ساخت اسکله بندرعباس با وام خارجی

حاجت به تذکر نیست که من نتیجه این رسیدگی‌ها را به عرض مجلس خواهم رساند و اگر در عمل با مشکلی برخورد نمایم جریان را به تفصیل معروض خواهم داشت.

آقای دکتر موسوی ضمن بیانات خود از سد سفیدرود نام بردند. این سد به طور کلی دو وظیفه مهم انجام خواهد داد. اول آنکه طبق پیش‌بینی در آتیه یعنی زمانی که شبکه‌های توزیع آب تکمیل گردند، مساحت کشت گیلان را از ۱۳۰هزار هکتار به ۲۴۰هزار هکتار خواهد رسانید. دوم آنکه جریان آب را تنظیم خواهد کرد، به طوری که مقدار آب جاری در تمام مواقع سال یکسان باشد و در اواخر تابستان و پاییز که آب رودخانه کم می‌شود، مصرف‌کنندگان دچار بی‌آبی نگردند. گذشته از این با استفاده از سد سفیدرود می‌توان در حدود ۸۷هزار کیلووات برق تولید کرد و به مصرف روشنایی استان گیلان رسانید.

به هر حال لزوم وجود ساختمان سد سفیدرود و سد دز و سایر سدهایی که ساختمان شده یا در دست ساختمان هستند بر کسی پوشیده نیست، ولی در عین حال باید معلوم شود که آیا مخارج صرف شده با کار انجام یافته متناسب هست یا خیر. در یک کشور همزمان با اجرای پروژه‌های کوچک و کوتاه‌مدت دست زدن به برنامه‌های بزرگ تولیدی و عمرانی نیز ضروری است. چه همان‌طور که شهرهای کوچک و بزرگ کشور به آب و برق و آسفالت احتیاج دارند همانگونه سدهای عظیم و تاسیسات بزرگ نیز مورد نیازمندی است و از ذکر این نکته ناگزیر هستم که با آنکه سازمان به موجب بند ۶ و ۷ ماده ۹ قانون برنامه هفت ساله دوم موظف بوده است که هر سال یک بار گزارش کاملی مشتمل بر حساب درآمد و هزینه سالانه با توضیح افزایشی که بر اثر اجرای برنامه‌ها در امور تولید و درآمد ملی حاصل شده و اشکالاتی که در راه برنامه وجود داشته تنظیم و به دولت و کمیسیون برنامه مجلس شورای ملی تقدیم کند و مفاصا حساب دریافت دارد، تاکنون به این تکلیف عمل نشده و حساب هیچ سال تسویه و واریز نگردیده و هیچ گونه مفاصا حسابی تحصیل نشده است. من خواهم کوشید که به کلیه امور رسیدگی شود و همه ارقام از دفاتر استخراج گردد و طی گزارش مفصلی به استحضار مجلس برسد.

به حساب کلیه مهندسین مشاور و مقاطعه‌کاران خارجی رسیدگی خواهد شد. هم‌اکنون هیات‌هایی از صاحب‌منصبان بصیر و بینظر سازمان مامور شده‌اند که در این باب مطالعه و تحقیق کنند نه من و نه هیچ یک از مامورین دیگر در وظیفه‌ای که بر عهده گرفته‌ایم غفلت و قصور نخواهیم کرد و ذره‌ای تحت‌تاثیر افسون یا خرابکاری معاندین و سودطلبان قرار نخواهیم گرفت. نمایندگان محترم تصدیق دارند که اشخاص و عواملی هستند که با چنین تحقیق و تجدید نظری به شدت مخالف هستند و برای اینکه به منافعشان لطمه‌ای وارد نیاید و از عوائد سرشارشان کاسته نگردد به انواع وسایل متشبث خواهند شد و به کارشکنی و جنگ اعصاب دست خواهند زد ولی ما چاره دیگری نداریم، زیرا از یک طرف پای حفظ سرمایه ملی در میان است و از طرف دیگر سازمان از حیث مالی در مضیقه جان‌فرسایی است و اگر قوای آن مقداری از طریق صرفه‌جویی ترمیم و حفظ نگردد از اجرای طرح‌های فوری و ضروری ناتوان خواهد بود و شهرستان‌ها مانند سابق دچار کمبود آب و برق و سایر حوایج اولیه خواهند ماند. در مورد امور شهرسازی خوب است به عرض آقایان محترم برسانم که نظر اینجانب بر این است که انجام امور مربوط به تامین آب و برق و آسفالت و سایر حوائج و نیازمندی‌های شهرستان‌ها را به خود انجمن‌های شهر و شهرداری‌ها محول نماییم به این ترتیب که سازمان سهم ۵۰درصد خود را به حساب مشترکی که با امضای شهرداری در بانک محل بازمی‌شود بریزد و شهرداری‌ها نیز درباره وجوه تعهد شده خود، به همین طریق رفتار کنند.

نشر آگهی و مناقصه و انتخاب مقاطعه‌کار نیز با خود شهرداری باشد و نقش سازمان برنامه به نظارت فنی و برآورد کار انجام شده و پرداخت وجه از همان حساب مشترک محدود گردد.

من امیدوارم که نمایندگان محترم با تفاهم و همدردی کامل به این نکات توجه کنند و همانگونه که انتظار می‌رود از چاره‌جویی و ارائه طریق دریغ نفرمایند. در مورد وضع مالی سازمان برنامه همان گونه که عرض شد ما اکنون در مضیقه شدیدی به سر می‌بریم و درآمدهای سازمان برنامه به هیچ وجه کفاف مخارج و تعهدات آن را نمی‌دهد و از این جهت چه بسا که به متوقف گذاردن بعضی از پروژه‌های خود ناگزیر شویم و با اینکه برای جبران ۴۰۰ تا ۵۰۰میلیون تومان کسری خود در صورت امکان اعتباری از خارج تحصیل کنیم. نمایندگان محترم خوب می‌دانند که همه کشورهایی که به مرحله صنعتی و رشد کافی رسیده‌اند به وام و کمک خارجی احتیاج دارند و حتی یک نمونه هم در بین ممالک آسیایی و آفریقایی و آمریکای لاتین نمی‌توان پیدا کرد که از این امر بی‌نیاز مانده باشند، همه حرف بر سر نحوه خرج وام است که در راه بهبود زندگی مردم صرف شود یا اینکه تلف گردد.

این مطلب را نیز خوب است به استحضار نمایندگان محترم برسانم که بانک بین‌‌المللی ضمن تلگراف و نامه‌ای که همین دو روزه فرستاده است با مذاکره مجدد درباره وام ۱۲میلیون دلاری ساختمان و توسعه بندرعباس موافقت کرده است و امید می‌رود که این مذاکرات به نتیجه برسد و ساختمان اسکله بندر عباس به مرحله اجرا درآید، زیرا این بندر خدمات بزرگی می‌تواند انجام دهد و در صورتی که امکان افزایش صادرات مواد معدنی ناحیه مکران و بلوچستان از طریق بندرعباس فراهم گردد، پولی که برای تجهیز و توسعه بندر به خرج برسد، تنها در ظرف چند سال مستهلک خواهد شد.

تا زمانی که اینجانب سرپرستی سازمان برنامه را به عهده دارم می‌توانم اطمینان بدهم که از هر گونه عمل خلاف مصالح ملی و خلاف مقررات احتراز خواهد شد، از این پس دولت و مجلس مرتبا در جریان کارهای سازمان برنامه خواهد بود و هیچ امری از امور این دستگاه از چشم ملت پنهان نخواهد ماند.