کسری بودجه طرح‌های انجام شده

روستاییان تحت تعلیم اصل4 ترومن در ایران
اللهیار صالح، سفیر ایران در واشنگتن پس از مذاکره و رایزنی با دین آچسن، وزیر امور خارجه آمریکا در مورد پیشنهادهای دکتر محمد مصدق، نخست‌وزیر وقت ایران در سال ۱۳۳۱، گزارش‌های وزارت دارایی در مورد میزان واقعی کسر بودجه و کمک‌های دلاری آمریکا در سال ۱۳۳۲ را به نخست‌وزیر ارائه داده است. این اسناد که برگرفته از کتاب «اسنادی از اصل چهار ترومن در ایران» است، در بخش دیگری تقدیم خوانندگان محترم می‌شود.

گزارش‌های وزارت دارایی
وزارت دارایی
جناب آقای نخست وزیر
پاسخ مرقوفه شماره ۳۹۳۴۴-۵/۱۱/۳۲ به طوری که استحضار دارند زمانی که درآمد ماهیانه دولت از پانصدمیلیون ریال تجاوز نمی‌نمود کسر بودجه ماهیانه دولت بالغ بر سیصدوپنجاه میلیون ریال بوده است. با توجه به اینکه از شهریورماه عواید دولت رو به فزونی گذارده رقم کسری هفت ماهه به قرار ماهی سیصد و پنجاه میلیون ریال که دو هزار و چهارصدوپنجاه میلیون ریال بوده به دو هزار و چهل و چهار میلیون ریال تقلیل یافته و با احتساب پانصد و هفده میلیون ریال بدهی سه ساله اخیر که جزو تعهدات منظور شده،‌ کسری بودجه به مبلغ دو هزار و پانصد و شصت‌ویک میلیون ریال بالغ می‌شود.
اینک برای اینکه خاطر عالی را نسبت به کسر حقیقی بودجه با احتساب اعتبارات اضافی مستحضر دارد، اقلام کسر به شر ح زیر از نظر عالی می‌گذرد: (جدول شماره 1)
به طوری که ملاحظه می‌فرمایند جمع کل کسر بودجه دولت در هفت ماهه آخر سال ۱۳۳۲ به مبلغ ۳۶۳۹ میلیون ریال بالغ می‌گردد و قبل از اینکه توضیحاتی راجع به تامین کسری مذکور داده شود میزان کمک آمریکا و تقسیماتی که از آن بابت شده به شرح زیر به استحضار می‌رساند: (جدول شماره ۲)
تنها رقمی که از محل کمک آمریکا تا آخر سال به بودجه منتقل می‌شود 1.614.600.000 ریال است که باید به مصرف تامین 3.639.000.000 ریال کمبود بودجه برسد، به‌طوری که ملاحظه می‌فرمایند با وجود این کمک باز مبلغ 2.024.000.000 ریال کسر بودجه وجود خواهد داشت که قسمتی از آن مثل معمول همه ساله به سال بعد منتقل خواهد گردید و قسمت اعظم باید قطعا در سال جاری پرداخت گردد. بنابراین و با توجه به اینکه دلارهای کمکی آمریکا چه به صورت دلار یا به صورت شکر یا کالاهای دیگر باید به تدریج فروش رفته و ریال آن به حساب مخصوص منتقل گردد. طبیعی است که تاخیری در پرداخت بعضی از درخواست‌های وزارتخانه‌ها نسبت به پرداخت‌های فوری‌تر پیش می‌آید.
لازم است این نکته متذکر شود که در دولت سابق ماهانه فقط حقوق کارمندان دولت در تهران و شهرستان‌ها آن هم با تاخیرات زیادی پرداخت می‌شد و حال آنکه امروز نه فقط حقوق کارمندان مرتب پرداخت می‌شود، بلکه هزینه‌های اداری، ساختمانی و غیره نیز پرداخت می‌گردد.
در مورد اضافه درآمد وزارت دارایی که استعلام فرموده‌اند به طوری که در بالا به عرض رسید میزان کسر بودجه در اول شهریور مبلغ 3.450.000.000 ریال بوده در صورتی که رقمی که از بابت کسر بودجه در هفت ماهه آخر سال پیش بینی شده مبلغ 2.024.000.000 ریال می‌باشد و این تنزل در اثر پیش‌بینی درآمدی معادل چهارصد میلیون ریال اضافه بر درآمد جاری است و این مبلغ در ظرف 7 ماه قابل توجه می‌باشد. البته اگر تمام شکرهای وارده به گمرکات زودتر ترخیص و به فروش برسد می‌توان از محل فروش آنها حقوق و عوارض گمرکی را که به درآمد عمومی منتقل می‌شود، وصول و از این راه اضافه درآمد بیشتری به دست آورد، ولی در هر حال این اضافه درآمد کافی برای پوشاندن مبلغ 2.204.000.000 ریال کسر فاحشی که وجود دارد و قسمتی از آن مربوط به تعهدات جدید است، نخواهد بود. بنابراین تصدیق خواهند فرمود که با وجود چنین کسری نهایت صرفه‌جویی در مخارج و مخصوصا احتراز از مخارج زاید و اضافی و رعایت اصل الاهم فالاهم در هزینه‌های عمومی برای جلوگیری از آشفتگی زیادی در وضع مالی ضروری و حتمی است.در خصوص برنامه‌های عمرانی و تولیدی که مورد نظر جنابعالی است، به طوری که در صورت برنامه‌های کمک آمریکا ملاحظه می‌فرمایند غیر از هزینه‌های اصل چهار، مبلغ 892.500.000 ریال از ریال حاصله از محل 45میلیون دلار در اختیار صندوق مشترک ایران و آمریکا که زیر نظر آقایان پناهی و وارن اداره می‌شود به تدریج گذارده می‌شود (تا حال 358.116.000 ریال از این بابت پرداخت شده است) که به مصرف کارهای تولیدی و عمرانی برسانند. بنابراین در صورت اقتضای رای عالی به آقایان امر خواهند فرمود برنامه‌های مزبور را تقدیم نمایند. البته نظر به اینکه دلارهای کمک آمریکا که باید از محل ریال آن کسر بودجه و مخارج عمرانی تامین گردد بر حسب توانایی خرید بازار به تدریج به ریال تبدیل می‌شود و تردیدی نیست که اگر برنامه‌های عمرانی از حیث اجرا هماهنگ با وصول ریال نباشد، دچار اشکال می‌شویم مگر اینکه قبلا ریال این دلارها از بانک ملی وصول گردد که آن هم باید با توجه به وضع ریالی بانک ملی و احتراز از ایجاد تورم و افزایش هزینه زندگی انجام شود.
برای مزید استحضار عالی میزان ریالی که از حاصل فروش دلارها تحصیل و پرداخت شده تا آخر دی ذیلا گزارش می‌شود:
الف) دریافتی
ریال حاصله منتقله به حساب مخصوص هم ارز دلارهای آمریکا ۱.۷۱۱.۰۵۰.۰۰۰ ریال
ب) پرداختی
و به طوری که ملاحظه می‌فرمایند از مبلغ ۱.۶۱۴.۶۰۰.۰۰۰ ریال کمک آمریکا به بودجه کشور اختصاص داده شده فقط مبلغ ۶۱۲.۳۶۰.۰۰۰ریال به شرح ردیف ۱ بالا تا حال استفاده شده است. (جدول شماره ۳)