تجارت کارت جوان، بستری برای توسعه
بشر در مرحله‌ای از تاریخ قرار دارد که تحلیلگران علوم اجتماعی آن را «فراصنعتی» می‌نامند. دوره‌ای که میزان پیشرفت در فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات مهم‌ترین شاخص در میزان توسعه کشورها شناخته می‌شود.

یکی از مهم‌ترین ابزارهایی که در این دوره می‌تواند به نیازهای رو به تغییر انسان امروز پاسخ گوید تجارت و بانکداری الکترونیک است که بدون توسعه فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات توسعه واقعی آن در کشورها عملا قابل تصور نیست.
بانکداری الکترونیک، دیروز و امروز
بی‌شک ایالات متحده سرزمین پیشگام در عرصه بانکداری الکترونیک بوده و همچنان قدرتمندترین کشور در این حوزه محسوب می‌شود. در اثبات این موضوع همین بس که شرکت‌های آمریکایی مستر و ویزا همچنان با اختلاف بسیار زیاد امپراطوران بلامنازع صدور کارت‌های اعتباری در سطح جهان هستند.
اولین استفاده مهم از ابزارهای مرتبط با فن‌آوری ارتباطات در صنعت بانکداری به سال 1918 باز می‌گردد. در آن سال 2 بانک فدرال در ایالات متحده با استفاده از تلگراف تسویه حساب مشتریان را آغاز کردند.
طی سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۵ استفاده از کامپیوترهای اولیه موسوم به «راوما» در صنعت بانکداری برای پردازش اطلاعات متداول شد و موسسات مالی این کشور از ابتدای دهه هفتاد میلادی ارائه خدمات اولیه Home Banking را با استفاده از تلفن آغاز کردند و طی سال‌های نخستین دهه هشتاد استفاده از کامپیوترهای شخصی به طور گسترده در این صنعت مورد توجه قرار گرفت در سال ۱۹۹۳ از اینترنت برای نخستین بار در تجارت و بانکداری الکترونیک استفاده شد و طی سال‌های پس از آن تعداد میزان کاربرانی که از طریق ابزارهای مرتبط با شبکه جهانی اطلاعات کار خود را انجام می‌دادند رشد چشمگیری داشت و کشورهای فنلاند، سوئیس، ژاپن، بریتانیا و فرانسه نیز در حوزه ارائه خدمات مربوط به بانکداری الکترونیک پیشرفتی چشمگیر داشتند.
بانکداری الکترونیک در ایران
در ایران نخستین تلاش جدی برای الکترونیکی کردن بانکداری به اوایل دهه ۱۳۷۰ برمی‌گردد. بر این مبنا «طرح جامع مکانیزاسیون نظام بانکی» در دستور کار قرار گرفت و چهار مرحله برای تکمیل فرآیند خودکارسازی در بانک‌های کشور پیش‌بینی گردید:
مرحله نخست: مکانیزاسیون ستاد بانک‌ها
مرحله دوم: مکانیزاسیون شعب و واحدها
مرحله سوم: اتصال مشتریان به حساب‌های خود
مرحله چهارم: یکپارچه‌سازی و اتصال مشتریان به تمام عملیات بانکی از طریق اینترنت
در حال حاضر نظام بانکی در آغاز مرحله چهارم یعنی انجام عملیات بانکی از طریق اینترنت است.
جالب است بدانیم که اگر همه چیز مطابق برنامه پیش برود و تا از حیث امکانات مخابراتی، مسائل فرهنگی، حل مشکلات حقوقی مرتبط با تجارت الکترونیک و ... هیچ مشکلی پیش نیاید می‌توان تصور کرد که تا سه سال بعد انجام عملیات بانکی توسط شعب بانک‌های کشور از طریق اینترنت امکان‌پذیر شود که در آن صورت فاصله ایران با کشورهای پیشرفته در این عرصه به ۱۶سال می‌رسد.
