هشدار درباره تضعیف خانواده در ایران
گروه جامعه- بر اساس تحقیقات علمی که در برخی از مناطق کشور از جمله کرمان و تهران انجام گرفته، در شماری از خانواده‌های ایرانی، سرد شدن فضای عاطفی محیط خانواده به مشکلات ذهنی و عاطفی منجر شده است.
ندا گنجی
گروه جامعه- بر اساس تحقیقات علمی که در برخی از مناطق کشور از جمله کرمان و تهران انجام گرفته، در شماری از خانواده‌های ایرانی، سرد شدن فضای عاطفی محیط خانواده به مشکلات ذهنی و عاطفی منجر شده است. دکتر باقر ساروخانی، از پیشکسوتان جامعه‌شناسی ایران در مراسم گشایش «همایش چالش‌های حقوق زن و خانواده در جامعه ایران» افزود: «در حال حاضر، خانواده در ایران با تغییرات جدیدی روبه‌رو است که پیدایش خانواده‌های دورزی یکی از چالش‌های حاد آن به شمار می‌آید.»
وی در توضیح خانواده «دورزی» گفت: «در این خانواده‌ها مرد و زن حالات عاطفی دارند، اما نمی‌توانند با هم زندگی کنند و مردان اغلب این خانواده‌ها در تهران و شهرهای بزرگ مشغول به کارند ولی به دلیل سنگینی اجاره مسکن و تعداد زیاد فرزندان و دیگر مشکلات اقتصادی، نمی‌توانند زن و فرزندانشان را همراه خود بیاورند و خود نیز ناچار به ماندن در تهران و سایر کلان‌شهرها هستند.»
ساروخانی افزود «نقش زن در خانواده‌های دورزی بسیار مهم و حیاتی است و او باید هم به عنوان پدر و هم در قالب مادر ایفای نقش نماید و مدیریت‌های چندگانه‌ای را بر عهده داشته باشد و این موضوع برای زن و مرد تبعات منفی در بر دارد.»
وی با ارائه تعریفی از مفهوم خانواده در قالب جایگاهی که افراد در آن شکوفا شده و احساسات و عواطف انسانی مبادله می‌شود، خاطر نشان کرد: «بر اساس تحقیقات علمی که در برخی از مناطق کشور از جمله کرمان و تهران انجام گرفته، متاسفانه در شماری از خانواده‌های ایرانی، فضای عاطفی در حال کاهش است و سرد شدن ارتباطات انسانی محیط خانواده به رخداد طلاق ذهنی و عاطفی منجر شده است و این دسته از خانواده‌ها ظاهرا هیچ مشکلی ندارند و در سرشماری به حساب می‌آیند در صورتی که اعضای خانواده با نوعی اجبار در کنار هم زندگی می‌کنند و به خانواده‌های اضطراری معروف هستند.» ساروخانی یادآور شد: «در ایران مسوولان برای جلوگیری از گسترش طلاق فعالیت‌های زیادی انجام داده اند و قوانین طلاق را دست و پاگیر و سخت کرده‌اند که در جای خود حق داشته‌اند، اما در این میان باید توجه کرد که بستن در خروجی خانواده و طلاق به تنهایی چاره ساز نیست و خانواده باید یک واقعیت کیفی باشد و به شکل محملی برای شکوفایی افراد متبلور شود.»
استاد علوم اجتماعی دانشگاه تهران در ادامه اظهار داشت: «متاسفانه ایران
هم اینک در حال تجربه کردن خانواده‌های فصلی است که در این گونه خانواده‌ها مرد به دلیل مقتضیات شغلی تنها در برخی از فصول سال می‌تواند در کنار خانواده باشد و در دیگر ایام به دور از خانواده است که دریانوردان از جمله این افراد هستند.»
به گزارش «الف» وی اضافه کرد: «زنان در خانواده‌های فصلی با دشوار‌ی‌های بسیاری مواجه هستند زیرا مرد از یک طرف هست و از یک طرف نیست، از یک سو باید دیدگاه‌های او را در تصمیم‌گیری‌ها در نظر گرفت و از سوی دیگر باید بدون او خانواده را اداره کرد و در این شرایط زن، دچار ابهام در نقش و مسوولیت‌های چندگانه می‌شود.»ساروخانی با ابراز نگرانی از پیدایش خانواده‌های «تفردیافته» در کشور اظهار داشت: «در این نوع خانواده‌ها هر یک از اعضا یک کلید از آپارتمان و یک کلید از اتاقش دارد و هر کس برای خودش زندگی می‌کند و در این خانواده‌های اتمیزه، سرمایه انسانی، حمایت‌ها و انسجام جمعی رو به کاهش است.» وی خانواده «برتری یافته» را خانواده‌ای ایده‌آل معرفی کرد و گفت: « در این خانواده‌ها همه اعضا با هم زندگی و تفاهم می‌کنند و در کنار هم به حل و فصل مسائل و مشکلات اقدام می‌نمایند.»
این جامعه‌شناس در بخش دیگری از سخنانش به ارزیابی خصوصیات جدید خانواده‌های ایرانی پرداخت و تاکید کرد: «اشتغال و مهاجرت دسته جمعی زنان از خانواده که اخیرا در جامعه ایران به وقوع پیوسته، تبعات مثبت و منفی زیادی داشته که مالکیت زن بر درآمد و دارایی خود از محاسن آن به شمار می‌آید، اما در کنار آن پدیده‌ای به نام «عدم تقارن» به چشم می‌خورد و این سوال مطرح است که تسخیر فضاهای اجتماعی توسط زنان با خود حرکت متقارن مرد به سوی محیط خانه را تا چه اندازه به همراه داشته است.» وی تصریح کرد: «در راه اشتغال زنان ایرانی سه چالش بزرگ مشاهده می‌شود که فرسایش زودرس زن یکی از آنها است، چرا که او باید پس از کار طاقت‌فرسای بیرون، حجم زیادی از کارهای منزل را انجام دهد که اغلب به سندرم تاخیر در انجام امور منزل و تعجیل می‌انجامد و این موضوع، خود موجب ایجاد سندرم از خودبیگانگی در زن می‌شود.»ساروخانی در پایان
نتیجه گیری کرد: «با توجه به تغییر نقش اعضا در خانواده، باید با درک جدیدی از تغییرات به وجود آمده، به ارائه تعریفی نو از مفهوم خانواده ایرانی در هزار سو دست زد.»همایش چالش‌های حقوق زن و خانواده در جامعه ایران به همت معاونت فرهنگی دانشگاه آزاد تهران شمال به مدت یک روز در محل دانشکده مدیریت و علوم اجتماعی این دانشگاه برگزار شد.
ارسال نظر