محصولاتی که ایرانی‌ها به اکسپو پاریس بردند
گروه تاریخ‌اقتصاد- نظر آقا، وزیر مختار ایران در فرانسه در نامه‌ای به میرزا حسینخان مشیرالدوله وزیر امور خارجه وقت ایران ، در زمینه نمایشگاه جهانی پاریس توضیحاتی می‌دهد که خواندنی است این نامه در تاریخ ۱۴ ذی‌القعده ۱۲۹۳ نوشته شده است. اکسپوپاریس همان نمایشگاهی است که ناصرالدین شاه در آن شرکت کرد. نظر آقا همچنین در حاشیه این نامه نوشته است «در اول ورودم به پاریس ملتفت شدم که در گمرک ممالک فرانسه از بعضی امتعه ایران نسبت به امتعه سایر دول وجه گمرک را زیاد می‌گیرند مثلا از فرش ایران در صدپانزده وجه گمرک را اخذ می‌کردند.» ***
خداوندگارا، چندی قبل بر این عرض کرده بودم که سیاهه و صورت اشیا و اسبابی که برای اکسپوزیسیون مناسب خواهد شد نوشته به عرض خواهم رسانید. حالا حسب الوعده آنچه به عقل قاصر این فدوی می‌رسید همه را در یک کتابچه علیحده قلم به قلم نوشته و ملفوفا به حضور ... انفاذ می‌نمایم چون از آنجایی که مدت‌های مدید از وطن عزیز خودم دور شده‌ام اکثر از امتعه و محصولات ایران از خاطرم محو شده است لهذا استدعا دارم که آنچه از قلم فدوی افتاده است قدغن فرمایند که به سیاهه مزبور علاوه نمایند تا اینکه در این اکسپوزیسیون قصوری به هم نرسد. البته چنانکه مذکور می‌دارد نمونه از هر قبیل فلزات و غیره لازم است مردم اینجا ببینند و یقین است که هرگاه نمونه‌ها فرستاده شود در وقت ضرورت به کار خواهد آمد. در باب ساختمان جا و مکان اکسپوزیسیون مسیو منیه که خودش مهندس خیلی قابل است خوب از عهده خواهد آمد اما هرگاه آنونفر نقاش و بنا که بروینه آمده بودند به اینجا بیایند خیلی به‌جا و مخارج اکسپوزیسیون کمتر خواهد بود. استدعا دارم که در این باب و در خصوص کمیسر جنرالی مسیومنیه فدوی را زودتر مستحضر فرمایند تا اینکه تکلیف هرکس معلوم و معین شود. از حالا کمیسر جنرال همه دولت‌ها مشخص شده است و چون هرروز باید با رییس اکسپوزیسیون گفت و شنید بشود علی الحساب به مسیومنیه زحمت می‌دهم که مشار الیه متحمل این زحمت‌ها بشود تا آنکه خبر ماموریت او به این کار رسما از وزارت جلیله برسد.
سیاهه اشیا و اسبابی است که هرگاه به این تفصیل برای اکسپوزیسیون فرستاده شود خیلی مناسب خواهد شد.
اسباب نقاشی از هر قبیل
جلد کتاب، قلمدان، تذهیب و غیره، نقاشی دور اتاق و تالار که من باب نمونه به روی کاغذ کشیده شده باشد. قطعه خط خوشنویس و خطوط قدیم که حاشیه و متن آن نقاشی و تذهیب شده باشد.جعبه و قاب آینه و قاب شانه و قاب کتاب و قاب شکار و غیره.
فرمان تذهیب‌شده و اسباب صحافی
نقاشی صورت شبیه یا غیر شبیه و به‌خصوص نقاشی گل و بوته که خیلی خوب در ایران می‌کشند و در اینجاها بسیار مرغوب است.
کتب نظم و نثر از تاریخ‌نویسان و همچنین از شعرای قدیم و جدید
اسباب خاتم
میز و صندل و نیم‌تخت و جعبه و قلمدان و هر اسبابی که از خاتم می‌سازند.
اسباب از قبیل مخلفات
فرش بزرگ و کوچک یعنی از قالی‌های خوب و ظریف کردستان گرفته تا برسد به آن قالی‌های وسط و ضخیم ایلات و عشایر کرد و شاهسون و فیوج.هرگاه در سمت خراسان قالی ترکمان می‌بافند آن هم در اینجاها خیلی مرغوب است.
نمد هم از هرجور و از هررنگ،خواه همدانی و خواه اصفهانی و یزد و کرمان و سایر ولایات ممالک محروسه بوده باشد.گلیم بزرگ و کوچک کار کردستان و کرمانشاهان و بروجرد و غیره. جاجم.