چرا بانکداری الکترونیک؟
انجام یک پژوهش آماری گسترده نشان می‌دهد که بیش از ۶۰درصد مردم تنها برای پرداخت قبوض و واریز یا برداشت وجه به شعب بانک‌ها مراجعه می‌کنند، در سال ۱۳۸۳ بیش از ۴۰۰میلیون فقره قبض توسط سازمان‌های آب، برق، گاز، تلفن و تلفن‌همراه صادر شده است که انجام امور مربوط به آنها هزینه‌ای بالغ‌بر چهار هزار میلیارد ریال برای نظام بانکی کشور به همراه داشته است. این مطالعه همچنین نشان می‌دهد که ۶۶درصد مشتریان نظام بانکی علاقه‌مندند در اوقاتی غیر از ساعات کار معمول بانک‌ها از خدمات استفاده کنند.
سالانه حدود 15میلیون دلار برای چاپ اسکناس در کشور هزینه می‌شود و به طور متوسط یک میلیارد برگ اسکناس نیز امحاء می‌شود. هزینه‌های مربوط به چاپ، نگهداری، بیمه و حمل‌و‌نقل و سایر هزینه‌های مربوط به پول کاغذی به 6100میلیارد ریال در سال بالغ‌ می‌شود که معادل هزینه احداث 6کارخانه سیمان (با ظرفیت تولید 3000تن در روز) و یا پنج مجتمع بزرگ پتروشیمی است.
همچنین در کنار این دو موضوع یک واقعیت تلخ دیگر نیز وجود دارد: آماری که بانک جهانی از مرگ و میرهای ناشی از آلودگی شهرهای بزرگ از جمله تهران ارائه کرده هزینه‌های ناشی از آلودگی هوا سالانه به مبلغ ۱۱۷۵۰میلیارد ریال برآورد شده‌است.


اگر بدانیم هزینه متوسط ارائه یک خدمت بانکی به صورت الکترونیک کمتر از چهار درصد هزینه انجام همان خدمت از طریق دستگاه‌های ATM و معادل یک درصد انجام همان خدمت به روش فعلی است آن وقت بهتر متوجه می‌شویم که چرا توسعه بانکداری الکترونیک به مهم‌ترین رویکرد بانک تجارت تبدیل شده است.
تجارت‌کارت جوان بستری برای توسعه
طی دو سال گذشته که پروژه موسوم به شهرک‌های بانکداری الکترونیک در بانک تجارت آغاز شده است تا کنون ۲۰دانشگاه کشور از مزایای خدمات الکترونیک این بانک بهره‌مند شده‌اند. دو سال پیش هنگامی که برای نخستین بار آغاز این طرح در دانشگاه تهران کلید خورد مدیریت ارشد بانک دقیقا می‌دانست که از کجا شروع کرده و به کجا می‌خواهد برسد. هیچ کدام از پایوران ارشد و میانی بانک که دست‌اندرکار اجرای این پروژه بودند انتظار سودآوری فوری از ارتباط با محیط‌های فرهنگی چون دانشگاه‌ها را نداشتند، پروژه شهرک‌های بانکداری الکترونیک در پی تحقق چهار هدف اصلی بود:
- توسعه استفاده از فرهنگ پول مجازی
- ایجاد بازارهای جدید در آینده برای بانک و جذب مشتریان جوان و نخبه کشور
- حمایت و ارتباط با بخش جوان جامعه
- ارائه تعریفی از یک بانک سازمانی درون خانواده دانشجویان
در کنار این هدف ایجاد فضا و بستر تبلیغی مناسب برای بانک در شرایط رقابتی کنونی و جذب مشتریانی ارزشمند از میان فرهیخته‌ترین افراد جامعه در بلندمدت نیز مورد توجه مسوولان بانک قرار داشت.
اینک نزدیک به ۳۰۰هزار نفر از دانشجویان کشور در مقاطع تحصیلی مختلف از تجارت کارت جوان استفاده می‌ کنند و مبالغ قابل توجهی از محل سپرده‌های دانشگاه‌های کشور جذب شعب بانک تجارت شده است.