نگاهی به مشاغل زنان از دوران باستان تا پایان قرن بیستم
زنان در طول تاریخ چه می‌کردند؟
تصور عمومی ما این است که زنان در گذشته شغلی نداشتند و تمام مدت عمرشان را در خانه سپری می‌کردند. برخلاف این تصور اکثریتی از زنان از گذشته تاکنون در مشاغل سخت مشابه مردان کار کرده‌اند. اغلب این زنان از روزگار باستان تا انقلاب صنعتی در کنار مردان در زمین‌ها به کار مشغول بودند و پس از این انقلاب در کارخانه به کار مشغول شدند. مشاغل زنان در جهان باستان مصر
در میان تمدن‌های باستانی مصر به عنوان یک نمونه غیر معمول و عجیب شناخته می‌شود که در آن زنان از آزادی‌های زیادی برخوردار بودند. آنها در رفت و آمد خود آزادی عمل داشتند، می‌توانستند دارایی خودشان را داشته باشند و قرارداد امضا کنند، گرچه اغلب زنان مصری در این دوره در خانه کار می‌کردند، اما این کارها تاحدی به آنها خوداتکایی بخشیده بود؛ به عنوان مثال زنان مصری لباس و غذای خانواده را تهیه می‌کردند. آنها همچنین کار تهیه آسیاب آرد برای تهیه نان را برعهده داشتند، در خانواده‌های ثروتمند مدیریت بردگان از جمله اموری بود که زنان به آن می‌پرداختند، در آن دوره حتی یک فرعون زن به نام هتشپسوت برای مدتی حکومت کرد.
بین النهرین
در خانواده‌های بین النهرینی زمانی که پدر می‌مرد، دارایی‌های او به پسرانش می‌رسید. پسر بزرگ دوبرابر دیگران ارث می‌برد و دختران تنها زمانی دارایی‌های پدر را به ارث می‌بردند که پسری در خانواده وجود نداشت. فقیرترین افراد جامعه زنان بیوه بودند، زیرا دولت امکانات رفاهی برای آنها در نظر نمی گرفت و آنها به مشاغل کمی دسترسی داشتند. اگر همسر زنی می‌مرد او امکان معاش خود را از دست می‌داد. در این منطقه بچه‌ها به مدرسه نمی‌رفتند؛ زیرا والدینشان تنها وظیفه خود را آموزش قوانین الهی به آنها می‌دانستند. دختران ریسندگی، بافندگی و پخت نان را از مادرانشان فرا می‌گرفتند. با این حال در بین‌النهرین نیز زنانی بودند که به مشاغلی مشغول بودند، به عنوان مثال، برخی از آنها علاوه بر لباس‌هایی که برای خانواده تهیه می‌کردند، بخشی از آن را به بازرگانان می‌فروختند.
مشاغل زنان در یونان
درخانواده‌های ثروتمند یونان باستان از زنان انتظار می‌رفت در مدیریت امور خانه و امور مالی مشارکت داشته باشند. زنان این خانواده‌ها عموما در خانه می‌ماندند و بردگانشان را برای خرید بیرون می‌فرستادند. در مقابل زنان فقیر طبیعتا حق انتخاب زیادی نداشتند و به همسرانشان در کار مزرعه کمک می‌کردند. حتی زنان ثروتمند هم در آن دوره به ریسندگی و بافتن لباس مشغول بودند. در این دوره زنان یونانی تحت قیومیت یک مرد اعم از پدر، همسر و یا پسرشان (در صورت بیوه بودن) قرار داشتند.
زنان در روم
زنان رومی در دوره باستان حق تملک بر دارایی‌های خود و برخی فعالیت‌های بازرگانی را داشتند. در عهد عتیق از زنی به نام لیدیا نام برده شده که به فروش لباس‌های گرانبها اشتغال داشت. در معاملات خاص به ویژه در کار نقره و عطر، زنان به همسرانشان کمک می‌کردند. علاوه بر این، برخی زنان به عنوان آرایشگر یا ماما مشغول به کار بودند. تعدادی زن پزشک نیز در آن دوره وجود داشت، هرچند که در امپراتوری روم نیز مانند سایر مناطق بیشتر کارها به وسیله مردان انجام می‌شد. بیشتر زنان رومی به مشاغل خانگی و مراقبت از کودکان اشتغال داشتند و لباس‌های پشمی برای خانواده خود می‌بافتند. زنان ثروتمند به ویژه آنهایی که بیوه بودند از آزادی عمل بیشتری در آن دوران برخوردار بودند. در کنار زنان آزاد، زنان زیادی هم بودند که به عنوان برده به کار گرفته می‌شدند.