خوت و ملبوسات
از هر صنف مردم یعنی از لباس‌های خیلی فاخر و همچنین از لباس‌های دهاتی و ایلات قدیم و جدید، معلوم است باید زنانه و هم مردانه باشد در آن ضمن کلاه بخارائی و نمدی و شب کلاه و عرق‌چین و غیره به ترکیب‌های مختلفه هم لازم است. چادر و مخصوصا روبنده زنانه و نقده و گلابتون دوزی و قلاب و گل‌دوزی رشت و نقشه‌دوزی اصفهان و سایر جاها و کفش و مغفره که از گلابتون می‌سازند زنانه و مردانه و چکمه و چارق قزوین و جوراب خوی و اصفهان و غیره.
پارچه حریر و پنبه و پشم
خارا و دبیری و صوف و تافته یزد و خراسان، زری کاشان و اصفهان و الیجه و دارایی و قصب و قلمکار اصفهان و چیت بروجردی و صلهء ارومی و کرباس و آغری و برک و پتو و شال کرمان و مشهد مقدس، عبای زری و ابریشمی و پشمی مرغز و جوخای مازندران و قدک اصفهان و یزد و بوشهر و ارومی و کتان مازندران و نخ و خیاطه و مخمل و بافته و قیطان و چل و نمد اسب و زین و یراق با همه متعلقات آن و پالان سواری و غیره و نخ کتان و نخ پشمی که از آن قالی می‌بافند. اسباب علاقه‌بندی از همه‌جور و خورجین و مفرش بند و چادر از هر قسم.
مس و برنج‌آلات
مجموعه و آفتابه و لگن و طاس حمام با همه ملزومات آن و شمعدان و پیه‌سوز مخمر عود و صندل که به ترکیب طاوس و کبوتر و سایر حیوانات و طیورات ساخته و می‌سازند و اکثر از آنها منبت و مشبک و محکوک است.از کارهای قدیم و جدید و فانوس و منقل و تنگ برنجی و جام و قلیان رسمی با همه ملزومات آن و غیره و غیره.
ظروف چینی و کاشی آجور بزرگ و کوچک که در سر مساجد و حمام و دروازه‌ها می‌گذارند از کار قدیم و جدید و همچنین اسباب میناکاری از هر قبیل و اسباب حکاکی.
اسلحه
شمشیر و قمه و خنجر و تفنگ و طپانچه و نیزه و قداره و کلاه‌خود و زره و همه اسباب حرب که در ایام قدیم و حالا به‌کار برده و می‌برند.
اسباب قلمدان و غیره
قیچی و قلمتراش و چاقو و کارد و پرکار،کار اصفهان و سطاره و هرچه متعلق به‌این جور اسباب داشته باشد و اسباب معماری و منجمی از قبیل اسطرلاب و غیره و تیغ دلاکی.اجناس خشکباری و بعضی ادویه‌جات که اطبا به کار می‌برند و نقل آلات و غیره.
کشمش همه‌جوره،انجیر یزد،آلو و خرما و قیسی و بادام و پسته دامغان و قزوین و آنچوچک و جوزقند و فندق،لیموی شیراز و سنجد و عناب و نقل آلات که حمل‌ونقل آنها آسان باشد و در راه ضایع نشود و سماق و کشک،گز خون‌رو اصفهان و گز انگبین و زرشک و توت طهران، شکر مازندران، ترنجبین و شیرخشت و انقوزه و خاوشیر و کتیرا و کاسه نبات.
مشروبات از هرجور و تریاک و عطریات و حبوبات و تخم گیاه و ریاحین از هر جنس و از انواع مختلفه یعنی از گندم گرفته تا ماش سیاه و سبزی آلات خشک، زیره کرمان و زعفران خراسان و برنج عنبربو و صدری و غیره و از نباتات روغنی از قبیل دانه کرچک با روغنش و کنجد و بزرک و غیره، رشته و نان لواش و سنگک.
کتاب خطی و چاپی و نقشه و مرکب و قلم و مهری که حکاکی شده باشد روی برنج و عقیق و غیره.اسباب ساز و طرب و آلات موسیقی.اسباب جراحی از کارهای اصفهان.اسباب ذرع و اندازه از قبیل ذرع و نیم‌ذرع و اسباب ترازو به انواع مختلف.مسکوکات طلا و نقره و مس و همچنین مسکوکات قدیم.اسباب رختخواب از قبیل لحاف و تشک و متکا و بالش و زیرگوشی و غیره.
ابریشم و پنبه و قوزه پنبه و تفتک و پشم و نخ ترمه و پوست جمیع حیوانات هرگاه ممکن باشد،بره و مرغز و تازی و گربه براق اصفهان زنده بیاورند خیلی‌پسند و مرغوب خواهد افتاد و پوست اقسام مرغ‌های بری و بحری و جنگلی و ساغری و پوست آهو برای کتاب‌نویسی و روناس و علف‌های معطر کوهی و دشتی.اسباب زرگری و جواهری به همان طورهایی که در ایران می‌سازند.شانه و قاشق و جعبه و قلمدان منبت و هرچه از چوب شمشاد و غیره می‌سازند.
ارسال نظر