گزارش از عملکرد وزارت راه و ترابری
حمل و نقل بستری برای توسعه
بر این اساس و با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی ایران، نقش صنعت حملونقل را در توسعه همه جانبه کشور به خوبی می‌توان تبیین کرد، شاید همین مساله و همچنین ضعف‌های عمومی این صنعت در کشور باعث شد تا دست‌اندرکاران صنعت حملونقل کشور طرح جامعه حملونقل را تدوین کنند طرحی که پیشتازی حملونقل را در توسعه همه‌جانبه کشور به خوبی تبیین می‌کند. موقعیت ژئواستراتژیک و ژئوپلیتیک این امکان را برای کشورمان فراهم می‌آورد که بتواند به عنوان قطب اصلی حملونقل منطقه‌ای به ایفای نقش ترانزیتی بپردازد. وجود دریاچه خزر در شمال، خلیج فارس و دریای عمان در جنوب، داشتن خط آهن شمال - جنوب، تکمیل و بهره‌برداری از خط‌آهن مشهد - بندرعباس و همچنین قرار داشتن در مسیر پرتردد هوایی همه از عواملی است که نقش ترانزیتی ایران را در منطقه نفت‌خیز خاورمیانه نشان می‌دهد. امروز شاهدیم که جنبشی فراگیر تمام ساختارهای فعال در جامعه نیمه صنعتی ما را فراگرفته است جنبشی برای ارتقای شریان‌های صنعتی و تولید صنعتی و به عبارت دقیق، جنبشی برای ارتقای تولید سرانه ملی که نتیجه طبیعی آن، ارتقای رفاه ملی است که از جمله این جنبش‌ها، همانا گسترش، نوسازی و بهسازی شریان‌های حیاتی حملونقل در کشور در اقصی‌نقاط کشور است، که رشد شاخص‌های آماری در بخش‌های مختلف حملونقل (دریایی، هوایی، زمینی و ریلی) در چند سال اخیر همه حکایت از فعالیت این جنبش دارد.
وزارت راه و ترابری در برنامه سوم توسعه
وزارت راه و ترابری به عنوان متولی امر حمل و نقل برون‌شهری در اجرای برنامه سوم توسعه کشور برترین دستگاه اجرایی کشور بوده به طوری که در سال ۷۹ به عنوان نخستین سال برنامه سوم توسعه متوسط میزان دستیابی به اهداف یک ساله پروژه‌های عمرانی نظارت شده در کل کشور برابر ۷۶درصد بوده اما وزارت راه‌وترابری ۲۹درصد بیشتر از اهداف یک ساله را محقق کرده (۱۲۹درصد) و در صدر دستگاه‌های اجرایی قرار گرفت.
همچنین 16درصد از پروژه‌های عمرانی وزارت راه و ترابری (با وزن مالی 2/26درصد) به طور متوسط 4/30درصد از زمانبندی جلو بوده که از این نظر وزارت راه و ترابری بیشترین درصد پروژه‌های جلوتر از برنامه را دارا بود.
در پایان سال ۸۰ در میان دستگاه‌های اجرایی وزارت راه و ترابری با دستیابی به ۷/۶۴درصد از اهداف یک ساله در رده دوم تحقق اهداف قرار گرفته و با ۴/۴۸درصد دارای بیشترین درصد پروژه‌های رو به اتمام (۸۰درصد و بیشتر) بود.
همچنین 37درصد از پروژه‌های عمرانی این وزارتخانه با وزن مالی (1/26درصد) مطابق برنامه زمانی تعیین‌شده پیشرفت داشته و 7/6درصد از پروژه‌ها با وزن مالی (6/6درصد) به طور متوسط 9/16درصد از برنامه زمانبندی جلو بوده‌اند.
در پایان سال ۸۱ در میان دستگاه‌های اجرایی عمده وزارت راه و ترابری با دستیابی به ۹/۸۳درصد از اهداف یک ساله در رده سوم تحقق اهداف قرار گرفته است.
علاوه‌بر این در پایان نیمه اول سال 82 نیز وزارت راه و ترابری با دستیابی به 63درصد از اهداف یک ساله در صدر دستگاه‌های اجرایی عمده قرار گرفته و 9/30درصد از پروژه‌های عمرانی (با وزن مالی 4/3درصد) این وزارتخانه مطابق با برنامه زمانی تعیین شده پیشرفته کرده و 8/41درصد از پروژه‌ها (با وزن مالی 4/68درصد) به طور متوسط 9/3درصد از زمانبندی جلو افتاده بود و در بین دستگاه‌های اجرایی عمده نیز وزارت راه و ترابری کمترین پروژه‌های عقب‌تر از زمانبندی (3/27)درصد با وزن مالی 2/28درصد را دارا بود.