کار زنان در سده‌های میانی
زنان انگلوساکسون در سده‌های میانی اجازه نداشتند دارایی خود را داشته باشند و قراردادها را امضا کنند. بیشتر زنان انگلوساکسون همانند مردان به کارهای سخت مشغول بودند و ریسندگی، بافندگی، تهیه غذا و نوشیدنی و.. را بر عهده داشتند. آنها در زمان برداشت محصول به کمک مردان می‌آمدند. کار تاباندن پشم، پخت و پز و تمیز کردن خانه از دیگر وظایفی بود که به زنان سپرده می‌شد. آنها همچنین شستن لباس‌ها، تهیه نان، دوشیدن گاوها، دادن غذای حیوانات، جمع‌آوری هیزم را نیز بر عهده داشتند. بعضی از زنان راهبه می‌شدند، اما اغلب آنها به کارهای سخت مشغول بودند.
مشاغل زنان در قرن‌های ۱۶ و ۱۷
در قرن‌های ۱۶ و ۱۷ درهای مشاغل حرفه‌ای نظیر معلمی، وکالت و پزشکی به روی زنان بسته بود. با این حال در این دوران هم مشاغلی بودند که زنان آنها را به‌انجام می‌رساندند. برخی از آنها کار ریسندگی می‌کردند؛ کفاشی، رنگرزی، شویندگی و قلابدوزی از دیگر شغل‌هایی بود که زنان به آنها اشتغال داشتند. برخی از زنان در کار تهیه مواد غذایی نظیر خمیر نان و نانوایی بودند یا در خیابان‌ها آنها را به فروش می‌رساندند. اما بیشترین شغلی که برای زنان وجود داشت، خدمتکاری خانگی بود؛ زنان دیگری هم بودند که به کارهایی نظیر داروسازی و مامایی مشغول بودند. هرچند بیشتر زنان در این دوران خانه‌دار بودند و به کارهای مختلف در خانه می‌پرداختند، در کنار آن همسرانشان در کار مزارع یا کسب و کارهای دیگر نیز از آنها کمک می‌خواستند. در سده‌های میانی در اروپا خانه‌ها بیشتر در حومه شهرها قرار داشت، از این رو زنان خانه دار به تنهایی یا با کمک مستخدم‌های خود باید برای خانواده خود نان تهیه می‌کردند. آنها همچنین مسوول پخت بیکن، گوشت نمک سود، ترشی، ژله و مربا و همه آنچه ضروری بود، بودند. در خانواده‌هایی که در حومه شهرها زندگی می‌کردند، مواردی پیش می‌آمد که شمع و صابون نیز توسط زنان تهیه می‌شد. همسران کشاورزان همچنین گاوها را دوشیده، به حیوانات غذا داده و سبزیجات پرورش می‌دادند. آنها همچنین کالاهایی برای فروش تهیه می‌کردند. شستن لباس‌های اعضای خانواده و تمیز کردن خانه از دیگر فعالیت‌های آنها بود. زنان خانه‌دار در سده‌های میانی در کنار این همه کار، تاحدودی دانش پزشکی داشتند و قادر بودند از خانواده شان در مقابل برخی بیماری‌ها حفاظت کنند. اگر زنی از این دانش بی‌بهره بود به سراغ زن خردمندی می‌رفت که او را راهنمایی کند. تنها زنان ثروتمند بودند که می‌توانستند به پزشک مراجعه کنند. زنان طبقه متوسط این سده معمولا مشغله زیادی داشتند. اما زنان طبقه بالا به کارهای دیگری مشغول بودند. آنها عموما خانه و خدمتکارانشان را اداره می‌کردند. این زنان زمانی که شوهرانشان نبودند کارهای آنها را به عهده می‌گرفتند و به حساب‌های مالی‌شان می‌رسیدند.
مشاغل زنان در قرن هجدهم
در طول قرن هجدهم زنان به تدریج وارد کارهای تخصصی نظیر جراحی یا سلمانی شدند. بیشترین بهبود وضعیت زنان در این قرن در خانه رخ داد. به این ترتیب که دختران خانواده توانستند به مدرسه بروند، اما مساله مهم این بود که به آنها به جای آموزش‌های آکادمیک، گلدوزی و خیاطی می‌آموختند.
