همه مردان شاه

کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در ایران که توسط آمریکا و انگلستان علیه حکومت محمد مصدق انجام شد، سرشت و سرنوشت ایرانیان را بار دیگر در مسیر استبداد شاهی قرار داد. درباره دلایل، چگونگی و پیامدهای این کودتا،‌ کتاب‌های گوناگونی توسط پژوهشگران ایرانی، آمریکایی و انگلیسی و سایر کشورها نوشته شده است. «همه مردان شاه» نیز از جمله این کتاب‌ها است که توسط «استیون کینزر» نوشته شده و لطف‌الله میثمی آن را ترجمه کرده است. کتاب «همه مردان شاه» در اردیبهشت ۱۳۸۵ توسط نشر صمدیه منتشر شده است. استیون کینزر، خبرنگار سابق نیویورک تایمز نخستین گزارش کامل از عملیات کودتا را ارائه می‌کند. گزارش وی حاوی شرح ساعت به ساعت وقایع ماه اوت ۱۹۵۳ (مرداد ۱۳۳۲) است. «شب به خیر آقای روزولت»، «لعنت بر این اقبال»، «تا آخرین قطره خون مردم»، «موج نفت»، «فرامین ارباب»، «دشمنان نامرئی در همه جا»، «نمی‌دانید آنها چقدر شرور هستند»، «امان از این پیرمرد زیرک»، «انگلیسی‌های کله پوک»، «گیوه‌ها را ور بکشید و راه بیفتید»، «می‌دانستم آنها مرا دوست دارند» و «نگاه خیره گربه‌ای غول‌آسا» ۱۱فصل کتاب «همه مردان شاه» را تشکیل می‌دهند. ارزیابی مهندس عزت‌الله سحابی، مهندس مرجایی و پروفسور آبراهامیان از نوشته‌های این کتاب،‌ ضمیمه‌ای است که به آن افزوده شده است. در صفحه ۲۴۲ این کتاب می‌خوانیم: کودتایی که ایالات متحده آمریکا در ۱۹ اوت سال ۱۹۵۳ در ایران به راه انداخت را می‌توان به عنوان یک تحول اساسی در تاریخ جهان پس از جنگ قلمداد کرد... اگر این کودتا اتفاق نمی‌افتاد، بدون تردید آینده بسیار متفاوتی در پیش‌روی ایران قرار می‌گرفت». نویسنده کتاب در نوشته خود در بخش‌های گوناگون همراهان و یاران داخلی و خارجی شاه در کودتا را معرفی می‌کند. اسدالله رشیدیان، فضل‌الله زاهدی، روزولت،‌ شعبان بی‌مخ و... در نوشته حاضر به خوبی معرفی شده‌اند. پروفسور یرواند آبراهامیان استاد کالج باروک نیویورک که خود از پژوهشگران سرشناس تاریخ ایران است، درباره این کتاب می‌نویسد: کتاب کینزر و همچنین کتاب محمد مصدق، کودتای ۱۹۵۳ در ایران در عین کمک‌های مهم به دانش ما در زمینه کودتای ۱۹۵۳، ادامه پارادایم سنتی «نیت حسنه» به شمار می‌روند. علت این امر تا حدودی آن است که نویسندگان آنها، اعلامیه‌های عمومی، صورت جلسات کمیته‌ها و بیانیه‌های ثبت شده را با توجه به ظاهر متن‌ها تفسیر می‌کنند... اگر این اسناد بار دیگر از دیدگاه اقتصادی خوانده شود و پذیرفته شود که منافع خصوصی می‌تواند بر سیاست‌های عمومی تاثیرگذار باشد، آن گاه به روایت کاملا متفاوتی می‌رسیم».