خاطرات -داستان صنعت گاز در ایران - ۱۳
صدور گاز از ۱۳۴۹ آغاز شد
نخست‌وزیر البته فشار نمی‌آورد، استفسار می‌کرد، چون روس‌ها شکایت کرده بودند، که در برابر آن هم‌ایستادگی کرد. به هرحال به جای ۵۲ کارشناس برای هر‌ایستگاهی ما دو کارشناس گرفتیم، آن هم برای مدت دو الی سه سالی.
در مورد سوم اقدام جالب و مفیدی که ایشان کرد این بود که به جای اینکه خانه‌سازی در کنار بید بلند بشود، که این قسمت از طرح اصلا عقب هم افتاده بود و تازه می‌خواستند شروع کنند به خانه‌سازی و این طبیعتا در شروع بهره‌برداری از پالایشگاه گاز بیدبلند اثر می‌گذاشت، ایشان، چون به مناطق نفتی وارد بود، آمد و اظهار کرد به جای اینکه ما شهر جدیدی بسازیم از میان کوه، که یکی از نواحی آغاجاری بود و چون شرکت اکتشاف و استخراج تعداد زیادی از کارکنانش را کم کرده بود بلا استفاده مانده بود، استفاده می‌کنیم. این هم بحث خیلی شدید و داغی بود، چون یک تغییر اساسی در محدوده کار شاه لوله اول گاز بود. ایشان‌این کار را هم پیش برد و . . .
یعنی بحثش با دکتر اقبال بود در زمینه‌ای که . . . .؟
بیشتر با سلجوقی بود که در این زمان مدیر مهندسی شرکت ملی نفت بود و شاه لوله اول هم زیر نظرش بود. بالاخره شرکت ملی گاز موفق شد استفاده از میان کوه را جانشین شهرسازی در بیدبلند کند. البته در میان کوه به جای تعداد زیادی خانه‌هایی که قرار بود در شهر جدید ساخته بشود تعداد کمی‌خانه جدید ساخته شد و خانه‌های موجود تعمیر شدند. بنابراین کارمندان و کارگران لازم برای پالایشگاه گاز بید بلند به سرعت دارای خانه شدند. نتیجه‌این اقدام صرفه‌جویی بزرگی برای شرکت ملی گاز بود.
اقدام دیگری که مصدقی کرد‌این بود که آقای مهندس معزالدین توانا راکه الان در واشنگتن زندگی می‌کند و در آن موقع رییس عملیات شرکت اکتشاف و استخراج نفت در همان حوزه آغاجاری و بندر بارگیری نفت خارک بود، منتقل کرد به شرکت ملی گاز و گذشت رییس منطقه بید بلند، که سیستم جمع‌آوری گاز و پالایشگاه گاز بیدبلند زیر نظر‌ایشان قرار گرفت. این یک اقدام مفید، مناسب و جالبی بود. چون آقای توانا قسمت اعظم خدماتش را در همان مناطق نفتی انجام داده بود و به تمام زیروبم کار در ناحیه وارد بود.
بنابراین بهره‌برداری از شاه لوله گاز با به کار گرفتن تعداد کمی کارشناس خارجی که مستقیما توسط شرکت ملی گاز استخدام شدند آغاز شد. یعنی مطابق نظر ایمگ نبود که ما بنشینیم و عملیات را واگذار کنیم به ایمگ که اداره بکند. تعدادی کارشناس خارجی هم که آمدند و در عملیات شاه لوله گاز کمک کردند کارمند ما بودند و تحت‌نظر مدیران و روسای شرکت ملی گاز و در کنار کارکنان شرکت ملی گاز انجام وظیفه می‌کردند. با این ترتیب، در ششم آبان ماه ۱۳۴۹ طی مراسمی با حضور شاه‌ایران و پادگورنی صدر هیات رییسه شوروی صادرات گاز به ترتیبی که ما به آن می‌گوییم Free Flow، یعنی بدون استفاده از کمپرسور، به شوروی شروع شد. باید بگویم قبل از صادرات به شوروی انتقال گاز به شیراز انجام گرفت، چون در شیراز شبکه گاز وجود داشت و گاز مصرف می‌شد. همچنین مقداری گاز به پالایشگاه آبادان برای سوخت پالایشگاه منتقل می‌شد. پس از آن، بتدریج کمپرسورها مورد استفاده قرار گرفتند و فشار گاز در خط بالا برده شد تا سال ۱۹۷۸ که گاز هم صادر می‌شد و هم برای مصارف داخلی مورد استفاده قرار می‌گرفت، صادرات به رقم حدود نه و نیم‌میلیارد متر مکعب در سال و مصارف داخلی، به حدود ۵/۳میلیارد مترمکعب رسید.
ارسال نظر