می‌کنند. اکثر استفاده‌کنندگان راه‌آهن حومه افرادی هستند که محل کار آنها در مرکز شهر و محل زندگی‌شان مناطق حومه است. این قطارها براساس برنامه طراحی شده هر روزه این مسیر را با سرعتی بین ۵۰ تا ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت طی می‌کنند. بیشتر قطارهای فعال در خطوط حومه‌ای براساس ویژگی‌های این قطارها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• وجود فضای بزرگ

• صندلی‌ها به‌صورت اتوبوسی و فاقد کوپه‌های با امکان استراحت

• خدمات رفاهی کمتر نسبت به سایر خطوط

• ساعات حرکت مشخص

توسعه خطوط ریلی حومه‌ای در آمریکا، کانادا، کوبا، مکزیک، کاستاریکا و پاناما امکان حمل‌ونقل راحت، ایمن و سریع را از طریق یک سیستم زمان‌بندی شده، برای مناطق و نواحی اطراف شهرهای بزرگ فراهم کرده است. شهرها و مناطق اطراف تورنتو تحت‌تاثیر افزایش مهاجرت و صنعتی شدن در دهه ۵۰ میلادی شاهد توسعه قابل توجهی بودند. همزمان با این روند توسعه، گسترش خطوط راه‌آهن ملی به نواحی اطراف شهرهای بزرگ به‌ویژه اتصال همیلتون در غرب و دنفورت در شرق به مرکز شهر تورنتو مورد توجه قرار گرفت. اکثر خطوط جدید ریلی حومه‌ای تنها در زمان‌های اوج تقاضا به مسافران خدمات ارائه می‌کنند. برای مثال خط راه‌آهن غرب ساحل اکسپرس تنها در ساعات شلوغ صبح‌ها مسافران را به مرکز شهر ونکوور و بعدازظهرها آنها را به نواحی اطراف شهر منتقل می‌کنند و در دیگر زمان‌های روز، خدمتی ارائه نمی‌کنند؛ در عین حال این خطوط معمولا به گونه‌ای طراحی می‌شوند که در مقاصد نهایی و در ایستگاه‌های بین‌راهی به مترو یا اتوبوس‌های شهری دسترسی داشته باشند.

سیستم گو ترانزیت یک سیستم حمل‌ونقل عمومی منطقه‌ای در جنوب انتاریو کانادا است که به مسافران این منطقه خدمات ارائه می‌کند. سیستمی با ۴۵۲ کیلومتر طول که با ۷۵ قطار و ۶۳۰ واگن، جمعیتی ۷ میلیونی را در شعاع ۱۱هزار کیلومتر مربعی پیرامون تورنتو، تحت پوشش قرار داده است. این سیستم به‌گونه‌ای طراحی شده که تمام خطوط این شبکه، از ایستگاه مرکزی شهر تورنتو عبور می‌کنند. این اولین سیستم حمل‌ونقل حومه‌ای کانادا است که از مه ۱۹۶۷ شروع به فعالیت کرد. استقبال از این سیستم بی‌نظیر بود به‌طوری که آنها به‌طور میانگین روزانه ۱۵هزار نفر و طی چهار ماه بیش از یک میلیون نفر را جابه‌جا کردند. روند توسعه این خطوط در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ میلادی نیز ادامه یافت. در سال ۲۰۰۰ دولت با سرمایه‌گذاری یک میلیارد دلاری برای توسعه این شبکه ریلی، «گو ترانزیت» را به بزرگ‌ترین سیستم حمل‌ونقل ریلی حومه‌ای کانادا تبدیل کرد، به‌طوری که آنها شبکه خود را به تدریج از یک کریدور به ۷ کریدور ریلی (شامل لیکشور شرقی، میلتون، کیچنر، بری، ریچموند هیل، استوفیل و لیکشور شرقی) توسعه دادند.

اکثر خطوط ریلی حومه‌ای توسط نهادهای دولتی یا شبه دولتی اداره می‌شوند و هزینه‌های این شبکه معمولا از بهای بلیت یا اخذ عوارض از قطارهای باری تامین می‌شود. اپراتورهای قطارهای حومه‌ای نیز معمولا از طریق فروش هفتگی یا ماهانه بلیت به متقاضیان آن را به قیمت ارزان‌تری در اختیار مسافران قرار می‌دهند. در سال‌های اخیر آمارها حکایت از رشد تقاضای سفر با این قطارها داشته به‌طوری که در سال ۲۰۱۱ نسبت به ۲۰۰۷، با رشد ۱۹ درصدی روبه‌رو بوده و با ۳/ ۵ درصد رشد در سال ۲۰۱۴ به ۶۹ میلیون نفر سفر در این سال رسیده است. در حال حاضر نیز آنها با ۲۴۰ سفر در هفته، ۱۸۷ هزار مسافر را جابه‌جا می‌کنند و پیش‌بینی می‌شود با ادامه روند مذکور به بیش از ۱۲۰ میلیون سفر در سال ۲۰۲۰ برسد. نکته‌ای که در ارتباط با متقاضیان سیستم حمل‌ونقل ریلی «گو ترانزیت» وجود دارد این است که اکثر آنها - حدود ۸۰ درصد - حداقل یک وسیله نقلیه شخصی دارند اما ترجیح می‌دهند از این سیستم استفاده کنند. نمودار بالا میزان حمل‌ونقل سالانه تحقق و پیش‌بینی شده سیستم «گو ترانزیت» را در فاصله سال‌های ۱۹۸۰ تا ۲۰۲۰ نشان می‌دهد.

از سوی دیگر در سیستم «گو ترانزیت» نیز بیشتر خدمات قطارها معطوف به زمان اوج تقاضای سفر است، اما در عین حال این سیستم در دو کریدور اصلی خود یعنی خطوط لیکشور شرقی و لیکشور غربی، در هفت روز هفته و ۲۴ ساعت شبانه‌روز به مسافران خدمات ارائه می‌کند. بیش از نیمی از جابه‌جایی‌های سیستم «گو ترانزیت» در این دو خط صورت می‌گیرد. در سال ۲۰۱۱ نخست‌وزیر مک گونتی یکی از اهداف خود را توسعه خطوط ریلی حومه‌ای، دو راهه کردن همه آنها و افزایش خدمات آنها در تمام طول روز اعلام کرد. یکی از اهداف اصلی، اتصال همیلتون به گریمسبای در ۲۰۲۱ و نیاگارا در ۲۰۲۳ است که پیش‌بینی هزینه ۵/ ۱۳ میلیارد دلاری برای این پروژه‌ها شده و قرار است بخش بزرگی از منابع این طرح از طرف دولت تامین شود. در سال ۲۰۱۶ برآوردی که برای هزینه سرمایه‌ای ایجاد هر ایستگاه جدید قطار انجام شده، به‌طور میانگین چیزی بین ۵۰ تا ۷۰ میلیون دلار است که این رقم شامل هزینه‌های عملیاتی، تعمیرات و نگهداری و هزینه سوخت نمی‌شود.

تجربه کانادایی درحمل‌ونقل ریلی حومه‌ای