بخش پایانی

دیدگاه مدیران ۱۵ سال پیش درباره تک‌نرخی کردن ارز را که از نشریه مجلس اخذ شده است در زیر می خوانید:

مهندس شکرریز، مدیر عامل فولاد ایران: استفاده از ارز شناور، در آن بخشی از اقتصاد به خوبی پاسخ می‌دهد که از مزیت نسبی متعارفی برخوردار باشد درغیر این صورت، می‌بایست فورا تصمیمات لازم در خصوص آن اتخاذ شود.

مهندس باهنر، نماینده مردم تهران: تک‌نرخی کردن ارز، باعث می‌شود بهره‌وری اقتصادی بنگاه‌ها شفاف شده و قابل مقایسه با یکدیگر باشد، اما قبل از اعمال سیاست نرخ واحد ارز، بایستی به آثار و عواقب و فشارهای ناشی از آن توجه شود. خصوصا فشار به بخش‌های مختلف اقتصادی که تاب تحمل فشارهای ناشی از حذف سوبسید را ندارند، باید مورد توجه قرار گیرد.

برای اینکه واحدهای صنعتی بتوانند روی پای خود بایستند بایستی آنها را در رقابت، آزاد گذاشت، اما تمام واحدهای صنعتی به قیمت نابودی خود و شاغلان آن بخش‌ها قابل رهاکردن نیستند.

تغییر نرخ ارز بر روی بازار عرضه و تقاضا، قدرت خرید، قیمت کالاها و خدمات، دستمزد در بخش‌خصوصی و دولتی، هزینه‌های عمرانی و جاری، نسبت درآمدهای مالیاتی به کل درآمدها، سرمایه‌گذاری‌ها، روند خصوصی‌سازی و بسیاری از پدیده‌های اقتصادی تاثیرات متفاوتی خواهد گذاشت. سیاست تک‌نرخی ارز، زمانی موفق خواهد بود و می‌تواند به عنوان درمان درد عمل کند که قبل از اعمال آن، برآورد صحیحی از تورم همزمان و پس از آن وجود داشته باشد و تدابیر لازم نیز اندیشیده شود. با توجه به هزینه‌های عمده ارزی، برای تهیه کالاهای اساسی، دارو و نیازهای دفاعی و سررسید تعهدات ارزی و عدم تعدد کانال‌های ورود و خروج ارز، هنوز نیاز به سیستم بودجه ارزی، برای اعمال سیاست‌های اقتصادی وجود دارد.

مهندس سید مرتضی نبوی، نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون اقتصاد و امور دارایی: در وضعیت چند نرخی ارز، سوبسیدها پنهان می‌ماند و درجه کارآیی مدیریت روشن نمی‌شود. در نتیجه قیمت کالاها و خدمات، واقعی نخواهد بود. در خصوص بروز تورم در اثر این سیاست باید گفت که براساس برداشت کلی، نرخ تورم بالا خواهد رفت؛ زیرا نرخ سهم ارزی تولید خدمات و کالاها از هر دلار معادل ۷۰ تا ۶۰۰ ریالی، به ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ ریال افزایش خواهد یافت. بنابراین قیمت تمام شده بسیاری از کالاها و خدمات افزایش خواهد یافت و این افزایش، زنجیره‌وار روی سایر کالاها و خدمات اثر خواهد گذاشت.

اصلاح ساختار، اگر قبل از اصلاحات ارزی انجام نگرفت، حداقل بایستی، همزمان و توام با آن انجام می‌شد. دولت بایستی تاکنون بار خود را سبک کرده باشد و واگذاری امور به مردم را طبق برنامه مشخص به گونه‌ای انجام می‌داد که مردم با انگیزه‌های متعدد از مساله استقبال کنند، در حالی که هنوز این کار انجام نشده است.جبران کسری بودجه صرفا با افزایش نرخ ارز هیچ کمکی به سالم‌سازی اقتصاد کشور نخواهد کرد. بنابراین، تنها پس از اصلاح ساختارهای اداری و اقتصادی، کاهش نقش دخالت دولت در امور اقتصادی و واگذاری امور به مردم، می‌توان بودجه ارزی را لغو کرد.

دکتر نژاد‌حسینیان، وزیر صنایع سنگین: من اعتقاد دارم که بحث یک‌نرخی شدن ارز بسیار دیر انجام می‌شود و این چند سال اخیر را کشور زیان‌دیده است. شاید در شرایط خیلی سختی این کار صورت می‌گیرد. واقعا دست دولت آنقدر باز نیست که حالا پیشنهاداتی بدهد. البته راه دیگری جز این نیست که من مخالف آن باشم ولی اگر سه سال پیش این کار شده بود دولت با دست بازتر می‌توانست این کار را انجام بدهد. مشکل عمده‌ای که به نظرم می‌رسد مشکل سیستم بانکی کشور است که به هر حال، این سیاست آزادسازی، لوازم و ابزار کاری می‌خواهد که سیستم بانکی، جزو لوازم بسیار ضروری برای موفقیت این کار است. برای اینکه کل نقدینگی کشور، تقسیم بهینه و در حقیقت گردش کارهای اقتصادی کشور توسط این سیستم است که می‌تواند همه را فعال کند، ولی متاسفانه سیستم بانکی ما نه تنها دولتی است، بلکه با یک سیستم متمرکز اداره می‌شود. من معتقدم این سیاست‌ها، هیچ تناسبی با سیستم بانکی ندارد و باید برایش فکر کرد. در خصوص تاثیر یک نرخی شدن ارز روی صادرات باید عرض کنم که حرکت خوبی در واحدهای تولیدی، برای صادرات شروع شده است ولی باز هم مشکل عمده در این راستا، سیستم بانکی است. یعنی با این سیستم بانکی صادرکنندگان آلمانی هم نمی‌توانند صادر کنند چه برسد به ایرانی!

حسینی شاهرودی، رییس کمیسیون اقتصاد و امور دارایی مجلس: در خصوص تک‌نرخی شدن ارز و اثر آن بر بیکاری فکر نمی‌کنم این سیاست تاثیری بر اشتغال بگذارد، یعنی شاید بتوان گفت یک سری کارخانجات تعطیل می‌شوند و وقتی تعطیل شد آن وقت بیکاری به وجود می‌آید، ولی در صنایع قرار این بوده است که باید دنبال مکانیسمی برای حمایت از بخش‌خصوصی بگردیم که تا به حال از ارز دولتی یا ارز رقابتی استفاده می‌کرده‌اند. در خصوص تاثیر این سیاست بر وضعیت شرکت‌های بزرگ باید بگویم که ممکن است در سال‌‌های اول زیان بدهند. ولی تک‌نرخی شدن ارز، یعنی اینکه قیمت هر چیز بالنسبه بالا برود تاثیر چندانی در جامعه نخواهد داشت.