چهره
پدر شرکتهای دولتی
اندازه شرکتهای دولتی که حجم اعتبارات، سرمایه‌گذاری و دخل‌وخرج آنها سهم بزرگی از بودجه کل کشور ایران را در دهه‌های گذشته به خود اختصاص داده‌اند، از گرفتاری‌‌های بزرگ اقتصاد ایران به شمار می‌آید. شرکتهای دولتی را می‌توان از نظر زمان تاسیس به چندین نسل تقسیم کرد. نسل اول این شرکت‌ها را علی‌اکبر داور، وزیر عدلیه و سپس مالیه پهلوی اول بنیانگذاری کرد. او تصور می‌کرد با تاسیس شرکتهای دولتی می‌تواند به امور اقتصادی سامان دهد. برخی از شرکت‌هایی که داور تاسیس کرد و تا سال‌ها فعالیت می‌کردند را به‌طور خلاصه در ادامه می‌خوانید:
بیمه ایران
تا سال ۱۳۱۴ در ایران شرکت بیمه وجود نداشت. بعضی از شرکتهای بیمه خارجی در ایران نمایندگی داشتند ولی نه مردم از بیمه شناختی داشتند و نه بیمه‌گران اهمیت آن را درک می‌کردند. داور با توجه به اهمیت بیمه در توسعه اقتصادی دست به کار شد. دکتر آقایان، همکار او در وزارت مالیه، اساسنامه شرکت را تهیه و به تصویب رساند.
کارخانه‌های پنبه پاک‌کنی
درحالی که تا پیش از تاسیس کارخانجات پنبه پاک‌کنی و دولتی، بخش خصوصی این کار را در واحدهای خود انجام می‌داد، داور دستور داد ۳۰ کارخانه نو و آخرین مدل از کمپانی مورا (آمریکایی) خریداری شود. عده‌ای از متخصصان آمریکایی هم برای سوار و راه‌اندازی این کارخانه‌ها آمدند و آنها را به مرحله بهره‌برداری رساندند.
سیلو
داور در شروع فعالیت خود در وزارت مالیه دستور ساخت ۲۱ سیلو در تهران و شهرستان‌ها را صادر کرد. ساختمان سیلوی تهران با نمایندگی وزارت بازرگانی ساخته شد.
سایر شرکت‌ها
شرکت سهامی ساختمان ایران، شرکت سهامی حمل‌و‌نقل، شرکت سهامی گله‌داری، شرکت قند و شکر، شرکت کبریت‌سازی، شرکت نساجی، شرکت آبیاری، شرکت پنبه، شرکت برنج و شرکت پشم و ده‌ها شرکت دیگر که از راه بازرگانی اداره می‌شد در دوران زمامداری داور در وزارت مالیه تاسیس شد.
شرکت مرکزی
سرانجام داور به فکر تاسیس یک شرکت مرکزی افتاد که مدیریت و مسوولیت تمام شرکتهای دولتی تاسیس شده را در اختیار این شرکت قرار می‌داد. حاج آقا فرشی، احمد اخوان و علی وکیلی برای مدیریت شرکت مرکزی انتخاب شدند. حاج آقا فرشی از بازرگانان معروف آذربایجان و چندین دوره وکیل مردم در مجلس بود و به همین دلیل او رییس هیات‌مدیره شد. مدیرعامل این شرکت علی وکیلی بود. اللهیار صالح و نصرا... جهانگیر نیز از طرف داور به عنوان بازرس شرکت فعالیت می‌کردند.
ارسال نظر