مصر تقریبا در همه ادوار تاریخی‌اش پایگاه برده‌داری و برده‌پروری بوده است. در مصر برده‌داری که از نظر اقتصادی نیروی کار بسیار ارزان قیمت در صنایع، کشاورزی، دامپروری، معماری، حمل ونقل و... است، رواج داشت. این امر نقطه نازیبایی در تاریخ گذشته مصر ترسیم کرده و از افتخارات مصریان به شدت کاسته است. برخی از پژوهشگران می‌کوشند مصر را در فهرست جوامع برده‌دار جهان باستان قرار ندهند، ولی واقعیت امر این است که در مصر نیز همانند بابل، سومر، یونان و... برده‌داری کاملا رواج داشته و اقتصاد بردگی در سرزمین فراعنه از هیچ کشوری عقب نمانده است. قوم شناسان متفقا نخستین بردگان را برخاسته از قاره آفریقا می‌دانند، کما اینکه نخستین کسانی که به سرزمین عیلام در جنوب غربی ایران وارد شده‌اند، بردگان حبشی بوده‌اند. شمار زیادی از بردگان مصری، اسیران جنگی حبشی و لیبیایی بوده‌اند که زمامداران مصر پس از اردوکشی‌های مکرر و مستمر خود به این سرزمین‌ها و غلبه برمردمان آن سرزمین‌ها، آنها را با خود به مصر آورده‌اند. یکی از زمامداران مصری که در سلسله چهارم مصر فرمانروا بوده است، در فتح نامه اش که به صورت کتیبه‌ای به یادگار مانده، افتخار کرده است که در نبردهایش با کشور‌های همسایه که قطعا مرادش لیبی و حبشه بوده است، یک بار ده هزار و درنوبت دیگرهفت هزار اسیر گرفته و آنها را با خود به مصر آورده است. این واقعه می‌رساند که سرتاسر تاریخ مصر آکنده از این گونه رویداد‌ها بوده و اسیران جنگی در کنار غنائم و باج و خراجی که از مغلوبان دریافت می‌شده، ره آورد لشگرکشی‌ها به شمار آمده و غنیمت محسوب می‌شدند. همین زمامدار سلسله چهارم مصر به مقادیر معتنابهی غنائم و غرامت جنگی نیز اشاره کرده که به دست وی افتاده است.

در نظام برده‌داری مصریان افزون بر اسیران جنگی، یاغیان و کسانی که در جامعه مصرمرتکب تخلفات مکرر و نقض قوانین مصریان می‌شدند، کسانی که از عهده پرداخت قروض خود برنمی آمده‌اند نیز به بردگی می‌رفته‌اند. قبطیان یا بومیان مصری نیز در میان انبوه بردگان مصر بوده‌اند. به این ترتیب افراد آزاد نیز که در جامعه مصر از امتیازات اجتماعی محروم می‌شدند، تنزل مقام یافته و به بردگی می‌رفتند. صاحبان حرف، مشاغل، مالکان زمین‌ها، دارندگان کارگاه‌های تولیدی و مراکز صنعتی نیز در صورت ورشکستگی از این قاعده مصون نبودند. بیشتر این رویدادها با استناد به مدارک، شواهد و آثاری که به دست آمده، مربوط به دوره زمامداری امپراطوران عهد باستان مصر است. خرید و فروش بردگان نیز در مصر امری عادی و متعارف بود. در میان مصریان تاجران برده نیز بودند که گروه گروه از بردگان که در واقع اصلی ترین سرمایه‌های برده‌داران بوده‌اند، به سرزمین‌های دیگر انتقال داده شده و همانند کالاهای دیگر به فروش رسانده می‌شدند. حدس و گمان‌های زیادی درباره نظام برده‌داری در مصر باستان و مقایسه آن با همانند آن در سرزمین‌های دیگر وجود دارد که صفحات تاریخ و جامعه‌شناسی را به خود اختصاص داده است. در رابطه با جامعه شناسی برده‌داری، نوشته‌های متعددی در دهه‌های اخیر تالیف، چاپ و منتشر شده است که همه آنها دستاورد و ثمره مطالعات، زحمات و پژوهش‌های صاحبنظران در این زمینه است. وقتی محققان و علاقه مندان به این گونه آثار مراجعه می‌کنند، مصر رادر ردیف نخستین کشور‌های برده‌داری و در فهرست کهن‌ترین سرزمین‌های برده‌دار روی زمین مشاهده می‌کنند. اوج برده‌داری در مصر باستان مربوط به دوره پدر سالاری در مصر است. بردگان در نظام تولید مصریان مهم‌ترین و موثرترین و در عین حال پربازده ترین ابزار، اهرم و نیروی کار و تولید به شمار می‌آمدند که با کمترین مزد بیشترین و دشوارترین کارها را انجام می‌دادند. برخی نظام برده‌داری در روم باستان را تقلیدی از همانند آن در یونان و مصر می‌دانند.