مشاغل زنان در قرن نوزدهم
در قرن نوزدهم انقلاب صنعتی زندگی انگلیسی‌ها را تغییر داد. تا پیش از آن مردم عموما در حاشیه شهرها زندگی و در مزارع کار می‌کردند. با این انقلاب زندگی مردم به شهرها و کارشان به کارخانه‌ها منتقل شد. در این قرن بود که کار و خانه از هم جدا شدند. زنان در قرن نوزدهم حقوق بیشتری به دست آوردند و تعدادی رمان نویس زن به شهرت رسیدند. در قرن نوزدهم ۸۰ درصد از مردم جزو طبقه کارگر به حساب می‌آمدند. طبقه متوسط در آن زمان به کسانی گفته می‌شد که حداقل یک خدمتکار داشتند. عمده این خدمتکاران را زنان تشکیل می‌دادند. چراکه خدمتکاران مرد گران‌تر بودند و حقوق بیشتری را طلب می‌کردند. کارهای خدماتی در طول این قرن از جمله کارهایی که بود که عموما زنان به آن اشتغال داشتند. برای زنان طبقه کارگر، زندگی چرخه‌ای از کارهای سخت و شاق بود. آنها زمانی که ازدواج می‌کردند، علاوه بر نگهداری از بچه‌ها و رسیدگی به امور خانه بدون در اختیار داشتن وسایل الکترونیکی مدرن، ناچار بودند که خیلی سخت در کارخانه یا مزارع کار کنند. در قرن نوزدهم زنان طبقه بالا و ثروتمند علاوه بر رسیدگی به امور خدمتکاران خود، وارد فعالیت‌های خیریه شدند. در سال ۱۸۷۴ نخستین ماشین تحریر به بازار آمد و در سال ۱۸۷۶ نیز تلفن اختراع شد، دو اختراعی که به معنای ایجاد فرصت‌های شغلی جدید برای زنان بود.
از سال ۱۸۶۵ به زنان اجازه داده شد که به پزشکی رو بیاورند. اولین پزشک زن انگلیسی الیزابت گرت‌اندرسون (۱۹۱۷ - ۱۸۳۷) بود. الیزابت همچنین اولین زنی بود که در انگلیس و در سال ۱۹۰۸ به عنوان شهردار منصوب شد. اولین زن دندان پزشک در این کشور لیلین موری در سال ۱۸۹۵ بود. اولین زن معمار نیز اتل چارلز نام داشت که در سال ۱۸۹۸ به کار مشغول شد. دو زن معروف دیگر انگلیسی فلورانس ناینتینگل و مری سیکل بودند که اصلاحاتی را در پرستاری ایجاد کردند.
مشاغل زنان در قرن بیستم
حقوق و جایگاه زنان در طول قرن بیستم به شکل گسترده‌ای بهبود پیدا کرد. در سال ۱۹۲۹ مارگارت بنفیلد اولین وزیر زن و مارگارت تاچر در سال ۱۹۷۹ به عنوان اولین نخست وزیر انتخاب شدند. درهای اغلب مشاغل در این سده به روی زنان باز شد. در سال ۱۹۱۰ اولین پلیس زن در لس آنجلس شروع به کار کرد. این شغل در سال ۱۹۱۶ در اختیار زنان بریتانیایی قرار گرفت. در سال ۱۹۱۹ حق رای به گروه محدودی از زنان در انگلیس اعطا شد. در سال ۱۹۱۷ و در بحبوحه جنگ جهانی اول شاخه زنان در ارتش شکل گرفت. با این حال برای زنان ازدواج کرده، کار کردن غیرمعمول بود (البته به جز زمان جنگ جهانی اول و دوم). در سال‌های میانی ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ زنان عموما در مشاغل پاره وقت به کار اشتغال داشتند. تنها در پایان این قرن بود که کار کردن برای زنان متاهل به عنوان یک امر معمول و پذیرفتنی درآمد. در سال ۱۹۷۰ تفاوت در پرداخت حقوق زنان و مردان و اعطای حقوق بیشتر به مردان غیرقانونی شناخته شد. در سال ۱۹۷۵ قانونی علیه تبعیض جنسیتی برای زنان در اشتغال، آموزش و پرورش و... به تصویب رسید. به این ترتیب بود که در اواخر این قرن ما شاهد حضور گسترده زنان در مشاغل مدیریتی و .... بودیم.
نویسنده: تیم رابرت
مترجم: فاطمه باباخانی
ارسال نظر