گروه تاریخ اقتصاد- دراینجا‌خلاصه مذاکرات نمایندگان مجلس شورای ملی را در روز سه‌شنبه 17 شهریورماه 1286 شمسی می‌خوانید: درهمین روز احتشام‌السلطنه به‌عنوان دومین رییس مجلس انتخاب می‌شود.
تلگرافى از ارومیه توسط تقى‌زاده رسیده بود، قرائت شد. خلاصه آن این بود که کرارا تلگراف از طرف وزارت داخله رسید که اگر عساکر عثمانى عقب ننشینند، جلو نخواهند آمد. اینک مى‌بینیم نتیجه بالعکس مى‌بخشد! مبالغى پیش آمده، خیال پیش آمدن هم بعد از این دارند، تقریبا تاحال یک صد و پنجاه قریه را ضبط کرده‌اند. فعلا تا دو فرسنگى شهر را متصرف شده‌اند، این محال سرحد آذربایجان است. علاوه مایحتاج ما از این محال می‌رسد و آنها تمام در تصرف عثمانى است با این اوضاع لابد هستیم یا تسلیم شویم یا جلاى وطن اختیار کنیم؛ این است که صریحا عرض می‌کنیم عن‌قریب ارومى غصب خواهد شد، همین که ارومى رفت آذربایجان هم رفته است تا زود است باید علاجى کرد؛ پلتیک مملکت در دست شما است هر چه زودتر علاجى بیندیشید. (علما و اعیان و تجار ارومى)
تلگرافى از تبریز به تهران حضورا مخابره شده بود، قرائت شد قریب به این مضمون: در خصوص ارومى با وکلا گفت وگو شد، نتیجه آن ماموریت حضرت والا فرمانفرما شد؛ الحق این حسن انتخاب را باید سعادت آذربایجان قرار بدهیم، ولى در صورتى نتیجه خواهد داد که مساعدت از طرف دولت بشود. افسوس که رقابت و تسامح اولیاى دولت با تجاوزات عثمانى منافات دارد، همه روزه مشغول تجاوزات هستند، اگر مذاکرات پلتیکى در بین است زودتر، اگر هم باید تهیه دیگر شود آن هم زودتر. افسوس که زحمات حضرت والا به هدر می‌رود! هرچه باید اقدام شود زودتر؛ زیرا که با این تجاوزات همسایه ممکن است فسادهاى دیگر تولید شود. (انجمن تبریز)
تلگراف دیگر از تبریز از شاهزاده فرمانفرما مخابره شده بود قرائت شد قریب به این مضمون: سردار معتضد شما کى حرکت می‌کنید آقایان چه خیال می‌کنند عساکر عثمانى تجاوز نموده‌اند، اگر به این ترتیب باشد مرا پیش مردم مقصر قلم خواهند داد یا اقدام شود یا مجلس تصویب نماید تا اقدام کرده لااقل خود را به کشتن بدهیم. (فرمانفرما)
حاج محمداسمعیل آقا: فرمانفرما سى هزار تومان خواسته است نداده‌اند، اینجا هر شب بیست هزار تومان می‌برند، خرج می‌کنند.
مستشارالدوله: علاوه از اقدامات پلتیکى که از طرف دولت شده سایر دول هم پاره‌ای اقدامات کرده‌اند، ولى با وجود این اقدامات یک قوه دافعه هم لازم است که اسباب پیشرفت کار باشد، چنانچه همین مطلب را هم به ما فهمانده‌اند که بدون اقدامات شما سایرین هم اقدامى نخواهند کرد، قرار بود از اینجا فوج خمسه برود، یک نفر نرفته! وقتى هم که می‌خواهد برود جیره می‌خواهد، مسلم است این ترتیب از سیئات وزراى سابق است. از قزاقخانه اطلاع دارم که فرمانفرما چند سوار و پیاده خواسته بود هنوز نرفته‌اند، بیست روز در گفت وگو بوده‌اند.
پلکونیک اولا می‌گفته است که قزاق‌هاى من درست مشق آزموده نیستند و ثانیا به جهت سانى که باید بدهم مهیا باشند تا چهارم شعبان که سان دادم آن وقت بروند مملکت وقتى حالش این‌طور باشد که یک سرهنگ این طور بگوید و هروقت او را الزام کنند بگوید اگر نمی‌خواهید استعفا مى‌دهم؛ چون مى‌داند که در استعفاى او پاره‌ای معاذیر و مشکلات در کار است به این حال چه می‌توان کرد! علاوه گفته است به جهت این عده قزاق پنج‌هزار تومان مخارج راه لازم است، حال اگر صلاح مى‌دانید همین مطالب هم به حضور همایونى عرض و اظهار شود، اگر در حقیقت دولت حاضر است با تمام قوا ما هم حاضر هستیم، والا تکلیف معلوم شود.
احسن‌الدوله: از این مجلس خیلى تعجب دارم که دو ماه است صحبت از ارومیه و خوى مى‌شود و هیچ اقدامى نمی‌شود؛ فرمانفرما را براى اصلاح کارهاى آنجا نفرستادند! خواستند او را به یک قسمى از اینجا برانند؛ حالا که رفته است از هر طرف کار را بر او تنگ کرده‌اند.
آقا میرزا فضلعلى آقا: می‌گویید که اقدام شود، اقدام بر دو قسم است؛ یکى سیاسى یکى داخلى باید پشت به پشت هم داد و کار کرد تا امروز هیچ اقدامى نشده است هر کس عاقل است با این وضع مى‌بینیم زیر بار کار نمی‌رود آنها هم که هستند از ایشان کار ساخته نیست. امروز تنها عثمانى داخل خاک ما نشده است؛ عثمانى از سه طرف محرک دارد، باید فهمید محرک او کیست! فى الحقیقه امروز چهار سر داخل ایران شده است.
آقا میرزا ابوالحسن خان: همان که گفتید امروز هیچ‌کس فکر ما نیست! اتصالا گفته می‌شود اقدامات سیاسى شده، هیچ‌کدام از اینها به درد ما نمی‌خورد و براى ما دلشان نمی‌سوزد.
(در این موقع از حال جناب آقا میرزا ابوالحسن‌خان معلوم بود که از شدت حرارت از حال طبیعى خارج شده بودند در ضمن مذاکرات گویا از طرف وثوق‌الدوله که سمت نیابت ریاست داشتند امر به ملایمت شده بود و ایشان ملتفت نبودند وثوق‌الدوله آزرده شده از نیابت ریاست استعفا دادند و جناب آقا میرزا ابوالحسن‌خان ترضیه خواسته و بالاخره چون بعد از استفعاى صنیع‌الدوله رییس از براى مجلس منتخب نشده بود و منتظر وقت بودند در این وقت ورقه راى منتشر و به اکثریت آرا، احتشام‌السلطنه به ریاست انتخاب شدند از طرف مجلس هیاتى از وکلا به منزل رییس رفتند و حضرت معظم را با جلال و شکوهى تمام وارد کردند.)
محقق‌الدوله: قرار شد روز سوم ماه شخص اعلیحضرت هشت نفر وزیر را معرفى نمایند، بایست حسب‌الامر امتثال شود.
حاج امین‌الضرب: امروز بروند بهتر است؛ جناب مؤتمن‌الممالک راپورت دو فقره قبض که در میان بروات صراف‌ها به تقلب درآمده بود به مجلس مقدس عرض نمودند.