نیروهای روسیه وارد ایران شدند

به‌رغم اعلام بی‌طرفی درقبال جنگ قدرت‌های اروپایی، واحدهای ارتش روسیه چهارم آبان ۱۲۹۶خورشیدی (۲۶ اکتبر ۱۹۱۵) وارد بندر انزلی شدند و به سوی تهران به حرکت در آمدند و دوهفته بعد، پس از تصرف قزوین خود را به کرج رساندند. با رسیدن نیروهای روسیه به کرج در ۱۸ آبان، گروهی از رجال وقت رهسپار قم و جماعتی دیگر روانه کرمانشاه شدند و سلطان احمدشاه قاجار هم به اندیشه انتقال پایتخت از تهران به اصفهان افتاد. جماعتی که به قم رفته بودند، کمیته دفاع ملی تشکیل دادند و در این میان شاه وقت تصمیم به ملاقات با نمایندگان سیاسی انگلستان و روسیه ـ دو دولت متحد در جنگ اول ـ گرفت و با گرفتن قول بازگشت واحدهای روسیه به قزوین انصراف خود را از انتقال پایتخت اعلام داشت.در این اثنا تحریکات عوامل آلمان در اصفهان، کرمان و فارس کار خودرا کرد و احساسات ضد انگلیسی در این مناطق بالا گرفت و حملاتی به انگلیسی‌ها شد از جمله در شیراز آنان را از کنسولگری بیرون انداختند و در کازرون یک انگلیسی را که ظاهرا تلگرافچی بود، کشتند.

انگلیسی‌ها یکه تاز میدان ایران

انگلیسی‌ها در آبان سال ۱۲۹۹ (اکتبر۱۹۲۰) در ایران یکه تاز میدان شده بودند وکوشش تمام داشتند که مالک الرقاب وطن ما شوند. انگلیسی‌ها با تلقین قطعی بودن قرارداد سال ۱۹۱۹ میلادی معروف به قرارداد وثوق الدوله به مقامات دولتی ایران، عملا مفاد آن را به اجرا گذارده بودند و تاکید بر قطعی بودن آن داشتند از جمله از مشیرالدوله رییس الوزرا و سلطان احمدشاه مصرا می‌خواستند که پالونیک استاروسلسکی ژنرال روسی فرمانده قزاقخانه را که دیگر ارتباطی هم با روسیه نداشت و حقوق بگیر دولت ایران شده بود برکنار و از ایران اخراج کنند تا امور مالی و تدارکاتی نیروی قزاق ـ طبق قرارداد ۱۹۱۹، در دست ماموران انگلیسی قرار گیرد. احمد شاه نافرمانی احتمالی قزاق‌ها را بهانه می‌آورد و مشیر الدوله حاضر به قبول نبود. پس از آخرین دیدار ژنرال آیرونساید با مشیرالدوله که درآن این موضوع با فشار بیشتری مطرح شده بود، مشیرالدوله کناره گیری از نخست وزیری را ترجیح داد و چهارم آبان استعفا کرد. سلطان احمدشاه سپهدار (سپهدار رشتی) را که با انگلیسی‌ها مخالفتی نداشت رییس الوزرا کرد و وی ظرف چند روز ژنرال پالونیک استاروسلسکی و همه افسران روسی دیویزیون قزاق را برکنار کرد.

با اخراج افسران روس، راه تماس مستقیم ژنرال آیرونساید با افسران ایرانی نیروی قزاق هموار شد و وی دو روز پس از برکناری روس‌ها، یعنی دهم آبان به قزوین رفت و در آق بابا از رژه نیروهای قزاق سان دید و با ژنرال رضاخان میرپنج (سرتیپ) آشنا شد و گفت و گو کرد که در باره این دیدار شایعات فراوانی انتشار یافته است. ازجمله اینکه آیرونساید رضاخانی را تشویق به کودتا کرد و جزئیات کار را با او درمیان نهاد. پس از این دیدار، طولی نکشید که وزیر امور خارجه انگلستان، این بار با دست پر و از موضع قدرت از ایران خواست که قرارداد سال ۱۹۱۹ ایراد ندارد و آن را به اجرا درآورد و اگر هم احیانا در اجرای آن اشکالی ببیند برطرف سازد.

سکوپجه به آتش کشیده شد

در جریان جنگ امپراتوری اتریش با عثمانی، ۲۶ اکتبر سال ۱۶۸۹ ژنرال «انی سیلویو پیکولومینی» فرمانده نیروهای اتریشی دستورداد که شهر سکوپجه آتش زده شود. علت صدور چنین دستوری این بود که در این شهر ۶۰۰ هزار نفری که اینک پایتخت جمهوری مقدونیه است، بیماری وبا شیوع یافته بود. فرمانده نیروهای اتریش که در اصل ایتالیایی بود برای جلوگیری از سرایت بیماری وبا به سایر نقاط اروپا، تصمیم به سوزاندن شهر سکوپجه گرفت، ولی سوزاندن سکوپجه مانع از آن نشد که ژنرال پیکولومینی از وبا رهایی یابد. وی درهمان گیر و دار به بیماری وبا دچار شد و همانجا درگذشت. نیروهای وی قبلا عثمانیان را در بوسنی، کوزوو و مقدونیه شمالی شکست داده و در تعقیب آنان بودند که در شهر سکوپجه با وبا روبه‌رو شدند.

بیسمارک ژاپن ترور شد

۲۶ اکتبر سال ۱۹۰۹ «ایتو» دولتمرد مقتدر ژاپن و مردی که وطن خود را به صورت یک قدرت جهانی در آورد در ۷۲ سالگی درسرزمین کره به دست یک کره ای کشته شد. وی در آن زمان با لقب شاهزاده، فرماندار ژاپنی کره بود. ایتو که از نخستین دانشجویان اعزامی ژاپن به اروپا بود و دوبار نخست‌وزیر ژاپن شد برای میهن خود قانون اساسی نوشت، زیرا همانند توماس جفرسون عقیده داشت که یک قانون اساسی جامع ملت را شکل می‌دهد و متحول می‌کند. ایتو به اعجاز یک قانون اساسی خوب در تنظیم پیشرفت‌های یک ملت ایمان داشت. وی سپس به‌مانند بیسمارک طرح ورود ژاپن به باشگاه قدرت‌های بزرگ را مطرح کرد که طی آن ژاپن باشکست دادن چین مالک شبه‌جزیره کره شد و باشکست دادن روسیه به صورت ابرقدرت خاور دور در آمد. او می‌دانست که تا یک کشور نتواند اسلحه مورد نیاز خود را بسازد و از ظرفیت صنعتی برخوردار باشد به جایی نخواهد رسید وطرح مسلح کردن ژاپن با اسلحه ژاپنی را به اجرا در آورد واین کشور را صنعتی کرد که در این زمینه همچنان پیش می‌تازد.

پیدایش مساله کشمیر

۲۶ اکتبر ۱۹۴۷ مهاراجه کشمیر بالاخره اعلام کرد که این سرزمین وابسته به هند است و با این اقدام، مساله کشمیر به به وجود آمد که باعث چند جنگ تمام عیار و محدود میان هند و پاکستان و جنگ لاداخ میان چین و هند شده و هنوز آتشی است در زیر خاکستر. پاکستان عمدتا به این دلیل مدعی کشمیر است که اکثریت نفوس آن مسلمان هستند. بر سه گوشه کشمیر ۹ میلیونی پیش از تجزیه هندوستان (جامو و کشمیر، کشمیر آزاد و آکسایی چین) اینک سه دولت حکومت می‌کنند.