حمل و نقل در دولت نهم
وزارت راه و ترابری به عنوان متولی امر حمل و نقل برون شهری در برنامه چهارم توسعه تکمیل 100درصد شبکه گذرگاه‌های شمال- جنوب، شرق- غرب و آسیای 50درصد شبکه آزادراه‌ها، بزرگراه‌ها، راه‌های اصلی و فرعی کشور تمام نقاط سانحه خیزشناسایی شده و تکمیل 70درصد راه‌های روستایی، اتمام شبکه راه‌آهن ترانزیت و آسیایی، تکمیل تجهیزات ناوبری هوایی به میزان 10درصد و همچنین افزایش ظرفیت تخلیه و بارگیری بنادر تجاری به 110میلیون تن را پیش‌بینی کرده است.
این وزارتخانه در سال ۸۴ به عنوان سال اول از برنامه پنج ساله چهارم از نظر دستیابی به اهداف یکساله مقام نخست را در میان دستگاه‌های اجرایی کشور به خود اختصاص داده است. این موفقیت نشانگر برنامه‌ریزی موفق در اجرای پروژه‌های جاده‌ای، دریایی و هوایی است.
پروژه‌های بخش حمل و نقل در سال گذشته از نظر انطباق با معیارهای کیفی موفقیت‌آمیز بوده به طوری که از نظر کیفیت اجرایی با مجموع 2/62درصد کیفیت خوب و عالی از میانگین کل کشور بالاتر بوده است.
آمارها نشانگر هموارسازی مسیر توسعه توسط بخش حمل و نقل است و دانش فنی و مهندسی و برنامه‌ریزی و مدیریت این وزارتخانه در صورت تامین منابع مالی لازم، جوابگوی نیازهای رو به رشد سایر بخش‌های اقتصادی کشور خواهد بود.
حمل و نقل دریایی
در بخش دریایی این وزارتخانه در نخستین سال برنامه چهارم توسعه (۱۳۸۴) به اکثر اهداف مندرج در این برنامه دست یافته و در بسیاری موارد از برنامه پیش‌بینی شده نیز جلو افتاده است.
این وزارتخانه در بنادر چابهار، امیرآباد و انزلی 5 پست اسکله ساخته و تاسیسات بندری را در بنادر گناوه، لنگه و نوشهر تکمیل کرده است.
ظرفیت اسمی بنادر تجاری در شهریور ۸۵ برابر ۱۱۸میلیون تن بوده که نسبت به سال ۸۳ (۱۱۰میلیون تن)، افزایشی برابر ۳/۷درصد داشته است.
میزان تخلیه و بارگیری (نفتی و غیر نفتی) در بنادر تجاری کشور در یک سال گذشته (شهریور 84 الی شهریور 85) برابر 7/104میلیون تن بوده که نسبت به سال 83 (93میلیون تن)، افزایشی برابر 6/12درصد داشته است.
میزان عملیات کانتینری بنادر در یک سال گذشته (شهریور ۸۴ الی شهریور ۸۵) برابر ۱۴۵۸هزار TEU بوده که نسبت به سال ۸۳ (۱۳۴۶هزار TEU)، افزایشی برابر ۳/۸درصد داشته است.
ظرفیت جابه‌جایی مسافر در بنادر در شهریور 85 برابر 8/4میلیون نفر بوده که نسبت به سال 83 (5/4میلیون نفر) افزایشی برابر 7/6درصد داشته است.
ظرفیت ناوگان تجاری کشور در شهریور ۸۵ برابر ۸/۳میلیون تن بوده که نسبت به سال ۸۳ (۲/۳میلیون تن)، افزایشی برابر ۸/۱۸درصد داشته است.
ظرفیت ناوگان نفتی کشور در شهریور 85 برابر 1/6میلیون تن بوده که نسبت به سال 83 (1/6میلیون تن)، تغییری نداشته است.
میانگین سن ناوگان تجاری کشور در شهریور ۸۵ برابر ۹/۱۵ سال بوده که نسبت به سال ۸۳ (۴/۱۶ سال)، کاهشی برابر ۳درصد داشته است.
میانگین سن ناوگان نفتی کشور در شهریور 85 برابر 6/3 سال بوده که نسبت به سال 83 (3 سال)، افزایشی برابر 20درصد داشته است.
حمل و نقل هوایی
وزارت راه و ترابری در چارچوب برنامه چهارم توسعه، در راستای تجهیز فرودگاه‌ها و نوسازی ناوگان حمل و نقل هوایی کشور اهدافی را تعیین کرده است.
