بارون ژولیوس دورویتر، از دیگر انگلیسی‌هایی بود که توانست در شرایط ویژه از ناصر‌الدین‌شاه امتیاز تاسیس بانک شاهنشاهی را اخذ کند. یکی از شرایط تاسیس بانک تامین منابع مالی برای خزانه شاه از روش استقراض بود. پس از آنکه شانزده سال بین دولت ایران و بارون ژولیوس دو رویتر درخصوص امتیاز مهمی که در ۱۹ جمادی‌الاولی ۱۲۸۹ قمری به مشارالیه داده شده بود گفت‌و‌گو و مرافعه می‌بود، بالاخره در عوض خسارت‌هایی که وی ادعا می‌نمود از طرف ناصرالدین شاه محض ختم گفت‌و‌گو امتیاز ایجاد بانک شاهنشاهی را به موصی‌الیه داد. امتیازنامه بانک در ۲۷ جمادی‌الاولی ۱۳۰۶ در طهران به امضا رسید که مواد عمده آن از این قرار است.

صاحب امتیاز حق احداث یک بانک دولتی موسوم به بانک شاهنشاهی ایران را دارد. طول مدت امتیاز از تاریخ امضا هشت سال است و می‌تواند در تمام شهرهای داخله و خارجه شعبه‌ داشته باشد. بانک شاهنشاهی گذشته از اعمال صرافی می‌تواند در تمام کارهای محاسبه و صنعتی و تجارتی که نافع بدانند اقدام نماید. سرمایه بانک دویست کرور فرانک یعنی هشت کرور لیره انگلیسی خود خواهد بود که به وسیله اسهام گرد خواهد آورد؛ ولی هر وقت بخواهد حق دارد که به اتفاق دولت ایران سرمایه را زیاد کند.

حق انحصاری نشر اسکناس بی‌اسمی را دارا است. بانک و شعب آن از هر نوع حق واردات و مالیات معاف است. بانک باید شش درصد منافع خالص خود را به دولت ایران بدهد و پس از تشکیل بانک باید دو کرور فرانک (۴۰۰۰۰) لیره انگلیسی به مدت ده سال از قرار شش درصد به شاه قرض داده و اصل و فرع را به میل شاه از بابت شش درصد که از منافع خالص بانک باید پرداخته شود محسوب دارد. به علاوه باید بانک تمام وجوه مساعده و استقراضاتی که دولت ایران لازم داشته و درخصوص هر فقره وجه قرارهای لازمه بین دولت و بانک داده خواهد شد و دولت باید در سر وعده ادا نماید و مجموع تنزیل‌ها را در آخر حوت بپردازد. بانک در شصت سال امتیاز سال انحصاری قطعی دارد که در تمام ایران معادن آهن، سرب، مس، زیبق، زغال‌سنگ، نفت و غیره به استثنای فلزات قیمتی و جواهرآلات را که متعلق به دیوان باشد و قبل از وقت به دیگران واگذار نشده باشد دایر نماید.

این بود عمده مواد امتیاز که بعدها تغییراتی از قبیل طبع اسکناس یک تومانی و الغای حق تفتیش دولت ایران و دادن قرض به دولت ایران با ضمانت کافی و غیره که هر نوع موجبات خسارت دولت ایران بود داده شد.

امتیاز رژی

پس از عودت ناصرالدین شاه از سفر سوم فرنگ (۱۳۰۷ قمری) در ۱۶ رجب امتیاز انحصار خرید و فروش و ساختن دخانیات ایران را از تنباکو و توتون و انفیه در داخله و خارجه به یک شرکت انگلیسی موسوم به هیات شاهنشاهی دخانیات در ایران داد و در ۲۸ رجب ۱۳۰۸ امتیازنامه مزبور به امضا رسید. صاحب امتیاز موسوم بود به تالبوت. مدت امتیاز پنجاه سال بود که صاحب امتیاز سالی پانزده هزار لیره انگلیسی به دولت ایران علاوه بر ربع منافع خالص به ایران بپردازد و دولت ایران مالیات و گمرک و عوارض که در آن تاریخ موسوم بود اضافه نکند و سرمایه شرکت ششصد و پنجاه هزار لیره انگلیسی بود و منافع مزبور در سال به یک کرور لیره انگلیسی تخمین شده بود و این امتیاز معروف به امتیاز رژی گردید.

کمپانی رژی با کمال جدیت به تمام نقاط ایران از قصبات و شهرها عمال فرستاد و مخارجی زیاد نمود و در طهران عمارتی عالی بنا نهاد که اکنون بانک ملی است. عقلا و دانشمندان مملکت از مضرات این امتیاز با مقایسه امتیازی که دولت عثمانی داده بود به خوبی آگاهی یافتند.

چه مدت امتیاز عثمانی سی ساله بود نه پنجاه ساله و از قید انحصار خارجی آزاد و محصول مملکت عثمانی خیلی کمتر از محصول ایران بود معذلک کمپانی عثمانی در سال هفتصد هزار لیره نقدا و پنج یک منافع عایدات خالص خود را به دولت عثمانی می‌پرداخت و از طرفی رعایای برزیگر دولت ایران با مالکین در مضیقه افتادند، مخصوصا رعایای فارس که کشت اکثر رعایا در املاک پس از گندم و جو تنباکو بود. به این جهت در شیراز بدوا مردم اظهار عدم رضایت نمودند و آقا سید علی‌اکبر فالحصیری که یکی از علمای معتبر فارس بود، در مجالس و محافل و در منبر بنای تنقید از ناصرالدین شاه را گذارد و بالاخره مردم در شاه‌چراغ که مزار یکی از امامزاده‌های معتبر است، گرد آمده بنای تظلم را به دربار ناصرالدین‌شاه از تعدیات عمال رژی گذاشتند و به حکم ناصرالدین‌ شاه آقا سیدعلی‌اکبر مزبور را دستگیر و تبعید نموده و جمعیت را به قوه قهریه که منجر به کشتار نیز شد از محل مزبور خارج کردند و از طرفی هم روس‌ها از دادن این امتیاز ناراضی و به قدر میسور دامن به این آتش زدند.

کم‌کم این خبر در تمام ایران منتشر و در اکثر شهرها اظهار عدم رضایت از این پیشامد گوشزد ناصرالدین‌شاه گردید تا آنکه مرحوم میرزا محمدحسن شیرازی که در آن وقت مرجع تقلید عامه شیعه اثنی‌عشری بود و منحصر به فرد از جهت ریاست روحانیت بود و تمامت علمای ایران معظم‌له را محترم دانسته و سر تمکین و اطاعت نزد او فرود می‌آوردند برای آسایش عامه و رفع نگرانی ایرانیان و حفظ صیانت استقلال مملکت شروع به تلگرافات اندرز و نصیحت به ناصرالدین‌شاه گذاشت و ما یکی دو تلگراف را در این تاریخ می‌نگاریم و از مابقی و جواب دولت صرف‌نظر می‌کنیم.

تلگرافاتی که مرحوم میرزای شیرازی بدوا می‌نمود توسط کامران میرزای نایب‌السلطنه پسر بلافصل ناصرالدین‌شاه بود و چون اثری بر آن تلگرافات داده نمی‌شد به توسط مرحوم حاج‌ میرزا حسن آشتیانی که در این هنگام از بزرگ‌ترین علمای طهران بود، می‌فرمود.