حرکت فئودال‌ها به سوی بازرگانی

ب- تشویق و تسهیلات سیستم توزیع

افزایش فعالیت‌های تولیدی که حاصل آن «مازاد تولید» است، نمی‌تواند بدون تامین امکانات لازم جهت گسترش سیستم توزیع یا به عبارت دیگر «تسخیر بازارهای جدید» نتیجه‌ای داشته باشد؛ وگرنه فعالیت‌های تولیدی به تدریج متوقف خواهد گردید. در دوران رژیم فئودال توکوگاوا، حکومت‌های محلی نقش عمده‌ای در ایجاد بازار برای محصولاتی که خود مشوق آن بودند، ایفا می‌کردند. برای مثال، سران فئودال تیول «آی زو» در دوره Keicho (۱۵۹۶)۶-۱۶۱۴، تمام موم تولید شده توسط دهقانان را پس از پرداخت بهره مالکانه از آنان می‌خریدند. بدین ترتیب، حکومت فئودال محلی به صورت «بازار موم» برای دهقانان عمل می‌کرد. همین شیوه را سران تیول «هاگی» برای تولیدکنندگان کاغذ معمول می‌داشتند.

بازار مازاد تولیدات تیول‌ها، معمولا به دو گروه تقسیم می‌گردید؛ یکی بازار موجود در محدوده تیول و دیگری بازارهای موجود در خارج از محدوده تیول. هر یک از حکومت‌های فئودال محلی، تلاش می‌کردند که بازار انواع محصولات در محدوده تیول، تنها در اختیار تولیدکنندگان دهقان آن تیول قرار گیرد و از گزند و رقابت تولیدکنندگان دیگر مناطق در امان بماند؛ زیرا رقابت شدیدی بین تیول‌ها بر سر نفوذ به «بازارهای دیگر» برقرار بود. به عبارت دیگر هر یک از تیول‌ها، از سیاست‌های «اقتصادی ناسیونالیستی» پیروی می‌کردند، لذا تمام امکانات لازم برای ممانعت از ورود و تجدید محصولات رقیب (فرآورده‌های تولید شده در تیول‌های دیگر) به عمل می‌آمد. از سوی دیگر، با اعمال این قبیل سیاست‌های اقتصادی، هر یک از تیول‌ها در جهت خودکفایی خویش تلاش می‌کردند و ضمنا هر تیولی در جهت تولید فرآورده‌هایی که برای صادرات، مناسب بازار تیول‌های دیگر باشد، اقدامات فراوانی را مبذول می‌داشت. از روش‌هایی که در جهت تسهیل «صادرات محصولات محلی» به عمل می‌آمد، فراهم آوردن امکانات لازم برای حمل‌ونقل محصولات «کوکوسان» بود؛ برای مثال در منطقه «واکایاما» (Wakayama) سران فئودال تیول، اداره‌ای تاسیس نمودند که تسهیلات حمل‌ونقل پرتقال (یا نارنگی) دهقانان محلی را تامین می‌نمود. حکومت‌های محلی تیول «ناگویا» (Nagoya) و «هی‌میجی» (Himeiji) برای صدور پنبه (به دیگر تیول‌ها)، حکومت تیول «تاکاماتسو» (Takamatsu) برای صادرات شکر و حکومت محلی تیول «توتوری» (Tottori) برای صادرات انواع فلزات، همین تسهیلات حمل‌ونقل را برای افزایش صادرات تیول‌ها فراهم آورده بودند.

