بانک‌ها، داستان تحریم و استقلال

شبکه بانکی ایران که بخش عمده آن یادگاری از دهه ۱۳۴۰ به بعد است، پس از پیروزی انقلاب اسلامی با تحولات بنیادین مواجه شد. نظام بانکی در اوایل دهه ۱۳۶۰ با قانون تازه‌ای (بانکداری بدون ربا) باید سازگار می‌شد که تاکنون تجربه نشده بود. علاوه بر این همه بانک‌های موجود ادغام و پس از آن دولتی شدند. این دو تغییر موجب شده است که کارنامه و برنامه شبکه بانکی فارغ از تحولات جهان باشد و رفتار منحصر به فردی از آن را ببینیم. در سال ۱۳۸۹ بانک‌های ایران با چند موضوع دست به گریبان بودند که مهمترین آنها مطالبات معوقه بود. این داستانی پرکشش است که هنوز و در آخرین روزهای سال ۱۳۸۹ ماجراهای آن ادامه دارد. اما بانک مرکزی نیز در سال۱۳۸۹ و در مواجهه با مساله تحریم و مصوبه مجلس برای استقلال آن روزهای پر التهابی را گذراند. بخشی از آنچه در سال ۱۳۸۹ درباره بانک‌ مرکزی، بانک ملی و موضوع جذاب استقلال بانک مرکزی بود ، در ادامه می‌خوانید.

بانک مرکزی

۴ / ۱۲ / ۱۳۸۹ - هیات بانک مرکزی ایران به ریاست محمود بهمنی در اجلاس بهاره صندوق بین‌المللی پول بار دیگر بر اختصاص بخشی از سهام کشورهای توسعه یافته از صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی به کشورهای در حال توسعه تاکید کرد.

۱۱ / ۲ / ۱۳۸۹ - بانک مرکزی ایران آخرین رقم معوقات بانکی کشور را حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرد.

۲۹ / ۲ / ۱۳۸۹ - روزنامه وال استریت ژورنال از تجدید نظر بانک مرکزی ایران همگام با سایر بانک‌های مرکزی جهان در سهم یورو از ذخایر ارزی بین‌المللی به دلیل کاهش ارزش یورو خبر داد.

۱۳ / ۳ / ۱۳۸۹ - رسانه‌های خارجی به نقل از منابع داخلی از قصد بانک مرکزی ایران به تبدیل ۴۵میلیارد یورو از ذخایر کشور به دلار و طلا خبر دادند.

۱۸ / ۳ / ۱۳۸۹ - مشاور بانک جهانی با بیان این توصیه که بانک مرکزی ایران باید سبد متنوعی از ارزهای مهم دنیا را داشته باشد گفت: بانک‌های مرکزی نباید به محض کاهش یا افزایش ارزش یک ارز به فکر تغییر سبد ارزی خود بیفتد.

۳۰ / ۳ / ۱۳۸۹ - رییس کل بانک مرکزی گفت: تجربه سال‌های قبل به ویژه در سال ۱۳۸۸ ثابت کرد در صورت هدایت نقدینگی به سمت تولید و تقویت طرف عرضه، افزایش نقدینگی موجب افزایش تورم نخواهد شد.

۱ / ۴ / ۱۳۸۹ - مدیر اداره انتشار اسکناس خزانه بانک مرکزی با اشاره به سرانه بالای اسکناس در ایران گفت: سرانه مصرف اسکناس در ایران بیش از ۱۰۰ برگ است.

۹ / ۴ / ۱۳۸۹ - سرپرست سفارت ایران در امارات خبر بلوکه شدن ۴۱ حساب بانکی ایران از سوی امارات متحده عربی را تکذیب و آن را در راستای جنگ روانی تلقی کرد.

۹ / ۴ / ۱۳۸۹ - مدیر کارخانه چاپ اسکناس بانک مرکزی ضریب امنیتی به کار گرفته شده در اسکناس‌های ایرانی را مطابق استانداردهای بین‌المللی دانست و گفت: هیچ ضعفی در این باره در کشور وجود ندارد.

۱۳ / ۴ / ۱۳۸۹ - بانک مرکزی ایران نرخ تورم در ۱۲ ماه منتهی به خرداد ۱۳۸۹ - را ۴/ ۹ درصد اعلام کرد.

۵ / ۶ / ۱۳۸۹ - مدیر کل تولید اسکناس و مسکوک بانک مرکزی ضمن تاکید بر اینکه ورود اسکناس‌های ۱۰ هزار تومانی به بازار با هدف جمع‌آوری چک پول‌ها بود از ضرورت پشت‌نویسی ایران چک‌ها خبر داد.

