گفت‌وگو با مهندس عزت‌ا... صابری، رییس هیات‌مدیره شرکت برفاب
با افزایش تعرفه واردات موافق نیستم
با آن‌که می‌گویند چندان در قید تقدیرنامه‌ها و لوح‌ها نیست، یک دوجین از این جوایز در کارنامه او و شرکت برفاب ثبت شده، ازجمله انتخاب به‌عنوان کارآفرین نمونه کشور در سال گذشته. امسال برای اولین بار، برفاب در صنعت لوازم خانگی صادرکننده نمونه کشور شناخته شد. با مهندس صابری گفت‌وگویی انجام داده‌ایم، که می‌خوانید:
چند سالی بود که شرکت برفاب حضور به‌نسبت کم‌سروصدایی در بازار داخلی داشت. مثلا در مقایسه با سازندگان دیگر لوازم خانگی، تبلیغات زیادی نمی‌کردید. آیا علت آن مشغول بودن به صادرات بود یا همچنان در بازار داخل هم فعال هستید؟
در این سال‌ها بخش عمده تولیدات ما در خارج از مرزها به‌فروش رفته. چند سالی مشغول کشف بازارهای جدید بودیم و همزمان روی تقویت روش‌های تولید و بهبود تکنولوژی نیز کار می‌کردیم، این بود که در بازار داخل کمتر حضور داشتیم. البته تقویت بازارهای خارجی نباید به معنی فراموش کردن بازارهای داخلی باشد. با افزایش توان تولید، به‌زودی حضور بیشتری در بازارهای داخلی خواهیم داشت.
به چه کشورهایی صادرات دارید؟
عمدتا به عراق و افغانستان. گاهی هم محصولات ما را دیگران به‌طور غیرمستقیم به کشورهای دیگری فرستاده‌اند. در صادرات قطعات به‌شکل SKD به کشورهای دیگر نیز سوابقی داشته‌ایم. به‌هرحال برنامه‌هایی داریم که در یکی دو سال آینده، با ایجاد تنوع در بازارها، صادرات خود را بیش از این توسعه دهیم.
برفاب ازنظر تولید و صادرات لوازم خانگی چه جایگاهی در کشور دارد؟
در تولید کولر آبی سطح تولید ما با بیش از ۳۰۰هزار دستگاه در سال، بسیار بیش از سایر شرکت‌های موفق در این حوزه است. فکر می‌کنم تولید ما بیش از سه‌برابر دومین شرکت تولیدکننده کولر آبی باشد. تا آن‌جا که می‌دانم، در آب‌گرم‌کن‌های ایستاده نیز بالاترین تولید کشور را داریم، چون می‌دانید که به‌دلیل دشواری‌های تولید مخرن آب‌گرم‌کن، تعداد سازندگان آن کاهش یافته و البته ما باز هم در پی بهبود تکنولوژی جوش و افزایش سهم بازارمان هستیم. اما در تولید بخاری گازی، شرکت‌های مختلفی هستند که بیش از ما تولید دارند. یخچال فریزر و ماشین لباسشویی هم که تولیدات نسبتا جدید ماست و هنوز در بازار ایران زیاد عرضه نشده‌اند.
با این میزان تولید و صادرات، سهم بازار داخلی‌تان چه‌قدر است؟
در محصولات مختلف فرق می‌کند، اما به‌طور میانگین شاید حدود 15درصد. می‌دانید که نداشتن آمارهای دقیق تولید و بازار، همواره یکی از مشکلات صنایع ماست.
وضعیت خدمات پس از فروش شرکت چه‌گونه است؟
همان‌طور که می‌دانید، در بازارهای رقابتی مقوله ارتباط با مشتری و CRM/CSM، مشتری‌مداری و خدمات پس از فروش فوق‌العاده اهمیت دارد. ما در ایران چندصد سرویس‌کار مجاز داریم و برنامه‌هایی را نیز برای تقویت بنیادین شبکه خدمات خود در دست داریم، که بخش مهمی از آن به ارائه آموزش‌های لازم به شبکه خدمات و کنترل دقیق آن اختصاص دارد. البته در کشور عراق به‌دلیل شرایط نامناسب امنیتی، هنوز نتوانسته‌ایم برنامه خاصی را برای ارائه خدمات پیاده کنیم. مثلا می‌دانید که متاسفانه در عراق کسی از ترس جانش جرات نمی‌کند برای تعمیر لوازم خانگی به خانه‌های مردم مراجعه کند! ولی به‌هرحال از واقعیت غاقل نیستیم که امروزه بخش عمده‌ای از ارزشی که یک سازنده برای مشتری ایجاد می‌کند، در خدمات جانبی آن نهفته است.
