تاریخ عمومی -گزیده تاریخ به انتخاب کاتوزیان - ۷
اصلاحطلبان و سوسیالیستهای مجلس چهارم
- تخلیه قزوین توسط قشون انگلیس به فرماندهی ژنرال ایرونساید (۱۰ اردیبهشت) و حرکت به سوی همدان برای تخلیه ایران. - سقوط کابینه سید ضیاء (۴ خرداد / ۱۷ رمضان) و خروج وی از ایران (۱۸ رمضان) کابینه احمد قوام (قوامالسلطنه) (برادر حسن وثوقالدوله) (۲۲ رمضان)
- آزادی محبوسین و ملاقات آنها با شاه (۲۳ رمضان)
- افتتاح مجلس چهارم (اول تیر / ۱۵ شوال):
۱ - اصلاحطلبان: مدرس، آشتیانی، تیمورتاش، داور، فیروز، بهبهانی، قوامالدوله، فاطمی، بیات، سردار نصرت، حاج میرزا عبدالوهاب همدانی و ... (نامزد این جناح برای نخستوزیر قوامالسلطنه و مشیرالدوله بود)
۲ - سوسیالیستها: حکیمالملک، سلیمان میرزا، تدین، محمدصادق طباطبایی، ... (نامزد این جناح برای نخستوزیری مستوفیالممالک بود).
- سرکوب امیر موید فیروزکوهی در مازندران (تیر- مرداد) (خود وی با حیله به تهران آورده شد و پسرانش نیز داخل ارتش شدند اما چندی بعد دو فرزندش اعدام شدند و خودش هم در تهران فوت کرد.)
- قیام کلنل محمدتقیخان پسیان در خراسان (ذیحجه ۱۳۳۹) سرکوب شد و خود وی در تپه جعفرآباد یک منزلی قوچان به قتل رسید. (اول صفر ۱۳۴۰)
- انتقاد روزنامهها از قتل کلنل و دادن القاب به قاتلین وی احضار میرزا حسنخان صبا، مدیر روزنامه «ستاره ایران» و ضرب و شتم و حبس وی توسط قزاقخانه تحصن فرخی، مدیر روزنامه «طوفان» و عدهای دیگر در سفارت روس و تحصن جمعی در مجلس و درخواست اجرای قانون اساسی.
۱۳۴۰ق / ۱۳۰۰ ش
- سرکوب قیام جنگل و مرگ میرزا کوچکخان در کوههای طالش بر اثر سرما (صفر) و پایان یافتن داستان هفت ساله جنگل
۱۳۴۰ق / ۱۹۲۲م / ۱۳۰۰ش
- شورش ژاندارمری آذربایجان به رهبری ابوالقاسم لاهوتی (اول جمادیالاول) و تصرف تبریز (۱۲ بهمن / اول فوریه / ۳ جمادیالاول) سرکوب شد (۱۹ بهمن/ ۱۰ جمادیالاول) و لاهوتی و دوستانش به شوروی فرار کردند.
- سقوط کابینه در اثر مناقشات بین وزیر دارایی (مصدق) و چند تن از نمایندگان مجلس (۲۰ جمادیالاول)
کابینه مشیرالدوله (۳ بهمن / ۲۳ جمادیالاول)
- سفر دوم احمدشاه به اروپا بهرغم مخالفت ملیون (۲۶ جمادیالاول) (در ۸ آذر ۱۳۰۱ ش /۱۹۳۳ م / ۱۳۴۱ ق به ایران بازگشت)
- تسلط کامل سردار سپه، وزیر جنگ، بر قوای نظامی به وسیله یک کاسه کردن قوای قزاق و ژاندارمری و تسلط بر انبار غله دولتی تهران (قوامالسلطنه شدیدا مخالف یک کاسه شدن قوای قزاق و ژاندارمری بود، اما دسیسهکاریهای سردار سپه و قیامهای کلنل پسیان در خراسان و لاهوتی در آذربایجان دست وی را بست.)
- اعتراض عدهای از آزادیخواهان و صاحبان جراید (منجمله فرخی) به کارهای خلاف قانون سردار سپه و تحصن در سفارت شوروی (۱۸ اسفند / ۱۹ رجب) تحصن عدهای از آزادیخواهان و معاریف (۷۰-۶۰ نفر) در مجلس به دلیل عدم اجرای قانون اساسی و نداشتن امنیت (۲۹ فروردین ۱۳۰۱/۲۰ شعبان) (تحصن مجلس در کابینه بعدی محترمانه پایان یافت.)
۱۳۴۰ ق / ۱۹۲۲ م / ۱۳۰۱ ش
- علاقه مشیرالدوله به انجام شدن کارها از روی قانون + تحریکات سردار سپه استعفای وی ( ۱۸ اردیبهشت/ ۱۰ رمضان و مجددا در ۲ خرداد / ۲۶ رمضان) کابینه احمد قوام (۲۶ خرداد/ ژوئن)
- جنگهای لرستان (تیر)، سرکوب اسماعیل آقا (سیمگو، سمیتقو، سر ایل شکاک) و فتح قلعه چهریق (۲۰ مرداد) (این سلسله محاربات تا سال ۷-۱۳۰۶ ش ادامه داشت تا بالاخره مساله خلعسلاح لرستان صورت عمل به خود گرفت و اسماعیل آقا نیز در ۱۳۰۷ ش کشته شد) (ایلات شاهسون نیز از همین دوران سرکوب (خرداد) و تخت قاپو شدند)
۱۳۴۱ق / ۱۳۰۱ ش
- اولین اعتراض مجلس به کارهای خلاف قانون سردار سپه با نطق معتمدالتجار و جوابهای مدرس (۱۲ مهر) استعفای سردار سپه (۱۵ مهر / ۱۶ صفر) بروز تظاهرات در شهرهای مختلف به اشاره وی و به تحریک نظامیان مجلس به این قانع شد که وی در مجلس حاضر شود و قول به اجرای قانون بدهد. (۲۴ مهر)
- ورود دکتر میلسپو و همراهان وی به ایران (۲۷ آبان) برای اصلاح مالیه و شروع کار (۲۹ آبان) (مجلس قبلا این امر را تصویب کرده بود)
۱۳۴۱ق / ۱۹۲۳م / ۱۳۰۱ ش
- کارشکنیهای داخلی + رقابت بر سر نفت شمال بین شوروی، انگلیس و آمریکا سقوط کابینه ( ۵ بهمن / ۷ جمادیالثانی) کابینه مستوفیالممالک (۱۰ بهمن / ۱۲ جمادیالثانی)
ارسال نظر