همزمان با فراهم آمدن این نوع امکانات، انواع و اقسام نهادهایی به نام «کورایاشکی» (Kurayashiki) و موسسات مالی خویشاوندی، به منظور فراهم آوردن تسهیلات لازم مالی جهت صادرات فرآورده‌های محلی (کوکوسان) فراهم گردید یا در مناطق گوناگون تیول «توکوشیما» (Tokushima) مراکزی برای عمده‌فروشی تاسیس گردید که قادر به ایجاد و حفظ بازار برای نیل به کوکوسان باشد. نهاد دیگری به نام «اوشی ایره کاتا» (Oshire-Kata) یا مراکز خرید در تیول «کیشو» (Kishu) تاسیس شد که نقش اصلی آن کمک به فروش فرآورده‌های روستاهای دورافتاده کوهستانی بود.

در روند فعالیت‌های مربوط به تشویق و توسعه فعالیت‌های تولیدی و به لحاظ تشدید رقابت بین تیول‌ها بر سر «حمایت از بازارهای داخلی و دست‌اندازی بر بازار دیگران»، هرچه بر انواع و میزان محصولات محلی (کوکوسان) افزوده می‌شد، نیاز به بهبودی و بالا بردن کیفیت فرآورده‌های تولید شده در تیول فزونی می‌یافت و این عمل مستلزم کنترل و نظارت بیشتر بر پویش تولید بود؛ اگرچه دایمیوها از روش کنترل بر پویش تولید، به عنوان وسیله‌ای برای افزایش بهره‌کشی فئودالی بهره می‌جستند؛ ولی به علت آنکه رقابت شدید در بازارهای «اوساکا»، «کیوتو» و «ادو» (توکیوی امرزی) که فرآورده‌های سراسر کشور (تیول‌ها) در آنجا عرضه می‌گردید برقرار بود، هرگونه تنزل در کیفیت محصولات عرضه شده، به شدت روی تقاضا و قیمت آن در بازار تاثیر می‌گذارد و گاهی منجر به حذف دائم آن محصول از صحنه بازار می‌گردید. لذا نظارت در بالا بردن کیفیت محصولات «کوکوسان» موثرترین وسیله‌ برای تشویق و توسعه محصولات محلی به حساب می‌آید.

دلایل فراوانی را می‌توان برای شرکت فعال حکومت‌های فئودال محلی ژاپن، علاوه بر گرایش عمومی سیستم‌های فئودالی به بهره‌کشی بیشتر در امر پویش توزیع محصولات برشمرد؛ اول آنکه بیشتر تولیدکنندگان دهقان، از شرایط بازار محصولات تولیدی خود آگاهی کافی نداشتند؛ دوم آنکه دایمیوها به نیت کسب بهره و جبران هزینه‌های مربوط به سیاست‌های تشویق تولیدات محلی، در کار توزیع دخالت می‌کردند؛ سوم آنکه از اواسط عمر توکوگاوا، دایمیوها به منظور گریز از مشکلات مالی که با آن مواجه شده بودند، به تدریج اقدام به انحصاری نمودن سیستم توزیع انواع فرآورده‌های تیول خویش نمودند. هدف از این اقدام انحصاری حکومت‌های فئودالی محلی، افزایش درآمدهای حاصله از فروش محصولات در بازار بود. دخالت دایمیوها در امر انحصاری کردن شبکه توزیع محصولات تا بدانجا پیش رفت که گاهی تمام فرآورده‌های تولید شده در منطقه یک تیول را به خویش اختصاص می‌داد و همین امر باعث تضادهای شدیدی بین آنان و تجار محلی می‌گردید؛ به خصوص که تجار شهرهای بزرگی نظیر «اوساکا»، «کیوتو» و «ادو» به شدت با روش انحصاری دایمیوها در امر توزیع مخالفت می‌ورزیدند. انحصار سیستم توزیع محصولات تیول، توسط دایمیوها، نشان‌دهنده آن بود که حکومت‌های محلی به تدریج از سیاست‌های مبتنی بر «خودکفایی اقتصادی تیول»، به کسب مسکوکات از طریق صادرات گرایش پیدا کرده بودند تا بدین وسیله به استقلال مالی، قدرت اقتصادی و حیثیت سیاسی- نظامی خویش بیفزایند.