روس‌ها در تجارت با دلال کار نمی‌کنند

نامه مهندس نعیمی در خصوص یافتن خریداران جدید

لندن، یکشنبه ۱۸ دی ۱۳۴۵

جناب آقای هویدا نخست‌وزیر محبوب و معظم؛ از نیویورک به عرض جناب‌عالی رسانیدم، علاوه بر GROUP فعلی که دارای شبکه توزیع خاویار در اروپا هستند و مدعی می‌باشند که می‌توانند همکاری شبکه توزیع آمریکا را هم جلب کنند و مجموعا قادر به خرید مستقیم و بدون واسطه ۱۴۰ تن خاویار ایران می‌باشند. GROUP دومی هم برای ایجاد رقابت مشروع تجاری لازم بوده است که از بعدازظهر جمعه گذشته لغایت عصر شنبه گذشته سه‌جلسه مداوم با این گروپ B داشتم که خلاصه نظرات و ایرادات آنها، چه از لحاظ فنی چه از لحاظ نحوه تجاری همان است که در گزارشات قبلی به عرض رسانیدم و اینها اساس را مقایسه با روس‌ها قرار می‌دهند و می‌گویند روس‌ها در تجارت با دلال کار نمی‌کنند و ما اطمینان پیدا کردیم هر وقت به مسکو یا لنینگراد تلگراف بکنم حداکثر تا سه روز بعد، مشخصات، مقدار قیمت، تاریخ حمل از بندر مبدا به طور صحیح و دقیق به دست ما خواهد رسید و همیشه مشخصات همان بوده است که ذکر کرده‌اند. اگرچه ممکن است قیمت کیلویی یک تا یک دلار و نیم‌گران باشد قابل اطمینان است و اگر قبول بکنیم که خاویار ایران بهتر است، چون روس‌ها همیشه در حدود مصرف بازارهای اروپا از ایران مستقیم خاویار را به ارزان‌ترین قیمت می‌خرند در صورت احتیاج ما می‌توانیم خاویار ایران را مع‌الواسطه روس‌ها به دست بیاوریم، بدون اینکه در مبارزه قدرت‌طلبی یا سوء‌استفاده دلال غیرحرفه‌ای آلوده باشیم. در هر صورت، این گروپ B درخواست داشتند شبکه توزیع آنها در اروپا و آمریکا مورد بازدید بنده قرار بگیرد. چون بنده فردا ۱۹ دی عازم آمریکا هستم شبکه توزیع گروپ‌های A و B را در آمریکا خواهم دید و بعد از سه هفته در حین مراجعت مقرر شد که در سر راه مجددا شبکه توزیع گروه B - مذاکرات نهایی با گروپ A در پاریس انجام بگیرد از گروپ B درخواست مشخصات و آدرس و بانکی که بتواند راجع به آنها اطلاعات مالی و تجاری بدهد به صورت یادداشت تهیه و در مراجعت به بنده بدهند که تحقیقات اولیه راجع به صحت ادعای آنها بشود.

جناب آقای نخست‌وزیر، در هر صورت اگر قراری بعدا شد و اگر دولت تصمیم داشت که با حذف واسطه‌هایی با یک سیستم صحیح رقابت و نگهداری بازارهای خاویار ایران را در مقابل روس‌ها مواظبت و نگهداری بکند، اولین مرحله این است که خاویار ایران باید مطابق ذائقه خریدار اروپایی و آمریکایی باشد؛ یعنی اولین مرحله عبارت خواهد بود تهیه خاویار سالم که مورد قبول مقامات بهداشتی مملکت خریدار باشد. من در این باره عملیات روس‌ها را به دقت تحقیق و تعقیب نمودم که واقعا نمونه هوشمندی آنها در بازاریابی و بازار نگهداری است که در گزارش نهایی به عرض خواهم رسانید. یکی از مشکلات اولیه شیلات تهیه نمک خالص می‌باشد (Nacl ۹۹.۹۵%) روس‌ها نمک را در دست دارند و صادر نمی‌کنند. بنده در هامبورگ با صاحبان صنایع شیمیایی مواد غذایی تماس گرفتم و بالاخره با زحمات زیاد یک کارخانه منحصر به فرد تصفیه نمک که نمک را با همان متد روس‌ها در ۳۰ میلی هامبورگ تهیه می‌کند، پیدا کردم. از ساعت ۵ بعدازظهر پنج‌شنبه گذشته الی ساعت ۹ در سرمای ۵درجه زیرصفر از این کارخانه بازدید به عمل آوردم. روش آنها صددرصد روسی است با تفاوت اینکه دقت شیمیایی آنها بیشتر است. بنده یک نمونه ۵۰۰gr از این نمک که مورد قبول مقامات بهداشتی آلمان و انگلستان با ضریب خلوص (۹۹.۹۶درصد) بنا به ادعای خودشان که عنداللزوم گواهی بین‌المللی خواهند به دست آوردم. طبق محاسبه بنده برای ۲۵۰ تن حداکثر محصول خاویار ایران به قیمت متوسط صادراتی:

