دادن یک وعده غذای مجانی به محصلان

عکس :عطاءالله خسروانی، وزیر کار

روز ۱۲مهرماه ۱۳۴۳، شورای اقتصاد با حضور شاه تشکیل جلسه داد. حسنعلی منصور نخست‌وزیر، عطاءا... خسروانی وزیر کار و امور اجتماعی، علینقی عالیخانی وزیر اقتصاد، هوشنگ نهاوندی وزیر آبادانی و مسکن، صفی اصفیا مدیرعامل سازمان برنامه و بودجه، مهدی سمیعی رییس کل بانک مرکزی و جواد منصور معاون نخست‌وزیر در جلسه حاضر بودند و مسائل زیر به بحث گذاشته شد.

دستور جلسات شورا

شاه گفت: در صورت زیر موضوعاتی که قرار است مطالب آن تدریجا در دستور جلسات شورا قرار گیرد دو موضوع دیگر اضافه شود.

الف - موضوع تشکیل شرکت‌های تعاونی تولید - توزیع و مصرف

ب - موضوع بیمه‌های اجتماعی برای کارگران - کارمندان - کشاورزان و مالا تمام طبقات مختلف اجتماع.

این نکات از مسائل حساس و مهم است و باید مورد توجه کامل قرار گیرد.

طرح عمران قزوین

شاه گفت: بعضی شرکت‌های خارجی برای حفر چاه‌های عمیق در قزوین پیشنهاداتی تسلیم و آمادگی خود را در مورد اعطای وام و اعتبارات لازم اعلام داشته‌اند. باید این موضوع را با توجه به صلاح و مصلحت دولت و اوضاع و احوال محل مورد بررسی قرار داد. ضمنا باید اطمینان حاصل نمود که حفر چاه‌های عمیق آن‌هم به تعداد چهارصد حلقه، آیا به منابع آب‌های زیرزمینی قزوین لطمه‌ای وارد نخواهد آورد؟

افزایش مالیات‌ها

شاه گفت: اصولا باید هزینه‌های جاری را از محل وصول مالیات‌ها تامین نمود و درآمدهای حاصله از نفت را به اجرای برنامه‌های عمرانی و بالا بردن سطح زندگی مردم تخصیص داد. رشد اقتصادی ما باید لااقل به شش درصد مورد نظر برسد. در بعضی ممالک مجاور میزان مالیات‌های وصولی نسبت به درآمد ملی تا ۱۸درصد هم افزایش یافته در حالی‌که رقم مشابه آن در ایران فقط در حدود ۸درصد است. این امر قابل قبول نیست باید زودتر مطالعات مربوط به وصول مالیات‌های جدید تمام و گزارش آن مطرح و سپس اجرا گردد. میزان حقوق کارمندان دولت و قوای مسلح در‌حال‌حاضر کم است و با اجرای قانون جدید استخدام، هزینه‌های اداری افزایش خواهد یافت و برای جبران آن از حالا باید تدابیر لازم اتخاذ گردد. علاوه بر این هزینه‌های دیگر نیز هست که باید تامین شود مثلا باید ترتیبی اتخاذ نمود که بتوان هرچه زودتر لااقل یک وعده غذای مجانی در اختیار محصلین دبستان‌ها قرار داد و به این ترتیب وسائل راحتی آنان را بهتر فراهم ساخت.

وزیر اقتصاد به عرض رساندند در بعضی قسمت‌ها دولت تعداد زیادی کارمند دارد در حالی‌که در بعضی قسمت‌های دیگر کسری کارمند کاملا محسوس است.

شاه گفت:‌ در ارتش در این مورد اقداماتی صورت گرفته و دیگر یک نفر زائد هم در آن دستگاه وجود ندارد. اکنون اگر بتوان وجود وزارتخانه‌ها و موسسات اداری را نیز از افراد زائد و بیکاره پاک نمود قدم اصلاحی مهمی برداشته شده است. افراد بیکاره علاوه بر اینکه کاری انجام نمی‌دهند مضر به حال دستگاه‌ها نیز می‌باشند دولت باید فورا به این موضوع رسیدگی و نتیجه را گزارش نماید.

نخست‌وزیر به عرض رساندند با تصویب قانون جدید استخدام رابطه صحیح دولت و کارمندان کشوری به تدریج برقرار خواهد شد و سپس با نهایت قدرت مفاد آن اجرا خواهد گردید.شاه گفت: موضوع باز خرید مدت خدمت کارمندان دولت و مساله بازنشستگان مورد توجه قرار گیرد. با افزایش تعداد بازنشستگان هر روز مبلغ سنگین‌تری به بودجه دولت تحمیل خواهد شد. در بعضی ممالک میزان حقوق بازنشستگی حداکثر معادل هفتاد درصد حقوق پایه است در حالی‌که در ایران برابر صددرصد می‌باشد با این‌همه مبلغ پرداختی به بازنشستگان با توجه به عامل هزینه زندگی زیاد نیست و باید راه‌هایی برای تامین رفاه بازنشستگان پیش‌بینی نمود که از لحاظ معیشت در مضیقه نباشند.

