دست‌اندازی انگلیسی‌ها به جنوب - ۳۰ آذر ۹۲
انگلیسی‌ها در سال ۱۶۳۲م. اجازه تجارت در سواحل هند را از امپراتوری مغول (شاه جهان) به دست آوردند. در سال ۱۶۵۶م. دکتر باتن، اجازه تاسیس تجارتخانه را در یکی از شعبات رود گنگ از سوی دولت تیموریان به دست آورد. استعمارگران بعد از گذراندن دوران رنسانس و پیشرفت در زمینه صنعت و اقتصاد، حس توسعه‌طلبی سرزمین‌های تحت‌سلطه‌شان افزایش یافت و روسیه و انگلیس و فرانسه از جمله کشورهایی بودند که به فکر توسعه قلمرو خود در قاره آسیا و آفریقا افتادند. در قرن ۱۹ میلادی، فرانسه با شناختن آفریقا قصد تصرف سرزمین‌های آنجا را داشت، روسیه بعد از مرگ پطرکبیر درصدد برآمد تا به وصیت‌نامه او عمل کند و قلمرویش را از شرق به غرب به سوی چین و ایران و عثمانی گسترش دهد؛ مهم‌تر از همه انگلستان بود، زیرا تاجران انگلیسی، سیاستمدارانی بزرگ بودند که از طریق کشف هند توانستند رقبا را کنار گذارند.
انگلیسی‌ها در سال 1632م. اجازه تجارت در سواحل هند را از امپراتوری مغول (شاه جهان) به دست آوردند. در سال 1656م. دکتر باتن، اجازه تاسیس تجارتخانه را در یکی از شعبات رود گنگ از سوی دولت تیموریان به دست آورد.
استعمارگران بعد از گذراندن دوران رنسانس و پیشرفت در زمینه صنعت و اقتصاد، حس توسعه‌طلبی سرزمین‌های تحت‌سلطه‌شان افزایش یافت و روسیه و انگلیس و فرانسه از جمله کشورهایی بودند که به فکر توسعه قلمرو خود در قاره آسیا و آفریقا افتادند. در قرن ۱۹ میلادی، فرانسه با شناختن آفریقا قصد تصرف سرزمین‌های آنجا را داشت، روسیه بعد از مرگ پطرکبیر درصدد برآمد تا به وصیت‌نامه او عمل کند و قلمرویش را از شرق به غرب به سوی چین و ایران و عثمانی گسترش دهد؛ مهم‌تر از همه انگلستان بود، زیرا تاجران انگلیسی، سیاستمدارانی بزرگ بودند که از طریق کشف هند توانستند رقبا را کنار گذارند. حاکمیت قاجارها در قرن سیزدهم (۱۹ میلادی) همزمان است با تشدید رقابت‌های سیاسی ـ اقتصادی کشورهای اروپای غربی در قلمرو‌هایی دوردست، در جریان این رقابت‌ها خصوصا در آسیا، هند به عنوان اصلی‌ترین کانون رقابت‌های استعماری اروپاییان، وضعیت خاصی را به وجود آورده بود که ایران و ایالت‌های مختلف را تحت تاثیر قرار داد. انگلیسی‌ها از ضعف نفوذ دولت مرکزی (قاجار)در بلوچستان استفاده کرده، برای کنترل بیشتر این ناحیه خطوط تلگرافی را که از شمال بلوچستان می‌گذشت احداث کردند. از
دیگر حوادث مهم پادشاهی مظفرالدین شاه پیشروی روس‌ها به سوی خلیج فارس و دریای عمان از طریق بلوچستان بود که وحشت انگلیسی‌ها را در پی داشت و آنها برای سد کردن پیشروی روس‌ها به نفوذ خود در بلوچستان افزودند دولت انگلیس برای اعمال نفوذ خود در بلوچستان و اشغال تدریجی آن میان خان‌ها و سرداران بلوچ نفاق و دشمنی افکند و از ضعف دولت مرکزی ایران حداکثر استفاده را برد. در زمان ناصرالدین شاه گلداسمیت موفق شد قسمتی از بلوچستان بزرگ را از ایران جدا و ضمیمه امپراتوری انگلیس کند.
- به نقل از مقاله اداره بلوچستان از طریق حاکمان کرمان (از دوره ناصری تا اوایل پهلوی)/ مسعود مرادی، مهدی وزین افضل، معصومه صاحبکاران
منابع:
- عسگری، ناصر، مقدمه‌ای بر شناخت سیستان و بلوچستان، تهران، انتشارات دنیای دانش، ۱۳۵۷
- سپاهی، عبدالودود، بلوچستان در عصر قاجار (بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی بلوچستان از ابتدای سلطنت قاجار تا نهضت مشروطه)، قم، گلستان معرفت، ۱۳۸۵
ارسال نظر