این بود «نبوغ» نظامی استالین

ژوزف استالین یکی از وحشتناک‌ترین نظام‌های سیاسی جهان را در نیمه دوم قرن بیستم در اتحاد جماهیر شوروی سابق بنیان گذاشت. رژیم برپا شده بر زور، نیرنگ و ارعاب استالین، اما دوام زیادی نیاورد و فروریخت. درباره رفتارهای عجیب و هراس‌انگیز استالین، کتاب‌های پرشماری در غرب منتشر شده است که با بدبینی به آنها نگاه می‌شود. اما نیکیتا خروشچف رهبر بلافاصله بعد از استالین که خود به دست برژنف و همکارانش از کار برکنار شد، در کنگره بیستم حزب کمونیست شوروی و در یک سخنرانی محرمانه، برخی از بی‌رحمی‌ها و فریبکاری‌های استالین را توضیح داده است.

یکی از این فریب‌کاری‌ها و تصمیم‌های اشتباه استالین درباره نقش او در جنگ کبیر میهنی است که به نقل از کتاب خاطرات خروشچف می‌خوانید: «...قدرت عظیمی که در دست استالین متمرکز شده بود در دوره جنگ کبیر میهنی به عواقب وخیمی منجر شد. موقعی که ما به بسیاری از رمان‌ها، فیلم‌ها و مطالعات علمی و تاریخی مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم که نقش استالین در این جنگ کاملا تخیلی بوده است.»

می‌گویند استالین همه چیز را پیش‌بینی کرده بود و ارتش شوروی براساس نقشه‌ای که از مدت‌ها پیش توسط استالین تنظیم شده بود... پیروزی بر دشمن فقط در اثر نبوغ استالین بود. اما حقیقت قضایا چه بود؟ قبل از جنگ، رسانه‌ها و همه کارهای سیاسی و آموزشی ما، لحن‌ گزافه‌گویی داشت، گفته می‌شد اگر دشمن به خاک مقدس شوروی تعرض کند برای هر ضربتی که وارد کند ۳ ضربه به او می‌زنیم و پیروزی بدون تلفات زیاد نصیب‌ ما می‌شود... .

اما واقعیت این بود که اوضاع چنین نبود. استالین به هشدارهای چرچیل درباره امکان حمله آلمان نازی به شوروی اهمیت نداد و کشور ما را آماده دفاع نکرد، در حالی که صنایع ما آمادگی تولید جنگ‌افزارهای مورد نیاز را داشت. وقتی جنگ شروع شد، وضع ارتش از لحاظ مهمات و جنگ‌افزار بسیار بد بود. نه ماشین‌آلات قدیمی داشتیم که برای تولید سلاح از آنها استفاده کنیم و نه ماشین‌آلات جدید که جایگزین ماشین‌آلات قدیمی شود، وضع توپ‌های ضدهوایی بسیار بد بود و نه گلوله‌های ضدتانک داشتیم، مواضع دفاعی ما اکثرا قابل دفاع نبودند، حتی به اندازه کافی تفنگ برای سربازان نداشتیم. موقعی که تجاوز فاشیست‌ها به خاک شوروی آغاز شد، مسکو دستور داد به تیراندازی آلمان‌ها پاسخ داده نشود.

برای چه؟ برای اینکه استالین هنوز خیال می‌کرد که جنگ آغاز نشده و تیراندازی آلمان‌ها جز یک عمل تحریک‌آمیز چند واحد بی‌انضباط ارتش آلمان نیست و پاسخ ما ممکن است بهانه‌ای برای آغاز جنگ از جانب آلمان باشد. در نتیجه این سهل‌انگاری و بی‌اعتنایی استالین بر حقایق، دشمن توانست در چند روز اول جنگ بخش بزرگی از نیروی هوایی و توپخانه و سایر تجهیزات نظامی را نابود کند و به پیشروی در خاک ما ادامه دهد.

معدوم کردن گروه پرشماری از فرماندهان نظامی شوروی در فاصله سال‌های ۱۹۳۷ تا ۱۹۴۱ سبب شد جنگ به نتایج وخیم‌تری منجر شود. به طوری که استالین در یکی از سخنرانی‌های خود گفته بود: «ما هر آنچه لنین به وجود آورده بود برای همیشه از دست دادیم».

استالین از وضع جبهه‌ها بی‌اطلاع بود، زیرا در سراسر جنگ میهنی هرگز به جبهه نرفت و حتی از هیچ یک از مناطق آزاد شده بازدید نکرد، از تمام اینها چه فایده‌هایی حاصل شد؟ بدترین چیزی که ممکن بود انتظارش را داشت؛ آلمان‌ها قوای متمرکز ما را محاصره کردند و فقط در یک منطقه از خاک شوروی ۱۰۰هزار نفر از سربازانمان را از دست دادیم. این بود «نبوغ» نظامی استالین.