شیلات شمال

با کسب اجازه از شاه، سرپرست سازمان سیاحان و مدیرعامل شیلات افتخار حضور یافتند.نخست‌وزیر به عرض رساندند طبق گزارش‌هایی که رسیده، لازم است برای حفظ نسل ماهی‌های مختلف، صید آن در دریای شمال امسال محدود و احتمالا سال آینده ممنوع گردد.

مدیرعامل شیلات به عرض رساندند اگر وضع صید به صورت فعلی آزاد باشد نسل ماهی فلس‌دار عن‌قریب منهدم خواهد شد. در‌حال‌حاضر عده زیادی از صیادان مشغولیات دیگر هم دارند و اعلام ممنوعیت صید لطمه زیادی به منابع آنها وارد نخواهد ساخت. قریب یک‌هزارو سیصد صیاد واقعی در شمال وجود دارد که شیلات درنظر دارد تعدادی از آنها را استخدام نماید.نخست‌وزیر به عرض رساندند اگر شاه اجازه فرمایند ترتیبی داده شود که صید در بقیه سال‌جاری محدود و از سال بعد برای سه سال ممنوع اعلام گردد.

شاه گفت: در مورد حفظ ذخایر ماهی در شمال پنج سال قبل تذکرات لازم را داده‌ام. اکنون هم با اصول آن موافقم ولی باید تدبیری اندیشید که حتی‌المقدور به صیادان واقعی صدمه زیادی وارد نیاید تا بعدا بتوان از وجود آنها استفاده نمود و در صورت لزوم باید کارهای دیگری در ظرف این مدت برای آنها ایجاد شود که بیکار نمانند.

ضمنا از حالا باید فکری کرد که پس از رفع ممنوعیت صید انواع مختلف ماهی شمال در تمام نقاط کشور عرضه شود تا همه بتوانند از آن استفاده کنند.

طرح سازمان ماهی ایران

نخست‌وزیر به عرض رساندند برای نظارت در امور صید و صیادی در شمال و جنوب و بهره‌برداری صحیح از منابع ماهی در آن نقاط طرح ایجاد سازمان ماهی ایران تهیه شده است. طبق این طرح سازمان واحدی مسوول امور مربوط به صید در شمال و جنوب و در کلیه رودخانه‌ها خواهد شد و سهام این سازمان متعلق به سازمان برنامه و چند وزارتخانه خواهد بود.

شاه گفت: مطالعاتی هم برای توسعه شیلات جنوب صورت گرفته. با مسوولین این شرکت نیز مذاکره و گزارش نهایی را دو هفته دیگر طرح نمایید.

تجدید قرارداد با ماهیگیری خلیج‌فارس

معاون وزارت دارایی به عرض رساندند در خلیج‌فارس دو شرکت خارجی فعالیت داشته‌اند یکی شرکت پاکستانی که اخیرا ورشکست و حساب آن نیز تصفیه شد و دیگری شرکت ماهیگیری خلیج‌فارس که در کویت به ثبت رسیده و مدیرعامل آن یک نفر سودانی به نام دکتر خلیل‌عثمان محمود می‌باشد. این شرکت در شهریور ۴۱قراردادی به مدت یک سال با دولت منعقد ساخت و در سررسید آن را برای مدت یک سال دیگر تا پانزدهم شهریور ۴۳تمدید نمود. اکنون با تسلیم شرایط بهتر، تقاضای انعقاد قرارداد جدیدی را برای مدت یک سال دیگر نموده.شاه گفت: با توجه به اینکه فعالیت شرکت سهامی شیلات جنوب به این زودی آغاز نخواهد شد، هیچ مانعی برای انعقاد قرارداد جدید با شرکت کویتی به نظر نمی‌رسد. با حفظ منافع ایران و رعایت مقررات به همین ترتیب اقدام نمایید. وزیر اقتصاد به عرض رساندند دکتر عثمان متخصص ماهیگیری است و تاکنون هم خوب کار کرده و وضع بازار ماهی ایران هم از نظر صادراتی رو به بهبودی است و اگر تشویق شود دکتر عثمان حاضر است سرمایه و کشتی‌های خود را به ایران منتقل نماید و در نتیجه بازار ماهی ایران رونق بیشتری خواهد یافت.

