مصطفی کاظمی-نوشته حاضر، توضیحی بر چگونگی زاد و رشد فعالیت‌های بیمه در ایران از آغاز سده حاضر را در دستور کار قرار داده است. شرکت سهامی بیمه ایران پس از شروع به کار و در پی اجرای یکی از مواد بودجه سال ۱۳۱۴، بیمه کارگران و پس از آن در دهه ۱۳۲۰ و در دهه‌های بعدی سایر خدمات بیمه‌ای را توسعه داده و در سال ۱۳۴۹ نخستین شعبه خارجی خود در دبی را افتتاح می‌کند...

پس از تاسیس این شرکت ایرانی، نگرانی ازنرخ شکنی (دامپینگ) شرکت‌های خارجی برای ورشکسته نمودن این شرکت وجودداشت وبرای جلوگیری ازاین گونه عملیات واقدامات مشابه وحمایت ازاین شرکت وهمچنین استقرارنظم در کار آنان، براساس ماده ۱۰ قانون متمم بودجه سال ۱۳۱۴ تصویب نامه‌ها وآیین نامه‌هایی ازقبیل آیین‌نامه سندیکای بیمه گران ایران وضع گردید.

در طی آن سال‌ها همواره دولت با ۳ موضوع درگیر بوده است:

الف- نظارت بر صلاحیت فنی شرکت‌های بیمه

ب- نظارت بر سرمایه و عملیات شرکت‌های بیمه از لحظه صدور بیمه‌نامه تا پرداخت غرامت

ج- نظارت در برقراری و ادامه همکاری صحیح بین موسسات بیمه‌ای و جلوگیری از رقابت ناسالم

بنابراین براساس مصوبه هیات وزیران، شرکت سهامی بیمه ایران که یک شرکت ایرانی ودولتی بوده به‌عنوان عامل دولت درکار نظارت بر شرکت‌های بیمه علاوه بر فعالیت درکار بیمه گری تعیین گردید.

طبق آیین‌نامه‌ای که در سال ۱۳۱۶ تصویب گردید مقرر شد شرکت‌هایی که در ایران معاملات بیمه می‌کنند بیست‌و‌پنج درصد از معاملات خود را اجبارا نزد شرکت سهامی بیمه ایران بیمه اتکایی کنند. این مقررات درسال ۱۳۱۷ به‌مورد اجرا گذارده شد.

شرکت سهامی بیمه ایران، نسبت به توسعه شعب و نمایندگی‌های خود را در ابتدای سال تاسیس نموده به‌طوری که در سال ۱۳۱۶ اولین شعبه خود را در مشهد و در سال‌های بعد در شهرهایی مثل اهواز و تبریز ایجاد کرد و در شهرهایی که بیمه نداشت نمایندگی خود را به بانک ملی ایران محول نمود.

در سال ۱۳۳۳ بر حسب مصوبه هیات‌مدیره این شرکت، بانک بیمه ایران با سرمایه ۲۵۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال برای انجام امور بانکی اعم از ریالی و ارزی واعطای وام‌های رهنی به متقاضیان، توسط این شرکت تاسیس گردید و در استان‌های تهران، مازندران، گیلان و اصفهان شعبی را دایر نمود و به گسترش شعب در سراسر کشور اقدام نمود. این بانک در سال ۱۳۳۷ به ثبت رسید و بعد از انقلاب به موجب قانون این بانک، در بانک ملت ادغام شد.