۷.۵۰۰.۰۰۰=۳۰×۲۵۰۰۰۰دلار

قیمت این نمک cif بندر پهلوی حداکثر ۷۵۰دلار می‌باشد. یعنی شش‌هزار تومان ارسال به قیمت دلار بازار آزاد یعنی ضریب یک‌ده‌هزارم که حقیقتا رقم بسیار ناچیزی را تشکیل می‌دهد (البته بنده مثل همیشه رقم دلالی خودم را به نفع دستگاه دولت در مبلغ قابل پرداخت ادغام نموده‌ام). من نمک را به آدرس منزل خودم خواهم فرستاد و دستور ساختن و طرز عمل را به وسیله منزل بنده که سه هفته دیگر، به تهران برمی‌گردند به آقای نبوی خواهم داد که وسیله آقای میرفاضل بهترین خاویارساز ایران خاویار نمونه ساخته شود و پس از نگهداری بین ۶ تا ۱۲ هفته نتیجه معلوم گردد. این قسمت فقط برای اطلاع جناب‌عالی است که نوشتم این مقدار نمک برای ۲۵کیلو خاویار امتحانی باید کافی باشد.

مساله مهم دیگر که ممکن است برای شرکت شیلات ایران جالب باشد (زیرا هرگز نمی‌توان بازار خاویار را از دستگاه سازنده خاویار به طور مطلق یا نسبی جدا مورد مطالعه قرار داد)، این است که طبق مدارک و گزارش مشترک دفتر مرکزی، تهیه مواد غذایی و دریایی آلمان - انگلیس (sea -Food) از سال ۱۹۶۳ تاکنون روس‌ها مواجه با نقصان ۳۰درصد محصول خاویار شده‌اند که این رقم از نظر دفتر مزبور تا سال ۱۹۷۰ ممکن است ۵۰درصد صعود بکند. این کمبود محصول روس‌ها از نظر عرضه و تقاضای بازارهای اروپایی باید برای شرکت سهامی شیلات جالب باشد. به نظر محافل علمی آلمان و انگلیس علت علمی این مساله آن است که به طور مختصری می‌نویسم، روس‌ها بدون در نظر گرفتن Biologie ماهی شروع به تکثیر صددرصد فنی نموده‌اند که نسل جدید ماهی خاویار قدرت تولید فعلی را ندارد. محیط تکثیر صنعتی که با مواد شیمیایی تند عمل شده است منجر به انهدام عملی طبیعی گردیده است. به نظر بنده ... علمی شرکت سهامی شیلات باید روی این موضوع دقت و مطالعه کافی بکند، زیرا شنیده می‌شود دولت ایران با کمک روس‌ها می‌خواهد یک حوضچه تکثیر ماهی احداث نماید.

همان‌طور که عرض کردم... علمی در شیلات به وجود بیاید که اینها را مطالعه کنند. اگر نظر جناب‌عالی باشد می‌شود از حالا کیفیت علمی مربوطه را که البته خیلی گران است به حساب شیلات سفارش داد یا خود شیلات اقدام بکند. در مرکز صنایع مواد شیمیایی غذایی دریایی بحث مفصلی راجع به استانداردکردن خاویار ایران و تجربه شیمیایی آن داشتیم که بنده قبلا در تهران به عرض رسانیده بودم یا در دو دوره به مدت ۶هفته با حضور خاویارساز عملی و علمی انجام بشود و در حدود پنج‌هزار دلار هم هزینه‌های لابراتواری دارد. گزارش آینده را امیدوارم هفته آینده از نیویورک به عرض برسانم. هر چه سعی می‌کنم مختصر باشد چون امر جدی فنی مهمی است به درازا می‌کشد که از این لحاظ معذرت می‌خواهم.