۱۲ / ۶ / ۱۳۸۹ - رییس کل بانک مرکزی از نهایی شدن طرح خرید بنزین با کارت‌های بانکی تا پایان سال خبر داد و در مورد سال پایه تورم نیز توضیح داد.

۱۶ / ۶ / ۱۳۸۹ - رویترز طی گزارشی اعلام کرد بانک مرکزی در دو بانک دولتی کره جنوبی حساب بانکی باز می‌کند تا از تاثیر تحریم‌ها بر روابط تجاری میان دو کشور جلوگیری کنند.

۲۹ / ۶ / ۱۳۸۹ - رییس کل بانک مرکزی با تاکید بر بلوکه نشدن منابع خارج شده از اروپا در داخل کشور از سپرده‌گذاری این منابع در بانک‌های خصوصی و دولتی داخلی خبر داد و گفت: هر زمان احساس کنیم که کشوری قرار است با ایران «خوب تانکند» بلافاصله منابع خود را از آنجا خارج می‌کنیم.

۱۶ / ۷ / ۱۳۸۹ - دو بانک دولتی کره جنوبی از ابتدای ماه جاری و با هدف دور زدن تحریم‌های یک جانبه آمریکا علیه ایران مبادلات مالی خود با بانک مرکزی ایران را آغاز کردند.

۲۳ / ۷ / ۱۳۸۹ - معاون اقتصادی بانک مرکزی درباره اختلاف موجود بر سر محاسبه نرخ تورم توسط این بانک یا مرکز آمار ایران گفت: در صورتی که تصمیم‌گیری درباره انتشار آمار توسط نهاد دیگری به قطعیت برسد بانک مرکزی اصراری به موازی کاری ندارد در عین حال که محاسبه نرخ تورم را متوقف نخواهد کرد.

۱۷/ ۸/ ۱۳۸۹ - بانک مرکزی در بخشنامه‌ای «آیین‌نامه تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط» را به کلیه بانک‌های دولتی، غیردولتی، شرکت‌های دولتی پست بانک و موسسه‌های اعتباری را اعلام کرد.

۲۱ / ۸ / ۱۳۸۹ - بانک مرکزی در تازه‌ترین گزارش خود از شاخص‌های مالی و پولی و اقتصادی، بدهی خارجی ایران در پایان سال ۱۳۸۸ را ۲۱ میلیارد و ۵۲۶ میلیون دلار اعلام کرد.

۲۹ / ۸ / ۱۳۸۹ - مدیر اداره مبارزه با پولشویی بانک مرکزی ایران از ابلاغ دستور عمل‌های جدید مبارزه با پولشویی در آینده نزدیک خبر داد.

۱۸ / ۸ / ۱۳۸۹ - بانک مرکزی روش جدید اخذ مجوز مشارکت حقوقی و سرمایه‌گذاری بانک‌ها و موسسه‌های اعتباری را اعلام کرد.

۲۱ / ۱۰ / ۱۳۸۹ - بانک مرکزی در بخشنامه‌ای جمع‌آوری چک پول‌های ۱۰۰ هزار تومانی را از ۵ بهمن به طور رسمی ابلاغ کرد.

۶ / ۱۱ / ۱۳۸۹ - در حالی که رییس کل بانک مرکزی چند روز پیش از آغاز فرآیند جمع‌آوری ایران چک‌های ۱۰۰ هزار تومانی از ۵ بهمن خبر داده بود امروز روابط عمومی این بانک با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد هدف از ابلاغ بخشنامه یاد شده حذف ایران چک ۱۰۰ هزار تومانی از چرخه مبادلات کشور نبود.

۱۱ / ۱۱ / ۱۳۸۹ - دبیر کل بانک مرکزی ضمن تشریح ویژگی‌ها و شرایط توزیع سکه‌های یک گرمی به بازار همزمان با دهه فجر توضیحاتی درباره سایر محصولات بانک مرکزی ارائه کرد.

۲۰ / ۱۱ / ۱۳۸۹ - سید کمال سید علی مدیر عامل صندوق ضمانت ایران با حکم محمود بهمنی معاون بین‌المللی بانک مرکزی شد.

بانک ملی ایران

۱ / ۲ / ۱۳۸۹ - محمودرضا خاوری مدیرعامل بانک ملی ایران از گسترش بانک‌های خصوصی استقبال کرد و گفت: خصوصی‌سازی بانک‌ها امری مطلوب و پذیرفته شده است و با مبانی شرعی ما نیز تطابق دارد.