با به اجرا درآمدن منشور حمورابی در بابل، برده‌داری و قوانین مربوط و متعلق به آن به سود بردگان تعدیل و اصلاح شد، ولی این تحول بیشتر برملل و حکومت‌های بین‌النهرین تاثیرگذار شد، گویا مصریان براساس ضوابط کهن خود در نظام برده‌داری عمل می‌کردند. بردگان در محل کار خود و در محیط زندگی شان تنها وسیله مناسب و مطمئنی برای تولید بودند و برای آنان هیچ گونه امتیازی در نظر گرفته نمی‌شد. بردگان به محض رسیدن به سن کهولت یا بروز ناتوانی جسمانی و روانی به کنار زده شده و از سرنوشت آنان کسی اطلاع پیدا نمی‌کرد. تاجران برده به سه اصل مهم توجه داشته‌اند که عبارتند از: تخصص، سن و برخورداری از سلامت جسمانی و روانی . وقتی محققان تاریخ و نظام برده‌داری در روم یا پیشتر از آن یونان باستان و سومر را نیز مطالعه می‌کنند به همین اصول بر می‌خورند که برده‌داران براین اساس بردگان را قیمت‌گذاری می‌کردند. نکته‌ای که در اینجا باید به آن اشاره شود، موقعیت جغرافیایی مصر است که به خاطر قرار گرفتن در یک نقطه حساس و به اصطلاح کارشناسان «استراتژیکی» در قاره آفریقا، عبور و مرور بردگان به وفور و به گستردگی صورت می‌گرفت و مصر به خاطر نیاز فراوان به پیشرفت و تحولات اقتصادی در این بحر بیکران غرق شده و خود به جمع کشورهای بزرگ درآمده و زمانی در شمار بزرگ‌ترین کشورهای برده‌دار روی زمین بود.در دوره‌های بعدی تاریخ مصر، شرایط بهتر نشد، بلکه افراد بیشتری به سلک بردگان مصری پیوستند. مردان آزاد، حتی اشراف، اربابان و نیز روحانیان در کارگاه‌ها، کارهای کشاورزی، امورحمل و نقل و مراکز تولیدی به بردگی برده وبه کار مشغول می‌شدند. به روایتی هسته‌های مهم اقتصادی جامعه مصر باستان هنوز هم تاثیر پذیرفته از همان اندیشه‌ها و عملکرد یکجانشینی یا همزیستی مشترک و همجوار بود که به خاطر مشکل آب و چگونگی توزیع این عنصر حیاتی، مبحثی از تاریخ مصر باستان را در هر دوره ای به خود اختصاص داده است. از سویی استمرار همین نظام برده‌داری و ادامه کار بردگان و بهره‌برداری صاحبان صنایع و مشاغل از نیروی کار برده‌ها، پیامدی چون کار دسته جمعی در مصر را داشت. مثلا مصریان در کارهای کشاورزی به طوردسته جمعی به وسیله بردگان به شخم زدن زمین، بذرافشانی، آبیاری، دروکردن و محصول برداری و سرانجام خرمن کوبی و کارهای دیگر می‌پرداختند. این امر به مرور تبعات ناخوشایندی برای زمین‌داران و سرانجام زمامداران و فرمانروایان مصر به دنبال داشت وآن قیام مکرر بردگان و کشاورزان در مصر بود که مسیر تاریخ مصر را بارها عوض کرد. زمین‌های کشاورزی تحت مراقبت و کنترل گروه‌های مخصوص بود که از زمین داران مزد می‌گرفتند. این مزد در واقع در ازای تضمینی بود که این گونه عمال به مالکان می‌دادند که زمین یا محصولات آنها دست نخورده و مصون از هر نوع دستبرد باشد.