بر همین اساس فرودگاه‌های کشور با برآورد میزان تقاضای حمل و نقل بار و مسافر تا پایان برنامه، طبق‌بندی شده و متناسب با تقاضای موجود به صورت کامل تجهیز خواهند شد.
همچنین تکمیل صد درصد تجهیزات ناوبری هوایی و پوشش راداری کل فضای کشور در حد استاندارد بین‌المللی از دیگر اهداف پیش روی حمل و نقل هوایی در برنامه چهارم توسعه است.
نوسازی ناوگان حمل و نقل هوایی با استفاده از وجوه اداره شده، در پایان برنامه چهارم، متوسط سن ناوگان هوایی را حداکثر به ۱۵ سال خواهد رساند.
علاوه بر این در سال ابتدایی برنامه چهارم توسعه شاخص‌های کمی و کیفی این بخش رشد مثبتی را نشان می‌دهد که بخشی از آن عبارتند از:
میزان اعزام و پذیرش مسافر در فرودگاه‌های کشور در یک‌سال گذشته (شهریور ۸۴ الی شهریور ۸۵) برابر ۲۷میلیون نفر بوده که نسبت به سال ۸۳ (۴/۲۲میلیون نفر)، افزایشی برابر ۵/۲۰درصد داشته است. میزان جابه‌جایی مسافر در پروازهای داخلی در یک سال گذشته (شهریور ۸۴ الی شهریور ۸۵) برابر ۹/۱۰میلیون نفر بوده که نسبت به سال ۸۳ (۴/۹میلیون نفر)، افزایشی برابر ۱۶درصد داشته است.
سهم بخش غیردولتی در پروازهای داخلی در یک سال گذشته (شهریور 84 الی شهریور 85) برابر 37درصد بوده که نسبت به سال 83 (2/35درصد)، افزایشی برابر 8/1درصد داشته است.
میزان جابه‌جایی مسافر در پروازهای بین‌المللی در یک سال گذشته (شهریور ۸۴ الی شهریور ۸۵) برابر ۲/۵میلیون نفر بوده که نسبت به سال ۸۳ (۸/۴میلیون نفر) افزایشی برابر ۳/۸درصد داشته است.
سهم بخش غیردولتی در پروازهای بین‌المللی در یک سال گذشته (شهریور 84 الی شهریور 85) برابر 49درصد بوده که نسبت به سال 83 (9/62درصد) کاهشی برابر 9/13درصد داشته است. میزان بهره‌وری ناوگان مسافری در یک سال گذشته (شهریور 84 الی شهریور 85) برابر 3/7 ساعت در شبانه‌روز بوده که نسبت به سال 83 (8/6ساعت در شبانه‌روز)، افزایشی برابر 4/7درصد داشته است. توان جابه‌جایی مسافر از نظر امکانات فرودگاهی در شهریور 85 برابر 67میلیون نفر بوده که نسبت به سال 83 (62میلیون نفر) افزایشی برابر 1/8درصد داشته است.
میزان حمل بار توسط ناوگان هوایی در یک سال گذشته (شهریور ۸۴ الی شهریور ۸۵) برابر ۳/۱۲۳هزار تن بوده که نسبت به سال ۸۳ (۳/۱۲۰هزار تن) افزایشی برابر ۵/۲درصد داشته است.
تعداد پروازهای ترانزیتی از فراز کشور در یک سال گذشته (شهریور 84 الی شهریور 85) برابر 132هزار پرواز بوده که نسبت به سال 83 (115هزار پرواز) افزایشی برابر 8/14درصد داشته است.
حمل و نقلی ریلی
اهداف پیش‌بینی شده در بخش ریلی زیرسازی و ریل‌گذاری 910 کیلومتر بوده که طی 9 ماه سال جاری 360 کیلومتر زیرسازی و 280 کیلومتر ریل گذاری انجام گرفته است.
حمل و نقل جاده‌ای
در حالی که متوسط سالانه ساخت راه در برنامه سوم توسعه 700 کیلومتر بوده تنها در سال اول برنامه چهارم 1130کیلومتر راه ساخته شده که این رقم به استثنای راه‌های روستایی، استانی و اصلی است که توسط ادارات کل راه و ترابری استان‌ها ساخته شده است.
این در حالی است که تا پایان سال ۸۵، ۱۲۰۰کیلومتر راه بدون اختصاص متمم ساخته خواهد شد که در صورت اختصاص متمم به ۱۵۰۰کیلومتر افزایش می‌یابد همچنین در سال ۸۵، ۲۵۲۰کیلومتر مطالعات مسیر راه انجام شده است.
