گروه تاریخ اقتصاد - آنچه از نظرتان می‌گذرد متن موافقت نامه (اجیرنامه) آلکسی یاکوفلف توچنین، تاجر روسی و صاحب کارخانه کاغذسازی است که بر اساس آن مقرر شده نامیرده به ایران آمده و دانش خود را در اختیار کارآموزان ایرانی بگذارد. یادآور می شود که کارخانه کاغذ سازی در پی مکاتبات مکرر میان میرزا‌آقا خان نوری - صدر اعظم- و محمود الملک - سفیر ایران در مسکو- در سال 1236 به ایران آورده شد که در آن زمان یک اتفاق مهم صنعتی محسوب می شد.
به تاریخ یازدهم ماه ایون۱ «سنه ۲۱۸۵۷» من الکسی یاکوفلف توچنین تاجرزاده ولایت‌الاصل مسکو ساکن شهر مژایسک این شرط نامچه تسلیم نمودم به جناب قاسم خان وزیر مقیم دولت علیه ایران، متوقف دربار اعلیحضرت امپراتوری مشروط به شرایط مرقومه ذیل:
اولا، من توچنین اجیر نمودم خود را به نوکری دولت علیه ایران و مشغول به خدمت ساختن کاغذ در کارخانه کاغذسازی تهران می‌شوم از ابتدای تاریخ این شرط نامچه در مدت سه سال.
دویم، متعهد می‌شوم که هر طوری که سفارت دولت علیه قرار بگذارند، بدون تاخیر و تعطیل، عازم و روانه ایران گردم و نتوانم به‌هیچ وجه من الوجوه در مدت سه سال تمام خود را از نوکری اخراج نمایم. بنابراین اذن می‌دهد دولت علیه ایران که یک معاونی با خود داشته باشم تا مدتی که در آنجا هستم و اخراجات من و معاون من از مسکو تا ایران و اخراجات مراجعت از طهران تا مسکو با دولت علیه ایران می‌باشد.
سیم، بعد از ورود به ایران، منزلی به من و به معاون من از دولت علیه داده شود، چه درکارخانه یا در نزدیکی آن، فقط منزل داده می‌شود بی‌چراغ و بی‌هیزم و متعهد می‌شوم که در امورات خود به غیر از اولیای دولت علیه ایران کسی دیگر را نخواهم شناخت و با ماموران سایر دول مراوده نخواهم داشت.
چهارم، متعهد می‌شوم که در مدت سه سال علم خود را تمام و کمال بدون کسر و نقص [به کسانی] که از جانب دولت علیه ایران مامور می‌شوند، بیاموزم. اگر یکی از این ماموران که از برای آموختن علم مزبور مامور می‌شوند استعداد و قابلیت آموختن ندارند، در اول امر بدون درنگ به خدمت اولیای دولت که لازم است اظهار داشته، معلوم نمایم تا در آخر متعذر نشوم که از بابت عدم استعداد و قابلیت شاگردان بوده است نه اهمال من. و به علاوه‌متعهد می‌شوم که هیچ نکته و سری را از آموختن علم و صنعت خود به شاگردان مخفی نداشته، چنان تعلیم بدهم که شش ماه قبل از انقضای مدت نوکری خود شاگردانم بدون اعانت من از عهده کار به درستی و خوبی برآیند و در صنعت من ماهر شوند.
پنجم: متعهد می‌شوم که کارخانه کاغذسازی را چنان راه بیندازم و تکمیل نمایم که از کهنه یا پنبه با کارخانه دستی [کاغذ] بسازم، بسیار اعلی و در خوبی هیچ تفاوت با کاغذهای خوب روسیه نداشته باشد.
ششم، بعداز قرار دادن شرط نامچه باید سیاهه اسبابی که ضرور است در کارخانه و دستورالعمل ساختن کارخانه را با دقت تمام به جناب قاسم‌خان وزیر مقیم دولت علیه ایران بدهم که درکار خود خبطی نشود و از قرار دستورالعمل داده‌ام موجود و بی‌عیب باشد.
هفتم، باید مواجب من و معاون من هزار و پانصد منات هر سال به ما برسانند و مترجمی هم از دولت علیه بدهند و بیش از این نمی‌توانم چیزی مطالبه نمایم.
هشتم، بعد از انعقاد این شرط نامچه باید ششصد منات پیشکی از بابت مواجب برسد و به ورود تهران مواجب یک ماهه را هم نیز بدهند و بعد از داخل شدن به خدمت تا روزی که کارخانه راه می‌افتد،‌ مخارج یومیه مرا به قدری که اولیای دولت برآورد بکنند باید بدهند و بعد از آنکه کارخانه راه افتاد اولیای دولت علیه از عمل من اطمینان حاصل نمودند و دیدند که به درستی و خوبی از عهده کارم برمی‌آیم مواجب مرا آنچه رسیدنی است باید تمام و کمال به من برسانند. اگر شروط فوق را به عمل نیاورم و از عهده تعهدات خود برنیایم، مستحق مواجب آینده سه ساله را نخواهم داشت.
نهم، اگر بخواهم سفری بنمایم که از کارخانه خود مطمئن باشم که در غیاب من به خوبی شاگردان تربیت‌شده من از عهده گردانیدن کارخانه برخواهند آمد، آن وقت اولیای دولت علیه مانع نشوند و اگر بخواهم از برای وقت معینه اذن مرخصی حاصل نمایم، باید عریضه به خدمت دولت علیه بدهم. اگر قبول نفرمایند حرفی نخواهم داشت و اگر عریضه من قبول شد و اذن دادند که بروم مدت طول سفر به عهده خودم می‌باشد، دخلی به مدت سه سال قرار من ندارد که اجیر شده‌ام و باید بعد از انقضای مدت سه سال در عوض مدت که از کارخانه غایب شده بودم خدمت بکنم و از برای آن مستحق دیناری نخواهم بود.
دهم،‌اگر در مدت این سه سال من و معاون من ناخوش بشویم معالجه و دوای ما در عهده دولت علیه می‌باشد و مدت ناخوشی مرا از مواجب من کم و کسر ننمایند.
و باید از روی حق و انصاف جمیع شرایط فوق را چه از طرف من، توچنین، چنانچه از طرف دولت علیه بی‌کم‌و زیاد معمول بشود.
به این شرط نامچه امضا کردم من تاجر مژایسک الکسی یاکوفلف توچنین، به تاریخ پانزدهم ایون ۱۵ سنه ۱۸۵۷، این شرط نامچه در مسکو در دفترخانه ماکلر در کتاب نمره ۲۹۰ ثبت شده است و از برای مخارج شهر ده نیم اخذ شده است، محل اسم صحیح است. ماکلر سوچنیکوف.به تاریخ ۲۳ ایون سنه ۱۸۵۷ از بابت مواجب موافق شرط نامچه ششصد منات عاید من شده است، محل اسم، امضا کردم من الکسی یاکوفلف توچنین.
پاورقی
۱- اصل: ایون، نام ماه به زبان روسی و معادل ژوئن است.
۲- مطابق است با ۱۸ شوال ۱۲۷۳ و ۲۱ خرداد ۱۲۳۶.