۱۵ / ۲ / ۱۳۸۹ - عضو هیات مدیره بانک ملی ایران گفت: شعبه کارگشایی بانک ملی برای جلوگیری از رباخواری تاسیس شده است.

۱۷ / ۳ / ۱۳۸۹ - مدیرعامل بانک ملی ایران از امضای تفاهمنامه میان این بانک و سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها به منظور ارائه اختیار به مباشران این بانک برای خرید و ذخیره‌سازی کالا در جریان اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها خبر داد.

۹ / ۴ / ۱۳۸۹ - مدیرعامل بانک ملی ایران خواستار استفاده از قدرت نظام در مورد همکاران بانکی که سوء استفاده کرده‌اند شد.

۱۵ / ۴ / ۱۳۸۹ - محمودرضا خاوری مدیرعامل بانک ملی ایران گفت: تسهیلات بانکی، کوپنی نیست که در اختیار هر شخص قرار گیرد. ما به دنبال ایجاد شغل هستیم نه بیکار بدهکار.

۱۹ / ۴ / ۱۳۸۹ - مدیرعامل بانک ملی خبر داد: ایران چک‌های ۲۰۰ هزار تومانی توزیع نمی‌شود، چاپ و انتشار اسکناس‌های ۱۰هزار تومانی، نیازهای فعلی مردم را برطرف می‌کند.

۲۰ / ۶ / ۱۳۸۹ - مدیرعامل بانک ملی ایران با تاکید بر اینکه خصوصی‌ شدن بانک‌ها نباید در تعامل با مشتریان اثر بگذارد گفت: بنگاهی که در گذشته با مدیریت و مالکیت دولتی امکان دریافت تسهیلات هزار میلیارد تومانی داشته است نباید با واگذاری به بخش خصوصی از تسهیلات بانکی محروم شود. این مساله وجود دارد و باید اقدام به رفع آن کرد.

۱۳ / ۸ / ۱۳۸۹ - مدیرعامل بانک ملی ایران گفت: در راستای اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و با هدف ذخیره‌سازی کالاهای اساسی بانک ملی تعهد پرداخت ۲۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات داشته که پرداخت کرده است.

۱۳ / ۸ / ۱۳۸۹ - مدیرعامل بانک ملی گفت: مطالبات معوق این بانک در حال حاضر بیش از ۸۷ هزار میلیارد ریال است.

۱ / ۹ / ۱۳۸۹ - محمودرضا خاوری مدیرعامل بانک ملی گفت: بخشی از کل مطالبات معوق این بانک در سال گذشته وصول شد.

۳۰/ ۹/ ۱۳۸۹ - سخنگوی بانک ملی ایران گفت: در راستای اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها، بانک ملی ایران تسهیلات ارزان قیمت برای حمایت از صنایع کشور پرداخت می‌کند.

۲۳/ ۱۱/ ۱۳۸۹ - یک مقام شعبه بانک ملی ایران در باکو (پایتخت کشور آذبایجان) از کاهش نرخ سود سپرده این شعبه به ۹ درصد برای سپرده‌های یک ساله و کاهش نرخ سود پرداخت وام به ۲۱ تا ۲۷ درصد خبر داد.

۸/ ۱۲/ ۱۳۸۹ - معاون امور شعب بانک ملی سرپرستی اصفهان بانک ملی گفت: ۷۰ درصد اعتبارات دولت در اختیار بانک ملی به عنوان تنها بانک دولتی قرار گرفته است.

استقلال بانک مرکزی

۱۶/ ۴/ ۱۳۸۹ - جبار کوچکی نژاد عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: در بررسی برنامه پنجم در کمیسیون تلفیق، تکلیف بانک مرکزی و مجمع عمومی این بانک مشخص شد. طبق مصوبه کمیسیون، دولت حضور کم رنگ‌تری در بانک مرکزی داشته و استقلال این بانک حفظ می‌شود.

۲۶/ ۴/ ۱۳۸۹ - محمود الله یاری به خبرگزاری فارس گفت: اگر بانک مرکزی استقلال داشته باشد، مانع تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران خواهد شد.

۲۷/ ۶/ ۱۳۸۹ - سید کمیل طیبی، اقتصاددان ایرانی گفت: سیاستگذاری بانک مرکزی باید مستقل از دولت باشد و اضافه کرد اگر این اتفاق بیفتد و شفاف‌سازی استقلال بانک مرکزی صورت پذیرد، تحریم‌های بین‌المللی علیه این بانک بی‌اثر خواهد شد.

