تاریخ بنزین - عصر بنزین-۱
در ۱۹۲۹ هر کشور چند خودرو داشت
این روزها که موضوع بنزین در ایران داغ و قیمت و میزان مصرف آن به یکی از مسائل اصلی جامعه تبدیل شده است، بررسی تحولات این کالای استراتژیک می‌تواند برای خوانندگان ارجمند صفحه تاریخ‌اقتصاد جذاب باشد.
پمپ‌بنزین قدیمی در آمریکا
این روزها که موضوع بنزین در ایران داغ و قیمت و میزان مصرف آن به یکی از مسائل اصلی جامعه تبدیل شده است، بررسی تحولات این کالای استراتژیک می‌تواند برای خوانندگان ارجمند صفحه تاریخ‌اقتصاد جذاب باشد. برای اینکه تاریخ این کالا را در معرض دید علاقه‌مندان بگذاریم به سراغ کتاب «غنیمت، حماسه نفت، پول و قدرت» که به وسیله دانیل برگن نوشته شده است، رفته‌ایم. این کتاب که در سال ۱۳۸۰ به وسیله شرکت سهامی انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است، فصلی را به نام عصر بنزین دارد که از کمبود تا مازاد آن را کالبدشکافی کرده است.
قرن سفر
هنری دتردینگ در ۱۹۱۶ به یکی از مدیران اجرایی ارشد شل در ایالات متحد آمریکا نوشت: «ناآرامی و بی‌قراری که جنگ ایجاد کرده است میل به سفر را بیشتر خواهد کرد». این پیش‌بینی او در سال‌های پس از جنگ جهانی اول به حقیقت پیوست. نه‌تنها صنعت نفت، بلکه زندگی در آمریکا و سپس در سرتاسر جهان متحول شد. این تحول با سرعتی شگفت‌انگیز صورت گرفت. در سال ۱۹۱۶، سال پیش‌بینی دتردینگ در ایالات متحده آمریکا ۴/۳ میلیون اتومبیل شماره‌گذاری شده بود، در دهه ۱۹۲۰ که دوران آرامش و صلح بود، تولید اتومبیل به شکل شگفت‌انگیزی در کارخانه‌های اتومبیل‌سازی شتاب گرفت. آمارها و اطلاعات نشان می‌دهد شمار اتومبیل‌های شماره‌گذاری شده در آمریکا به ۱/۲۳ میلیون اتومبیل رسیده بود.
سرعت حرکت اتومبیل‌ها هر سال افزایش می‌یافت و از میانگین ۴۵۰ مایل در سال ۱۹۱۹ به ۷۵۰۰ مایل در ۱۹۲۹ رسید. اتومبیل‌ها همه بنزین مصرف می‌کردند. هجوم فراگیر اتومبیل، چهره آمریکا را دگرگون کرد. مجله «اونلی یستردی»، فردریک لویس آلن چهره جدیدی از دهه ۱۹۲۰ را نشان داده است: «روستاهایی که زمانی به دلیل قرار گرفتن در مسیر خط آهن رونق را تجربه کرده بودند اکنون با فرسودگی اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کردند، اما روستاهایی که جاده شماره ۶۱ از آنها عبور می‌کرد رونق می‌گرفتند. در این روستاها، وجود جایگاه بنزین ضرورتی مثل وجود ساندویچ‌فروش‌ها، رستوران‌ها، قهوه‌خانه، استراحتگاه توریستی و گردشگاه شده بود. واگن‌های برقی بین شهری از بین رفته بود... و خطوط فرعی راه‌آهن برچیده شده بود. در هزاران شهر در آغاز دهه ۱۹۲۰ یک پلیس در تقاطع جاده اصلی و دیگری در خیابان مرکزی برای کنترل ترافیک کافی بود. در آخر دهه ۱۹۲۰، چراغ‌های سبز و قرمز، چراغ‌های چشمک‌زن، خیابان‌های یکطرفه، ایستگاه‌های