چون شرکت سهامی بیمه ایران برای انجام فعالیت بیمه‌گری نیازمند نیروی انسانی کارآمد بود از این رو تصمیم گرفته شد چند نفر از دانشجویان ایرانی را که در خارجه مشغول تحصیل در فنون تجارت و اقتصاد هستند برای فراگیری فنون بیمه بگمارد ودر صورت لزوم چند نفری هم از ایران نزد طرف‌های تجاری خود در خارجه برای آموختن عملیات بفرستد تا پس از یکی دو سال معلومات خود را تکمیل نموده و به کشور بازگشت نمایند هیات‌مدیره شرکت برای هزینه این کار در سال ۱۳۱۷ مبلغی معادل هشتصد لیره در نظر گرفت که از بودجه ارزی خود شرکت پرداخته می‌شد. با نظر به استیجاری بودن محل شرکت و پرداخت بهای گزاف اجاره از محل سرمایه نقدی شرکت درسال ۱۳۲۰ شروع به احداث ساختمانی در خیابان سعدی شمالی نرسیده به چهارراه مخبرالدوله برای مرکزشرکت نمود که این ساختمان درسال ۱۳۲۱ به اتمام رسید.

اولین نمایندگی برون مرزی شرکت سهامی بیمه ایران درسال ۱۳۴۹ درشیخ‌نشین دبی تاسیس گردید و در کشورهای بحرین، عربستان، لبنان، عمان واردن دفاتری ایجاد نمود تاسیس شرکت در فرانسه در سال ۱۳۵۶، انگلستان درسال ۱۳۵۳ وارمنستان درسال ۱۳۵۳ از دیگر اقدامات این شرکت بود.

از مهم‌ترین اقدامات این شرکت درسال ۱۳۳۰تشکیل صندوق بیمه ملی بود این صندوق شامل بیمه‌های دسته جمعی عمر، بازنشستگی و حوادث بود و پوشش‌های این بیمه، فوت، نقص عضو، از کارافتادگی و تشکیل سرمایه بود هدف از ایجاد این صندوق، توسعه بیمه بین همه آحاد کشور وعضویت آنها بود. توسعه بیمه درکشور تنها به بیمه‌های بازرگانی ختم نشد و بیمه‌های اجتماعی نیز با توسعه این صنعت ودر پرتو بیمه‌های بازرگانی شکل گرفته و وارد جامعه ایرانی شد. بنا به خواست دولت، در سال ۱۳۲۲ هیاتی از طرف شرکت سهامی بیمه ایران مامور شد که طرحی برای بیمه اجباری وحوادث وامراض ناشی از کار درموردکلیه کارگران کشور تهیه کند طرح مذکور تهیه ودرتاریخ ۲۹ آبان ۱۳۲۲ تحت عنوان قانون بیمه کارگران دولتی و غیردولتی به تصویب مجلس شورای ملی رسید این قانون مشتمل بر ۱۴ ماده بود بر اساس این قانون، کلیه کارخانجات وموسسات اقتصادی و بازرگانی، صنعتی و معدنی و باربری و راه‌آهن و هر موسسه‌ای که کارگر دراستخدام خود دارد اعم از دولتی و غیردولتی واقع درکشور مکلف شدند کارگران خود را در مقابل فوت، نقص عضو، درمان و بیکاری نزد شرکت سهامی بیمه ایران یاشرکت بیمه داخلی دیگری که دولت مقتضی بداند بیمه نماید و شرکت سهامی بیمه ایران مامور اجرای آن شد تهیه و تصویب آیین‌نامه اجرایی این قانون ۲ سال به تاخیر افتاد تا بالاخره در دی ماه سال ۱۳۲۴ به تصویب رسید واز اول بهمن ماه ۱۳۲۴ درچند شهر صنعتی ایران، به مورد اجرا گذارده شد به‌موجب قانون مذکور،کارگران دربرابر حوادث و امراض ناشی از کار درقبال حق بیمه معادل ۲۵/۲ درصد دستمزد بیمه می‌شدند ۵/۱ درصد از این حق بیمه به‌عهده کارفرما و ۷۵/۰ درصد به‌عهده کارگر بود همزمان با اجرای قانون بیمه کارگران به‌وسیله شرکت سهامی بیمه ایران، برحسب پیشنهاد شورای‌عالی کار و تایید وزارت بازرگانی و پیشه و هنر وقت، طرح قانون کار در جلسه مورخ ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۳۲۵ هیات وزیران به تصویب رسید و به‌طور آزمایشی به مورد اجرا گذارده شد.