دادوستد سهام خارج از بورس از تئوری تا عمل
بازار فرابورس، بازاری است که درآن سهام خارج از بازار بورس معامله می‌شود. معمولا، در این بازار سهام شرکت‌های تازه تاسیس، شرکت‌هایی که تمایلی به ورود به بازار بورس ندارند و شرکت‌هایی که به هر دلیل از بازار بورس خارج شده‌اند، مورد معامله قرار می‌گیرند.over the counter(OTC ها در اکثر کشورهای دنیا، برخلاف ایران، بازارهای کاملا شناخته شده‌ای هستند که به علت سهولت نحوه حضور شرکت‌ها و معاملات آنها، در بسیاری از موارد از بازارهای بورس نیز پرطرفدارتر می‌باشند. شرکت سرمابه‌گذاری آفتاب دریا نخستین شرکتی است که در ایران سیستم معاملات سهام شرکت‌های خارج از بورس را راه‌اندازی کرده است. مقدمات این کار برای اولین بار طی شهریور‌ماه سال گذشته از سوی این شرکت به صورت تئوری به انجام رسید. برای اینکه سیستم از حالت سنتی (درخواست تلفنی) خارج شود اقدام به نوشتن الگوریتم نرم‌افزار کرد. در نهایت نرم‌افزار طی سه ماه راه‌اندازی شد و نسخه یک نرم‌افزار معاملات از بهمن‌ماه ۸۴ بر روی شبکه تست شد و از اردیبهشت‌ماه ۸۵ رسما شروع به فعالیت کرد. گفت‌وگوی صمیمی‌دنیای اقتصاد با «یاسر کارگری»، مدیر عامل شرکت سرمایه‌گذاری آفتاب دریا را در ادامه می‌خوانید:
چرا فرا بورس؟
بازار فرابورس به رفع بسیاری از مشکلات شرکت‌های خارج از بازار بورس، در جذب سرمایه، بازارگردانی سهام و از همه مهم‌تر نقدشوندگی سهام ایشان منجر خواهد شد. وجود بازار فرابورس در کنار بازار بورس اوراق بهادار این امکان را به شرکت‌ها و سهامداران می‌دهد که قبل از ورود به بازار بورس، تجربه‌ای از حضور در یک بازار مشابه را در کارنامه خود ثبت نموده و با محاسبه نقاط ضعف و قوت خود آمادگی‌های لازم را برای ورود به بازار بورس اوراق بهادار کسب نمایند. به علاوه سهامداران با توجه به نحوه عملکرد شرکت‌ها در بازار فرابورس، بعد از ورود شرکت‌ها به بازار بورس اقدام به سرمایه‌گذاری می‌نمایند. ضمن آنکه حضور در بازار فرابورس برای سرمایه‌گذاران به مراتب نسبت به بازار بورس از ریسک کمتری برخوردار است (چرا که دیگر محدودیتی برای خرید و فروش وجود ندارد و سهام از نقدینگی بالائی برخوردار خواهند بود).
بازار فرابورس با بازار بورس اوراق بهادار چه تفاوتی دارد؟
تفاوت‌های متعددی وجود دارد، از جمله: بازار بورس اوراق بهادار یک بازار متمرکز است اما بازار فرابورس یک بازار متمرکز نیست. همچنین سیستم معاملات در بازار فرابورس طوری طراحی شده است که مشتریان می‌توانند درخواست‌های خرید و فروش خود را به راحتی از طریق تلفن یا اینترنت به طور ۲۴ساعته وارد نرم‌افزار نمایند، لذا زمان انجام معامله در بازار فرابورس نامحدود است. در ضمن در بازار فرابورس قیمت نهایی براساس عملکرد شرکت‌ها تعیین می‌شود و به واقعیت نزدیک‌تر است، اما همان‌طور که مستحضرید نوسانات قیمت در بازار بورس اوراق بهادار شدیدا تحت تاثیر جریانات سیاسی و اجتماعی قرار دارد و چندان واقعی نیست.
از دیگر تفاوت‌ها اینکه برای ورود شرکت‌ها به بازار بورس هزینه‌هایی (شامل حق درج و حق رسیدگی و...) در نظر گرفته شده است (علاوه بر آن شرکت‌های فعال در بازار بورس محدودیت‌هایی از لحاظ میزان سرمایه و غیره را دارا می‌باشند، در صورتی که ورود به بازار فرا بورس مشمول هیچ کدام از این محدودیت‌ها نمی‌شود.