بولوار، مقررات شدید برای پارک اتومبیل‌ها پدیدار شده بودند. با این همه روزهای شنبه و روزهای یکشنبه ترافیک گسترده در خیابان‌های اصلی دیده می‌شد. عصر بخار جای خود را به عصر ماشین داده است». تاثیر انقلاب خودرو در آمریکا بیشتر از هر کشور دیگر بود. در ۱۹۲۹ حدود ۷۸ درصد اتومبیل‌های دنیا در آمریکا رفت و آمد می‌کردند. در آن سال در ایالات متحده برای هر ۵ نفر یک وسیله نقلیه موتوری موجود بود. این رقم در انگلستان برای هر ۳۰ نفر یک دستگاه وسیله نقلیه، در فرانسه برای هر ۳۳ نفر، در آلمان ۱۰۲ نفر، در ژاپن برای هر ۷۰۲ نفر و در اتحاد شوروی برای هر ۶۱۳۰ نفر یک اتومبیل وجود داشت.آمریکایی‌ها پیشتاز مصرف بنزین نیز بودند. در ۱۹۱۹ مصرف روزانه بنزین در آمریکا ۰۳/۱ میلیون بشکه بود که در ۱۹۲۹ به۵۸/۲ میلیون بشکه در روز رسید.
جادوی بنزین
ورود بنزین به جامعه آمریکا به عنوان یک عامل فرهنگی مهم، دگرگونی بااهمیتی به دنبال داشت. ظهور و گسترش معبدی که وقف این سوخت جدید و این شیوه جدید زندگی شد؛ یعنی جایگاههای فروش بنزین که می‌شد با اتومبیل به داخل آن رفت که بسیار هیجان‌انگیز شد. پیش از دهه ۱۹۲۰، بنزین در مغازه‌ها عرضه می‌شد و فروشندگان این کالا را در حلبی‌ها و جاهای گوناگون مغازه می‌گذاشتند. ظروف محتوی بنزین نام شرکت یا تولید‌کننده آن را نداشت. خریدار نمی‌دانست واقعا بنزین می‌خرد یا مایعی که از روی تقلب با نفت سفید مخلوط شده است. سیستم توزیع هم پرزحمت و بسیار آهسته انجام می‌شد. در اوایل قرن، بعضی فروشنده‌ها سوخت را با واگن‌های مخصوص در خانه‌ها تحویل می‌دادند. راه بهتری لازم بود که همان جایگاه یا پمپ بنزین بود، ابتکار ساخت پمپ بنزین به چند نفر نسبت داده می‌شود. بنا به نوشته پترولیوم‌نیوز این نوآوری از آن «اتوگازولین کمپانی» در سنت لویس است که در ۱۹۰۷ به راه افتاد. نشریه بازرگانی نفت مقاله کوتاهی در صفحه‌های داخلی خود با عنوان «ایستگاه برای اتومبیل‌داران» چاپ و نوشته بود: «یک روش جدید مستقیم بنزین‌گیری به وسیله اتوگازولین کمپانی در سنت لویس با موفقیت آزمایش شده است. شخصی که ابتکارش نظر سردبیر مجله را جلب کرده بود با خوشحالی گفت: «حالا خوب به این زباله‌دانی بخندید.» در حالی که سردبیر یاد شده هرگز شخصا جایگاه اول را ندیده بود به تماشای دومین جایگاه بنزین در سنت لویس رفت. جایگاه مزبور از نظر او به راستی یک زباله‌دانی بود. در یک اتاقک دو بشکه روغن موتور جا داده بودند. در خارج آن، دو مخزن کهنه آب جوش را روی دیوارکوب بلندی گذاشته و به هر یک از آنها یک شیلنگ باغبانی متصل بود. بنزین بر اثر نیروی جاذبه از آن طریق به درون باک می‌ریخت. همه آن وسایل در گوشه یک محوطه پرگل و لای نصب شده بود. جایگاههای بنزین قدیمی همه به همین شکل بودند.
ارسال نظر