در بخش آزاد راه هر چند ساخت 250کیلومتر آزاد راه پیش‌بینی شده اما در 9ماهه سال آزادراه‌های زنجان - تبریز به طول 173کیلومتر، یک باند آزادراه بندر امام خمینی- اهواز به طول 90کیلومتر، قزوین - رشت به طول 25کیلومتر، جم - عسلویه به طول 48کیلومتر و کمربندی غربی اصفهان به طول 52کیلومتر آماده بهره‌برداری هستند.
ترانزیت
امروزه ترانزیت یکی از پرسودترین و تاثیرگذارترین صنایع و در اقتصاد جهانی از مهم‌ترین روش‌های کسب درآمد کشورها محسوب می‌شود. سرزمین پهناور ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی برتر خود در منطقه و قرار گرفتن مابین آسیای شرقی، شبه‌قاره هند و اروپا و دسترسی به آبهای آزاد از امکانات بالقوه و امتیاز رقابتی ویژه‌ای برخوردار است و به عنوان یکی از کشورهای دارای پتانسیل بالا در حملونقل بین‌المللی شناخته می‌شود.
به طوری که از مجموع سه کریدور ترانزیتی بزرگ دنیا، دو کریدور شمال به جنوب و شرق به غرب از ایران می‌گذرد.
انشـــاءا... بتوانیم بـــا زیرساخت‌های مناسب و ایجاد هماهنگی بیشترین ارگان‌ها و بکارگیری تکنولوژی نوین و برطرف نمودن موانع و بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های خود، وضعیت ترانزیت را به گونه‌‌ای متحول نماییم تا درآمدهای ترانزیتی ایران حتی از درآمد نفت هم فراتر رود.
آمار و اطلاعات جمع‌آوری شده حاکی از این است که در ۹ماهه ۸۵ حدودا ۷۸۵۸هزار تن کالا از کشور ترانزیت شده است (۴۴درصد از طریق جاده، ۱۵۴درصد از طریق راه‌آهن و ۴۱درصد به صورت سوآپ). رقم کل ترانزیت نسبت به مدت مشابه در سال ۸۴ به میزان ۱۰درصد افزایش داشته است.
براساس جدول فوق می‌توان دریافت که در 9ماهه 85 میزان ترانزیت کالاهای نفتی 20درصد و میزان ترانزیت کالاهای غیرنفتی 15درصد افزایش یافته است.
همچنین میزان ترانزیت به صورت سوآپ نیز ۱درصد افزایش نشان می‌دهد.
وزارت راه و ترابری برترین در میان دستگاه‌های اجرایی
براساس ارزیابی سالانه دستگاه‌های اجرایی که توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور انجام می‌شود.
در نخستین سال اجرای برنامه چهار توسعه (1384) وزارت راه و ترابری با 3/133 امتیاز از نظر شاخص درصد تحقق خاتمه پروژه‌ها در میان کلیه دستگاه‌های اجرایی عمده کشور رتبه اول را به دست آورده است.
بنابر گزارش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در سال ۱۳۸۴ از مجموع طرح‌های عمرانی دستگاه‌های اجرایی ۴/۸درصد طرح‌ها با اعتباری بالغ بر ۳/۱۲درصد مربوط به وزارت راه و ترابری است.
تعداد 47 پروژه از مجموعه پروژه‌های وزارت راه و ترابری جلوتر از برنامه زمانبندی است.
تعداد کل پروژه‌های عمرانی نظارت شده وزارت راه و ترابری ۳۵۴ پروژه با اعتباری بالغ بر ۳۵۳۵۳میلیارد ریال است.
86/2درصد پروژه‌های عمرانی وزارت راه و ترابری به صورت پیمانی و 8/13درصد به صورت امانی- پیمانی و یک‌دهم درصد به صورت امانی است.
وزارت راه و ترابری از نظر تحقق اهداف یکساله پس از وزارت نیرو، انرژی اتمی با ۷/۶۶درصد در رتبه سوم قرار دارد.
از نظر کیفیت اجرای پروژه‌های عمرانی، وزارت راه و ترابری با مجموع 2/62درصد کیفیت خوب و عالی از میانگین کل کشور بالاتر است.
میانگین پروژه‌های در دست اجرای کل کشور ۵/۸۳درصد از کل است که وزارت راه و ترابری با ۶۷/۷درصد از کل پروژه‌های مربوطه پس از انرژی اتمی و جهاد کشاورزی و صنایع و معادن و نیرو قرار دارد.
با توجه به میانگین شاخص‌های شش‌گانه (درصد تحقق خاتمه، کیفت اجرا، دستیابی به اهداف یکساله، مدت اجرا، علل تاخیر، روش ارجاع کار) وزارت راه و ترابری با 6/65 امتیاز در بین دستگاه‌های اجرایی عمده در مکان سوم قرار گرفته است.
ارسال نظر