اصطلاحات بتنـی
بدیهی است با توجه به حجم کوچک این ستون و اصرار بر فشردگی هر چه بیشتر آن، شرح کامل اغلب واژه ها که گاهی خود نیازمند کتاب و مقالات متعددی هستند، امکان پذیر نیست و آنجه در شرح این کلمات نوشته شده در حقیقت کلیدی است برای دست یابی به اطلاعات وسیع تر که تنها از نوشته های مفصل تر بر می آید. فهرست لغاتی که در این ستون آمده است تنها گوشه‌ای است از واژه هایی که به نظر نگارنده می‌توانست در این بحث مورد استفاده قرار گیرد که مطالعه آنها بی‌گمان سودمند خواهد بود.
واژه نامه سیمانی
باتال: نوعی ملات، مخلوط شن و آهک و سیمان
استر: کشیدن پی در پی ملات بر سطح دیوار به منظور پر شدن بندها و اندودکاری
اندود: روکشی از جنس ملات، روکش کردن با ملات، با ملاتی که بر سطح کار بمالند، آغشته کردن
باتارد: ملاتی متشکل از ماسه و آهک و سیمان
بیختن: الک کردن، دانه بندی کردن مصالح با غربال
پی: پایه، شالوده ریشه و پایه بنا
پی ریزی: پی سازی، ساخت پی و شالوده بنا
تخته ماله: ماله چوبی تسطیح کردن ملات با ماله چوبی
تگرگی: ملات و اندودی که به واسطه نوع پاشیدن روی سطوح و یا داشتن سنگ ریزه زبر و دانه دار است و اغلب به عنوان شیوه ای تزئینی به کار می رود.
تن گذار: قسمت بار بنا، استخوان بندی بنا که قابل رویت است.
رو بنا: نما، آنچه با آن رویه دیواره های بنا را بپوشانند.
روکش: پوشش سطحی دیوار، لایه تزئینی خارجی در و دیوار و....
رویه: روکش، بخش سطحی دیوار، ملاتی که بر روی دیوار می کشند.
سرند: غربال، الک
شیاردار: نوعی موزائیک و کف پوش جهت فرش حیاط و بام با خطوط گود و برجسته.
عسلی: ملاتی که کاملا با مواد ترکیبی مخلوط شده است، ملات شل.
عیار: نسبت بین اجزا ملات، درصد ترکیبات ملات.
خله: خاک، سیمان، گچ و...
کفراژ: قالب بندی بتون
ملات: ملاط، مخلوط آهک و ماسه و سیمان و.... خمیرهای چسینده ای که برای پوشش سطوح و چسباندن مصالح ساختمانی به یکدیگر به کار میرود.
لوز: حالت و چسبندگی ملات
نا خنک: زوائه کناره آجر و ملات
ملات ماسه سیمان: مرغوبترین نوع ملات در ساختمان، از این مصالح در جهت ساختن مخازن بزرگ آب زیرزمینی یا مخازن هم سطح زمین و منبع های هوایی استفاده می شود. در سد سازی با مصالح مختلف در فرمهای شگرف مورد استفاده فراوان است از این ملات می توان در تمام قسمتهای ساختمان استفاده کرد مانند آجر کاری، کاشی کاری، سیمانکاری، فرش کف، سنگ کاری و....
نمای سیمانی: سیمان اندود کردن نمای ساختمان
سیمان: واژه ای لاتینی که از کلمه
caedimentum و یا caementun گرفته شده است و معنی آن خرده سنگ است. سیمان ماده چسبنده ای است به رنگ خاکستری که در مجاورت آب و هوا و بعضی از انواع آن بدون مجاورت هوا در اثر فعل و انفعالات پیچیده شیمیائی سخت گشته و قطعات خرده سنگ مجاور خود را به یکدیگر می چسباند.
