یک بام و دو هوا نمی‌شود
گروه تاریخ اقتصاد- خلاصه مذاکرات نمایندگان مجلس شورای ملی در روز شنبه 28 تیرماه 1286 شمسی را می‌خوانید: حاج سیدعبدالحسین شهشهانى: از خراسان و قوچان و سایر نقاط مطالبه تکلیف کرده‌اند که حکومت به اسم وزارت مالیه می‌گوید هر قدر تفاوت عمل که در سال گذشته می‌دادید، امسال هم باید به همان اندازه بدهید و از این ترتیب نزدیک است قوچان به هم بخورد! باید دانست که گرفتن تفاوت عمل محدود به حدى هست یا نیست، اگر هست، معین شود.
آقا میرزا سید علی‌نقى: این مساله چند روز در مجلس مطرح و مذاکره شد، در روزنامه هم درج گردید که تفاوت عملى که کدخدایان و مباشرین جزء می‌گرفتند موقوف باشد، ولى تفاوت عملى را که حکام کل می‌گرفتند محسوب شود.
رییس: باید در این خصوص به وزارت مالیه نوشته شود.
احتشام‌الاطبا: در ترشیز خراسان می‌گویند چون عمل مالیه در اینجا تعدیل شده ما تفاوت نمی‌دهیم، سال گذشته را آصف‌الدوله به ظلم گرفت، ولى امسال زیر بار ظلم نمی‌رویم! در این خصوص باید وزیر مالیه قرارى بگذارند که اسباب آسایش آنها هم فراهم شود، ولى مکرر به وزیر مالیه نوشته شده، حضورا هم گفته‌ایم. می‌گویند باید مثل پارسال داده شود و این ترتیب با صحت موافق نیست؛ زیرا پارسال جریمه هم خیلى گرفته‌اند، پس امسال هم باید آن جریمه‌ها داده شود.
صدر نطنزى: صورت تلگرافى از وزارت مالیه به مجلس آمده بود، در کیفیت اخذ تفاوت عمل که به ولایات مخابره شود آن صورت در دفتر مجلس ثبت است، مطابق همان صورت به ولایات مخابره کنند که زیادتر نگیرند.
رییس: همان طوری که گفته شد باید مطالب را نوشته و به وزیر مالیه اخطار شود تا جواب بدهد، فعلا این قرارداد بانک آلمان است که تا حال دو مرتبه قرائت شده و بعضى اصلاحات در آن به عمل آمده، بعضى نکات لازمه را هم افزوده‌ایم، حالا باید قرائت شود؛ این بانک، بانک تجارتى است، بانک تجارتى هم آزاد است. دولت می‌تواند امتیاز بدهد و گذشته از این، این بانک بعضى امتیازات داشت که هیچ کدام از آنها تصویب نشد! فقط موادى از آن که مضر نبود باقى مانده، قرائت می‌شود، قرائت شد و در هر یک از مواد آن مذاکرات زیاد به میان آمد، پس از قرائت سیم خواستند رأى گرفته شود، گفتند چون دو فقره آن که یکى در باب مدت و یکى در خصوص مفتش است به خودشان اخطار شده تا از طرف خودشان جواب نرسد، رأى نمی‌توان داد! تعیین رأى موکول شد به رسیدن جواب؛ در این موقع به قدر نیم‌ ساعت به جهت تنفس مجلس تعطیل شد پس از آن مراجعت کرده، شروع به مذاکرات شد.
آقا شیخ یوسف: روزى نیست که به انجمن عرایض، عریضه از دست مشیرالممالک نیاید.
رییس: وکیل‌الرعایا در این مساله داخل بود، یک روز وزیر، مالیه اینجا بودند گفته شد که این مطلب را تمام کنید، چون وکیل‌الرعایا واسطه بودند باز وزیر مالیه گفتند دوباره گفت‌وگو کنید و اجمالا براى خود من علمى حاصل شده، الان در دفتر پنجاه تلگراف بر ضد مشیرالممالک و همچنین پنجاه تلگراف بر موافقت مشیرالممالک حاضر است.
آقا سیدحسن تقى‌زاده: عوض اینکه مجلس را مشغول کنیم به یکى از تظلمات که در حیاط بهارستان است، خوب است به کارهاى مهم اقدام کنیم! مکرر گفته شد که یک قاعده کلى معین است که ما هم باید مطابق همان رفتار کنیم، این تظلمات را به محض اظهار، نمی‌شود اقدام کرد، باید تحقیق شود و پس از تحقیق، راجع به ادارات گردد؛ اگر تحقیق نشود بسا خواهد شد که تولید غرض می‌شود. اینها مدت‌ها اینجا جمع شده‌اند، پس باید یک قرار کلى داده شود که زیاده در اینجا نمانند یا همه را رد کنید و ارجاع به ادارات یا تمام را قبول یا تحقیق و رسیدگى شود.
رییس: اینکه جناب تقى‌زاده گفتند صحیح است، ولى من نمی‌توانم بگویم آنهایی که اینجا جمع شده‌اند ذى‌حق هستند یا مدعى آنها ذى‌حق است، از اینها گذشته همین قدر که یک اسباب هیجانى فراهم و طرف را عزل کرده‌اند آن وقت از هرجا به این کار اقدام شده اسباب زحمت فراهم می‌آید.
آقا میرزا سیدعلی‌نقى: فرمایشات حضرتعالى صحیح است مطالب آقاى تقى‌زاده هم صحیح است، ولى به قول عوام یک بام و دو هوا نمی‌شود! ما مى‌بینیم از بعضى ولایات تلگراف و غیره می‌رسد و در تمام مستدعیات آنها اهتمام می‌شود، اما از بعضى جاها پاره‌ای مطالب می‌رسد و به جایى منتهى نمی‌شود، پس باید یک موضوع کلى قرار گذاشت.