برای انجام معامله در بازار فرابورس دریا چه روش‌هایی وجود دارد؟
اصول معامله در این بازار براساس فرآیند چانه‌زنی است و مکانیسم عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت در بازار است. مشتریان و کارگزاران از طریق تلفن و اینترنت با هم در ارتباط هستند و درخواست‌ها از این دو طریق ثبت می‌شود. روش کلی معاملات بدین ترتیب است که ابتدا تقاضای خریداران و فروشندگان در سیستم ثبت می‌شود، سپس با توافق طرفین بر روی قیمت، نقل و انتقال قطعی سهام با وکالتنامه محضری صورت می‌گیرد. در نهایت خریدار می‌تواند با مراجعه به شرکت و ارائه مدارک، نسبت به تعویض برگه سهام و تحویل برگه سهام جدید و بنام خود، اقدام نماید.
چگونه می‌شود به این بازار وارد شد؟ و رمز موفقیت در بازار فرابورس دریا چیست؟
شما می‌توانید با ثبت یک درخواست (خرید یا فروش) وارد بازار شوید و برای موفقیت در این بازار تنها کافی است که یک پیش‌بینی میان مدت از قیمت سهام مورد نظر خود داشته باشید و سپس اقدام به سرمایه‌گذاری نمایید. باید توجه داشت که سرمایه‌گذاری در این بازار یک پروسه کوتاه‌مدت نیست و با دید کوتاه مدت وارد شدن به بازار، در اکثر موارد چندان موفقیت‌آمیز نخواهد بود.
قیمت‌ها و درخواست‌های خرید و فروش در کجا ثبت می‌شود و از چه طریقی می‌توان از آن مطلع شد؟
در حال حاضر، اطلاعات مربوط به شرکت‌ها، تعداد سهامداران، پیش‌بینی سود و آخرین معاملات انجام شده و همچنین بهترین تقاضاهای خرید و فروش برای پر طرفدارترین شرکت‌های خارج از بورس در سایت اینترنتی www.OTC۲۴.com قرار دارد و علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به این سایت، علاوه بر موارد ذکر شده به اطلاعیه‌ها، گزارشات مجامع و همچنین آخرین تصمیمات شرکت‌ها دسترسی پیدا کنند.
قابلیت‌های شبکه نرم‌افزاری موجود (OTC۲۴) چیست؟ چه تدابیری برای توسعه سیستم معاملاتی در نظر گرفته‌اید؟
سیستم به گونه‌ای طراحی شده که به طور ۲۴ ساعته جوابگوی یک بازار کارا و کاملا الکترونیک باشد و مشتریان با دریافت کد، دستور خرید و فروش خود را به کارگزار مربوطه می‌دهند. همچنین عرضه و تقاضا ابتدا بر اساس قیمت، و سپس بر اساس زمان ثبت، در سیستم روی خروجی شبکه قرار می‌گیرند. دستورهایی که از نظر قیمت و تعداد همسان باشند بلافاصله معامله شده و در قسمت آخرین معامله انجام شده قرار می‌گیرند و برنامه زمانبندی حضور دستور‌ها در سایت می‌تواند به صورت روز (Day) یا باز (Open) در نظر گرفته شوند، بدین ترتیب که بنا بر نظر مشتریان دستور تا یک تاریخ معین، یا طی زمان نامحدود در خروجی شبکه به نمایش در می‌آید.
سیستم بازار فرابورس این قابلیت را هم داراست که در آینده با اتصال به شبکه بین بانکی (شتاب)، خریداران خود درخواست شان را ثبت و با داشتن مانده حساب و موجودی در سیستم اقدام به خرید نمایند.
با اتصال سیستم بازار فرابورس به امور سهام شرکت‌ها نیز این امکان وجود خواهد داشت که فروشندگان نیز شخصا اقدام به وارد نمودن درخواست فروش سهام خود به سیستم نمایند و از این طریق این امکان فراهم می‌شود که درخواست‌های غیر واقعی وارد بازار نشده و یک محیط کاملا ایمن از لحاظ خرید و فروش به وجود آید.