سیمان اولین بار توسط شخصی در انگلستان کشف شد و چون رنگ آن بعد از خشک شدن به رنگ سنگهای ساحلی جزیره پرتلند بود بنام سیمان پرتلند معروف گردید. قطر دانه های سیمان حدود ۲ میکرون است و هر قدر دانه های سیمان درشت باشد سیمان نا مرغوب است.
سیمان پزی کلینگ: ایجاد فعل و انفعالات شیمیائی بوسیله حرارت بین مواد متشکله آن تا مواد بصورت دانه‌هائی به درشتی فندق در آید به این دانه‌ها که در حرارت عرق کردن تشکیل می شود در اصطلاح سیمان‌پزی کلینگ می گویند.
سیمان پرتلند: رایج‌ترین نوع سیمان مصرفی در دنیا با فرمول حدود۶۵% آهک CAO ، حدود ۲۰% سیلیس SIO۲ ، حدود ۶% اکسید آلومینیوم AL۲O۳ ، حدود ۴% اکسید منیزیم MGO ، و حدود ۳% انیدرید سولفرو SO۳ و چند درصد نیز مواد دیگر.
سیمان پرتلند نوع ۱: سیمان معمولی برای کلیه ساختمانهای بتن آرمه از قبیل پل، تونل، کانالهای آب وراه سازی در استفاده از سیمان پرتلند نوع ۱ باید دقت شود که ساختمان در معرض حمله سولفاتها از طریق خاک و آب قرار نگیرد.
سیمان پرتلند نوع ۲ : نوعی سیمان که در مواقعی که حمله سولفاتها نسبتا کم است مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ساختن کانالهای فاضلاب به دلیل کمتر بودن درجه حرارت هیدرا تاسیون این نوع سیمان نسبت به نوع ۱ در مواقعی که بتن ریزی در هوای گرم صورت می گیرد استفاده از این نوع بتن پیشنهاد می گردد.
سیمان پرتلند نوع ۳ : این نوع سیمان زود گیرتر بوده و در مواقعی که می باید قالبهای بتن زودتر شود و یا از قطعه ریخته شده زودتر استفاده گردد از این نوع سیمان استفاده می شود.
سیمان پرتلند نوع ۴ : از این نوع سیمان به علت ایجاد کمترین مقدار حرارت هیدروتاسیون در بتن‌ریزی‌های حجیم مانند سدها مصرف می شود.
سیمان پرتلند نوع ۵ : از این نوع سیمان فقط در زمانی که قطعه ساخته شده در معرض حمله شدید سولفاتها قرار می گیرد استفاده می شود.
سیمان انبساطی: سیمانی که در موقع سخت شدن ازدیاد جحم پیدا کرده و برای آب بندی آب انبارها و استخرها مورد استفاده قرار می گیرد.
سیمان طبیعی: سیمان سیلیکاتهای آلومینیوم، این نوع سیمان بوسیله آسیاب به پودر تبدیل شده و آنرا با هیدرات کلسیم مخلوط می نمایند و از آن ملات آبی به دست می آورند.
سیمان آهنگدازی: سیمانی نسبتا نا مرغوب که از تفاله سربار و کوره های ذوب آهن به دست می آید.
سیمان چاه کنی: نوعی سیمان که در گرمای زیاد سخت می شود و در صنعت نفت مصرف دارد.
سیمان واتر پروف: اگر به سیمان محلول های صابونی فلزی اضافه گردد بتن تهیه شده از این سیمان مقاومت بیشتری در مقابل نفود آب دارد.
منابع
اجرای ساختمان سیاوش: ۱۳۷۵ - دانش و فن
معماری ایران مصالح شناسی سنتی: ز- مرشیدی، حسین آزاده ۱۳۸۱
فرهنگ واژه های معمار سنتی ایرانک فلاح فر، سعید کامیاب ۱۳۷۹
تحلیل سازه در معماری به زبان ساده از زبان ساده تا آسمانخراش: سالودوری، ماریو ترجمه زنده دل کیومرث دونور ۱۳۷۵
نشریه شماره ۳۴۹ الی ۳۸۹ موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
مصالح شناسی هیاوش کباری
ارسال نظر