۲۴/ ۸/ ۱۳۸۹ - محمود بهمنی، رییس کل بانک مرکزی در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: اگر روزی احساس کنم که استقلال بانک مرکزی خدشه‌دار شده است همان روز استعفا می‌دهم. بانک مرکزی هرگز استقلال خود را از دست نداده و ما در این نهاد مسوولیت داریم که خدشه‌ای به این استقلال وارد نشود.

۲۸/ ۸/ ۱۳۸۹ - یحیی آل اسحاق، رییس اتاق بازرگانی تهران تاکید کرد که مجمع بانک مرکزی از حقوق حاکمیتی دولت است و نمایندگان مجلس باید استقلال بانک مرکزی را با تقویت شورای پول و اعتبار و کم کردن دخالت‌های دولت در این شورا افزایش دهند.

۲۸/ ۸/ ۱۳۸۹ - جمیلی از اعضای هیات رییسه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران مصوبه اخیر مجلس در خصوص تغییر ترکیب مجموع عمومی بانک مرکزی را زمینه‌ساز تخصصی شدن و تصمیم‌های بانک مرکزی و استقلال بیشتر این نهاد حاکمیتی دانست.

۲۸/ ۸/ ۱۳۸۹ - کوچکی نژاد، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: رییس‌جمهور علاوه بر اینکه می‌تواند ۷ نفر اقتصاددان مورد نظر خود را برای ورود به مجمع بانک مرکزی انتخاب کند، این اختیار را دارد که از راه‌های دیگر نیز بر سیاست‌های پول کشور نظارت کند.

۲۹/ ۸/ ۱۳۸۹ - محمودرضا خاوری مدیر عامل بانک ملی ایران و رییس شورای هماهنگی مدیران بانک‌های دولتی با بیان اینکه استقلال بانک مرکزی در گرو تقویت این بانک است، گفت: رییس‌جمهور عالی‌ترین مقام اجرایی کشور است و به همین دلیل حضور وی در هر حوزه‌ای به نفع کشور است.

۲/ ۹/ ۱۳۸۹ - محمد جهرمی مدیرعامل بانک صادرات ضمن تاکید بر اینکه بانک مرکزی نباید از حاکمیت جدا شود، تقویت شورای پول و اعتبار را راهکاری برای افزایش استقلال این بانک دانست.

۵/ ۹/ ۱۳۸۹ - مرتضی نبوی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر حضور رییس جمهور در مجمع بانک مرکزی گفت: مصوبه مجلس درباره تغییر ترکیب مجمع عمومی این بانک به اهدافی که برای آن عنوان شده منجر نمی‌شود. استقلال بانک مرکزی را باید در شورای پول و اعتبار جستجو کرد.

۵/ ۹/ ۱۳۸۹ - غلامحسن تقی نتاج مدیرعامل موسسه مالی و اعتباری مهر ضمن تاکید براینکه وضعیت استقلال بانک مرکزی در مصوبه مجلس دارای ابهام است گفت: این قبیل اصلاحات تاثیری بر استقلال بانک مرکزی ندارد.

۱۴/ ۹/ ۱۳۸۹ - یک عضو کمیسیون برنامه و بودجه گفت: بنا به اطلاعات رسیده، شورای نگهبان استقلال مجمع عمومی بانک مرکزی را مغایر با قانون اساسی اعلام می‌کند.

۱۱/ ۱۰/ ۱۳۸۹ - در حالی که حذف رییس‌جمهور از مجمع عمومی بانک مرکزی به یکی از چالش‌های این بانک در ماه گذشته تبدیل شده و مخالفت بهمنی و احمدی‌نژاد را به همراه داشت، شورای نگهبان این مورد را غیرقانونی ندانست.

۱۵/ ۱۰/ ۱۳۸۹ - احمد توکلی رییس مرکز پژوهش‌های مجلس بر کارآمدی مصوبه استقلال بانک مرکزی تاکید کرد و گفت: اجازه ندادیم شیوه فعلی عزل و نصب‌ها در تصمیم‌گیری مجلس دخیل شود و گفت: مصوبه مجلس برای بستن دست رییس‌جمهور فعلی در عزل و نصب‌ها نبوده است.

۲۸/ ۱۰/ ۱۳۸۹ - محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: منتظر اعلام رسمی نظر مجمع درباره نحوه انتخاب رییس بانک مرکزی هستیم.