نامهها و نکتهها
نتیجهای کلی ازتجارت روسیه در ایران
گروه تاریخ اقتصاد - روی هم رفته در آستانه جنگ جهانی اول روسها در شمال کشور سرمایهگذاری وسیعی در شیلات با حدود ۴۲۰۰ کارگر (که بیشتر آنها اتباع روس بودند) در صنایع چوب با ۳۰۰کارگر، در ساختمان راه و راهآهن با۳۳۰۰ کارگر روسی و تعدادی کارگر ایرانی بهعمل آورده بودند. علاوه بر کارگاهها و کارخانهها و بنگاههای بازرگانی، پنج موسسه بزرگ مالی صنعتی و خدماتی روسیه در ایران، بانک استقراضی روس، شیلات، حملونقل و راهداری انزلی- رشت- تهران، معادن قراجهداغ، موسسات تئوفیلا کتوس و تومانیانس و کمپانی خوشتاریا، شبکه منظومهای تاسیسات اقتصادی نفوذی روس را در ایران تشکیل میدادند.
گروه تاریخ اقتصاد - روی هم رفته در آستانه جنگ جهانی اول روسها در شمال کشور سرمایهگذاری وسیعی در شیلات با حدود 4200 کارگر (که بیشتر آنها اتباع روس بودند) در صنایع چوب با 300کارگر، در ساختمان راه و راهآهن با3300 کارگر روسی و تعدادی کارگر ایرانی بهعمل آورده بودند.
علاوه بر کارگاهها و کارخانهها و بنگاههای بازرگانی، پنج موسسه بزرگ مالی صنعتی و خدماتی روسیه در ایران، بانک استقراضی روس، شیلات، حملونقل و راهداری انزلی- رشت- تهران، معادن قراجهداغ، موسسات تئوفیلا کتوس و تومانیانس و کمپانی خوشتاریا، شبکه منظومهای تاسیسات اقتصادی نفوذی روس را در ایران تشکیل میدادند.
روسها در ایران اقتصاد را تابعی از سیاست کرده بودند. سرمایهگذاری هنگفت و بیحسابی که در منابع معدنی و طبیعی ایران میکردند، هزینههایی که مثلا برای احداث راهآهن جلفا- تبریز متحمل میشدند و بازیهای ورشکستکنندهای که بانک استقراضی روس برای علاقهمند کردن شهزادگان و دولتمردان قاجاریه به دریافت قرضههای کلان میکرد همه از روی یک برنامه معین و حسابشده وزارت خارجه روسیه تزاری و سرفرماندهی نیروی قفقاز و با هدف انضمام بخشهای شمالی ایران به خاک روسیه بود که مقدمات آن در ۱۹۱۵ فراهم آمد، اما به فرجام نرسید.
۶۹میلیون و پانصد و بیست و هشت هزار ریال و هفتصد و هجده روبل سرمایهگذاری روسیه در ایران ۱۹۰۵ از این قرار بود:
- بانک استقراضی روس ۲۱.۵۰۰.۰۰۰ روبل
- شرکت حملونقل انزلی به تهران و همدان ۲۰۰.۱۸۰ روبل
- راه تبریز ۲.۵۳۵.۰۰۰ روبل
- بیمه و راههای ایران و بندر انزلی ۱۰.۶۳۲.۰۰۰ روبل
- کشتیرانی خلیجفارس ۱.۱۸۰.۰۰۰ روبل
- وامهای درازمدت ۲۹.۱۱۴.۷۳۸ روبل
- وامهای کوتاهمدت سالهای ۱۹۰۳ ، ۱۹۰۴ و ۱۹۰۵، ۲.۹۷۵.۰۰۰ روبل
- وام و اعتبارات ولیعهد ۱.۵۴۰.۰۰۰ روبل
- قرض اول(سال۱۳۱۸ ه.ق) ۲۲۵.۰۰۰ منات طلا
- قرض دوم (سال ۱۳۲۰ه.ق) ۱۰.۰۰۰.۰۰۰ منات طلا
- قرض سوم (سال ۱۳۲۹ ه.ق ) ۱۰۰, ۱,۱۱۱ لیره انگلیسی
- قرض چهارم (سال ۱۳۳۱ ه.ق) ۲۰۰.۰۰۰ لیره انگلیسی
منبع: گنج شایگان و پرونده بانک استقراضی روس، آرشیو وزارت خارجه ایران.
ارسال نظر