دور دنیا با 150 کیلومتر سرعت

گروه تاریخ اقتصاد- در دوران قاجار که محصلان ایرانی در فرنگ به تحصیل مشغول بودند گاهی برخی از آنها مطالب جالب توجهی برای نشریات آن زمان ارسال و خوانندگان ایرانی را با آخرین کشفیات اروپایی‌ها آشنا می‌کردند. مطلب زیر که نوشته احمد فرهاد، محصل دار الفنون برلین، بوده و در اردیبهشت‌ماه ۱۲۹۳ در مجله «ایرانشهر» منتشر شده، از جمله مطالب مذکور قلمداد می‌شود. امروز در روزنامه خواندم که سیاح و کاشف معروف آمریکایی‌ آموندسن که قصد پرواز به قطب را دارد برای تهیه آیروپلانی که‌ بتواند این پرواز طولانی را بی‌خطر انجام دهد متوسل به صنعتگران‌ آلمان گشته است.

همان ممالکی که با کمال بی‌اعتنایی فرو ریختن و متلاشی‌ شدن آلمان را از دور تماشا می‌نمایند از ماورای بحار دست احتیاج خود را به طرف آلمان دراز نموده ذوق صنعتی و قوه ابداع او را به یاری خود می‌طلبند.

آلمانی‌ها به تدریج در حال ابداعات جدید هستند. یکی از کارخانه‌های بزرگ که در نزدیکی برلین در اشتاکن واقع‌ است لزوما تعطیل و بنای بزرگ آن برای بر داشتن فیلم اختصاص‌ یافت که امروز از تمام ابنیه‌ای که برای برداشتن فیلم در دنیا موجود است بزرگ‌تر و مهم‌تر می‌باشد.

یک کارخانه دیگر که اولین دفعه به سعی و اهتمام کنت دوزیلن‌ تاسیس یافته در فریدریکسن‌هافن، در کنار دریاچه بودنزه نزدیک‌ شهر کنستانس واقع است. نگارنده در بهار امسال در ضمن یک‌ مسافرتی که در تحت ریاست معلمین دار الفنون برلین به طرف جنوب‌ آلمان به عمل آمد، کارخانه و زیپلن مزبور را دیده است. کنت مزبور با سرمایه قلیل شخصی خود به تاسیس کارخانه شروع‌ نمود؛ ولی چون سرمایه شخصی‌اش برای انجام این مقصود کفایت‌ نمی‌کرد مردم نظر به اعتمادی که به شخص موسس داشتند مبلغی اعانه‌ جمع نموده او را در تاسیس کارخانه کمک و همراهی کردند و امروز کارخانه مزبور به شکل یک شرکت سهامی اداره می‌شود. مجسمه کنت مزبور را که با چشمان فرو رفته ثمره زحمت خود را می‌نگرد، در مقابل کارخانه که نمونه‌ای از عظمت صنعت آلمان می‌باشد، نصب نموده‌اند. ضمیمه این کارخانه موزه مخصوصی است که نمونه تمام ایروپلان‌هایی که‌ تا حال ساخته شده در آنجا گذاشته‌اند. چون از یک طرف قبل‌ از اتمام ساختمان ایروپلان امتحان آن در هوا میسر نیست و از طرف‌ دیگر بدون دانستن مقاومت آن با فشار هوا و کیفیت حرکت آن، ساختن آن غیر ممکن است قبلا از هر ایروپلانی که شروع به ساختن‌ آن می‌نمایند نمونه کوچکی ساخته آن را در اطاق مخصوص می‌آویزند این اطاق از طرفین به دو مخروط منتهی شده و نمونه مزبور در وسط اطاق؛ یعنی در محل اتصال دو دایره قاعده مخروطین قرار گرفته است در این اطاق مصنوعا تولید باد نموده مقاومت نمونه ایروپلان را با فشار هوا به وسیله اسباب‌های دقیقی که به آن متصل است،‌ اندازه می‌گیرند و ایروپلان بزرگ را از روی آن اندازه می‌سازند.

زیپلن مزبور که نگارنده موفق به تماشای آن گشته است در بهار سال آینده ساختمان آن تکمیل و به‌عزم آمریکا حرکت خواهد نمود. این زیپلن که جراید آلمان او را باعطای لقب‌ سلطان هوا مفتخر نموده‌اند، در صورتی که محتوی ۰۰۰، ۷۰ مترمکعب گاز باشد دارای ۲۰۰ متر طول و ۳۱ متر ارتفاع خواهد بود قوه محرکه آن عبارت است از چهار دستگاه موتور چهار صد اسبی که روی هم رفته قوه آن ۲۰۰۰ اسب می‌شود و سرعت سیر آن‌ در ساعت ۱۵۰ کیلومتر می‌باشد. در تمام طول ایروپلان ۱۰۸ چلیک‌ بنزین در نقاط مختلفه ساخته شده که من حیث‌المجموع گنجایش‌ ۳۲ تن بنزین را دارد به طوری که با این مقدار زیپلن می‌تواند، مستقیما فاصله بین نیویورک و هنک‌گنک را بپیماید.