آیا نرم‌افزار شما قابلیت پوشش دهی بازار OTC ایران را داراست؟ به طور واضح‌تر اینکه می‌توان در آینده از آن در شبکه معاملات OTC استفاده نمود؟
نرم‌افزار اولیه در ابتدای کار حدود ۲ ماه به طور آزمایشی مورد بررسی قرار گرفت که بعد از رفع نقایص و کمبود‌ها، تاکنون نزدیک به ۱۰ ماه است، که به طور جدی مشغول به کار است. با توجه به اینکه نسخه یک این نرم‌افزار برای کاربران محدودی در نظر گرفته شده است با کمی تغییرات جزئی در بخش امنیتی شبکه و ایمن سازی محیط نرم‌افزاری می‌توان از آن برای تعداد کارگزاران بیشتری نیز استفاده کرد. اما در هر صورت امکان تحت پوشش درآوردن کارگزاران مختلف از اقصی نقاط کشور از همان ابتدای کار پیش‌بینی شده است.
بیشترین معاملات ثبت شده در سیستم شما مربوط به کدام گروه از شرکت‌ها و به چه میزان بوده است؟
بیشترین «حجم» معاملات در یکسال گذشته مربوط به گروه بانکی‌ها بوده، که تا امروز حدود ۱۰۰میلیون سهم از این گروه مورد معامله قرار گرفته است. بعد از بانکی‌ها، گروه معدنی‌ها هستند که با توجه به رشد جهانی قیمت فلزات و افزایش قیمت سهام معدنی در بازار بورس، به تبع در خارج از بازار بورس نیز سهام این گروه مورد استقبال شدیدی قرار گرفت که از نظر «ارزش بازار» جزو برترین‌ها بودند. از نظر «تعداد و دفعات» انجام معامله نیز گروه سیمانی‌ها دارای رتبه برتر بوده‌اند.
استقبال شرکت‌های خارج از بازار بورس از بازار فرابورس دریا چگونه بوده است؟ آیا مدیران شرکت‌ها خارج از بازار بورس اطلاعات کافی نسبت به این بازار دارند؟
اقدام شرکت سرمایه‌گذاری آفتاب دریا در راه‌اندازی بازار معاملات سهام خارج از بازار بورس، این امکان را به شرکت‌های خارج از بازار بورس داده که با مطرح شدن سهام شرکت‌های خارج از بازار بورس در بازار فرابورس، عملکردی شفافتر و سهامی‌ارزشمندتر داشته باشند.
به طوری که، از حدود ۱۰ ماه پیش تا کنون، شرکت‌های زیادی وارد سیستم شده و روز به روز بر تعداد آنها افزوده می‌شود. شاید بتوان از پیش‌بینی سود سهام شرکت‌های خارج از بازار بورس به عنوان یک دستاورد مهم در بازار فرابورس نام برد که تا قبل از اقدام شرکت سرمایه‌گذاری آفتاب دریا در جهت جمع‌آوری این اطلاعات از شرکت‌ها، سهامداران حتی از نحوه تقسیم سود سال‌های گذشته شرکت نیز اطلاعی نداشتند، که خوشبختانه این مساله، هم‌اکنون در شرکت‌های خارج از بازار بورس نیز عرف شده است.
چشم‌انداز بازار فرابورس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آنچه که مسلم است وجود بازارهای متنوع مالی و همچنین فرصت حضور در یکی از مهم‌ترین ارکان اقتصادی کشور برای بازه وسیعتری از افراد (اعم از حقیقی و حقوقی) و برای جذب نقدینگی‌های سرگردان، از ضرورت‌های کشور در سال‌های آتی خواهد بود. از آنجایی که روز به روز، بر حجم شرکت‌های تازه تاسیس افزوده شده و در نتیجه شرکت‌های بیشتری متقاضی ورود به این بازار هستند، نیاز به یک بازار قابل اطمینان مالی در این زمینه به شدت احساس می‌شود. بازار فرابورس در ایران هنوز در ابتدای راه قرار دارد و امید است متولیان بازار سرمایه کشور با عنایت و اهتمام جدی نسبت به این مسئله، افق روشنتری را در ادامه این مسیر برای فعالان این عرصه بوجود آورند.
ارسال نظر