شاه گفت: مذاکرات با او ضرری ندارد فعلا قرارداد یکساله را با رعایت مقررات مملکتی منعقد سازید و در طول این مدت هم با او مذاکرات لازم را انجام دهید تا معلوم شود تحت چه شرایطی حاضر است سرمایه‌اش را به ایران منتقل نماید.ضمنا در ظرف این مدت، فعالیت شرکت سهامی شیلات جنوب هم آغاز خواهد شد باید شرکت مزبور را تقویت نمود و ترتیبی داد که بین این شرکت و شرکت کویتی اختلافاتی بروز نکند و هرکدام در حوزه عملیات خود به فعالیت بپردازند.

موضوع جلب سیاحان خارجی

سرپرست سازمان جلب سیاحان گزارش تفصیلی پیشرفت‌های حاصله در کارهای آن سازمان و ترتیباتی که برای تشکیلات اداری و تنظیم برنامه‌ها داده شده به عرض رسانده و معروض داشتند که توریسم نه تنها از لحاظ اقتصادی و افزایش درآمد ملی عامل بسیار مهمی است بلکه از نظر اجتماعی نیز شایان توجه مخصوص است. برای بهره‌برداری از عامل توریسم ضرورت دارد که تاسیسات مناسب در کشور ایجاد گردد. تسهیلات لازم برای سیاحان فراهم آید و تبلیغات صحیح در داخل و خارج از کشور صورت گیرد.

در زمینه ایجاد تاسیسات به نظر سازمان جلب سیاحان بهترین طریقه آن است که از راه اعطای وام به سرمایه‌گذاران خصوصی با بهره کم و شرایط سهل موجبات ایجاد تاسیسات و مهمانخانه را فراهم ساخت. در زمینه تسهیلات باید تمام دستگاه‌ها با یکدیگر همکاری نمایند زیرا توریست از دقیقه‌ای که وارد کشور می‌شود تا زمانی که خارج می‌گردد با تمام دستگاه‌ها اعم از گمرکات، بانک‌ها، هتل‌ها، رستوران‌ها و غیره تماس دارد.

در زمینه تبلیغات برای تشویق جهانگردان خارجی سازمان درنظر دارد با همکاری وزارت اطلاعات یک دفتر در اروپای غربی یکی در آمریکا و یکی هم در کویت ایجاد و تعداد زیادی نشریات تبلیغاتی تهیه نماید. از جمله از تاج پهلوی عکسبرداری نموده قصد دارد آن را به تعداد زیاد چاپ و به عنوان نمونه پرارزشی از جواهرات سلطنتی با زیرنویس جالب توزیع کند. ولی اجرای برنامه‌های سازمان طبیعتا مستلزم تامین اعتبار و داشتن فرصت کافی خواهد بود.

شاه گفت: عکسبرداری از تاج پهلوی بلامانع است ولی قبلا نمونه زیرنویسی شده آن ارائه گردد. موضوع جلب سیاحان خارجی واجد کمال اهمیت است و باید کلیه اقدامات و تسهیلات را در امور بانکی، گمرکی، ایجاد مهمانخانه‌ها، رستوران‌ها و غیره به عمل آورد ولی در مرحله اول باید توجه خود را معطوف سیاحان داخلی نمائیم و درجه تبلیغات ما در خارج باید متناسب با توسعه تاسیسات و تسهیلات موجود در کشور انجام شود تا بتوان از سیاحان خارجی به نحو مطلوب پذیرایی نمود.

نسبت به اعطای وام با بهره کم و شرایط سهل به سرمایه‌گذاران داخلی جهت ایجاد هتل و غیره باید با توجه به اوضاع و احوال اقدام مقتضی به عمل آورد و اصولا توریسم را می‌توان به منزله یک صنعت تولیدی تلقی و به آن کمک کرد.

سیاحان خارجی به طور کلی به چند دسته تقسیم می‌شوند. اول سیاحانی که علاقه به دیدن آثار باستانی و ابنیه تاریخی دارند. این عده محتملا به تعداد روزافزونی از ایران دیدن خواهند نمود و باید تاسیسات و تسهیلات لازم را در مناطق مربوطه برای آنها فراهم ساخت. دوم سیاحانی که بیشتر از نظر تفریح و تفرج سفر می‌نمایند. برای این عده هم باید حتی‌المقدور سعی کرد وسائلی فراهم نمود تا بتوان توجه آنها را به این سمت معطوف داشت. سوم سیاحان کشورهای همجوار خاصه کویتی‌ها و چهارم هم زوار هستند. اگر خوب عمل کنیم می‌توانیم منبع درآمد ارزی عظیمی از این راه برای کشور به وجود آوریم.

جلسه مدت سه ساعت ادامه داشت و در ساعت هفت و ربع بعد از ظهر پایان یافت.