با توجه به تغییرات مداوم محصولات در این صنعت، چه‌طور محصولات خود را با خواسته‌های جدید مشتریان انطباق می‌دهید؟
واقعیت این است که مشتری هدف محصولات ما طبقه مرفه جامعه نیست، بیشتر قشر متوسط است. کلا در سطح جهان این محصولات- برخلاف محصولات گران‌قیمت- تغییرات چندان ریشه‌ای و سریعی ندارد. ایجاد «آپشن»های مختلف برای جذب مشتری نیز بیشتر در تولیداتی که حاشیه سود بالاتری دارند مطرح می‌شود. مشابه محصولاتی که ما تولید می‌کنیم، در بسیاری از کشورهای دیگر نیز تولید و فروخته می‌شود، البته با کیفیت استاندارد. با وجود این، می‌دانیم که یکی از بزرگ‌ترین اشتباه‌های یک بنگاه در شرایط رقابتی، غفلت از خواسته‌های مشتری است. ما مدتی‌ست با سرمایه‌گذاری در بخش CRM و مطالعات بازار، تلاش می‌کنیم ارتباط بیشتری با مصرف‌کنندگان برقرار کنیم و در همین محصولات خودمان، خواسته‌های مشتریان را با تکنیک‌های مختلفی که در بحث مدیریت کیفیت وجود دارد، مثل QFD، شناسایی کنیم و در تولیدات خود دخالت دهیم. مثلا امسال آب‌گرم‌کن‌های خود را با فوم عرضه می‌کنیم که خودش نقش مهمی در بهبود مصرف انرژی دارد.
ارزیابی شما از افزایش تعرفه واردات لوازم خانگی چیست؟
با این افزایش تعرفه واردات موافق نیستم. اگر رقابت وجود نداشته باشد نه سازنده رشد می‌کند و نه منافع مصرف‌کنندگان بالا می‌رود. کاهش این تعرفه‌ها بخشی از فرآیند جهانی شدن است و به‌صلاح نیست در برابر آن مقاومت کنیم. اگر به‌جای افزایش تعرفه جلوی کانال‌های ورود لوازم خانگی قاچاق گرفته شود خیلی بهتر است.
چشم‌انداز آینده تولید و صادرات لوازم خانگی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
همان‌طور که اشاره کردم، بسیاری از محصولات تولیدی در صنعت لوازم خانگی ایران، به شرط داشتن کیفیت مناسب، در جهان قابل ارائه هستند. کالای ارزان در بازار همه کشورها وجود دارد. مشابه یخچال‌های ما در بازار امریکا هست و اگر به آمارهای مجله Appliance نگاه کنید، در سال هفت هشت‌میلیون آب‌گرم‌کن ایستاده مشابه محصولات ما در امریکا تولید می‌شود، چون در بسیاری از مناطق امریکا برای سیستم گرمایش خانه‌ها از این آب‌گرم‌کن‌ها استفاده می‌کنند. چین نیز همین محصول را در تیراژ بالا تولید می‌کند و کانادا نیز همین‌طور. در محصولاتی که ما تولید می‌کنیم، واقعا حتی نسبت به چین هم مزیت‌هایی نسبی داریم: مواد اولیه‌مان ارزان‌تر است، هزینه انرژی بسیار پایین‌تر است، هزینه حمل‌ونقل در ایران کمتر است و می‌دانیم این هزینه در جهان شدیدا بالا رفته و مثلا در دو سال گذشته هزینه‌های حمل در چین بیش از دوبرابر شده.
یعنی زمینه صادرات در کشور فراهم است؟
فکر می‌کنم اگر مشکلات سیاسی کاهش یابد، صنایع کشور می‌توانند میزان صادرات خود را آشکارا رشد دهند. به‌نظر من دولت حتی می‌تواند حل مشکلات اقتصادی بنگاه‌ها را به‌عهده خود آنها بگذارد؛ یعنی سازندگان توانمند بخش‌خصوصی خودشان توان آن را دارند که حتی از پس مشکلات مالی برآیند، اما در بخش تجارت بین‌الملل، یکی از مهم‌ترین مسائل این است که دولت امنیت سرمایه‌گذاری و امنیت سیاسی را بهبود دهد. واقعیت این است که به دلیل همین فضا، فعالیت‌هایی مثل گشایش اعتبار یا فایننس بسیار دشوار شده و این واقعا به‌نفع صادرکننده نیست.
به‌نظر شما طرح‌های صنعتی و صادراتی دولت تا چه حد با واقعیت‌های اقتصادی کشور مطابقت دارد و چه پیشنهادی برای بهبود برنامه‌های کلان دارید؟
دولت برای بهبود صادرات واقعا تلاش‌هایی می‌کند، اما مشکل این جا است که سیاست‌های همه بخش‌های تصمیم‌گیرنده یکسان نیست. مثلا هنوز حتی جایزه صادراتی 3درصدی سال 84 نیز به برخی از واحدها داده نشده. امسال دولت برای این کار 700میلیارد تومان درخواست کرد که مجلس 140میلیارد تخصیص داد. این جزو دیون دولت است، اما وقتی بودجه‌اش تصویب نشود دولت از کجا باید آن را بپردازد؟ بعد بحث متمم بودجه و داستان‌های هرساله اتفاق می‌افتد.
از این ناهماهنگی‌ها زیاد است. به‌عنوان نمونه برای دریافت عوارض بازرگانی قطعات وارداتی‌مان پس از صادر کردن محصول، با سیستم بوروکراتیک فعلی سازنده جان‌به‌لب می‌شود تا پولش را پس بگیرد. یا مثلا دولت بانک‌ها را مکلف می‌کند که با صادرکنندگان همکاری کنند، اما بانک‌ها هم مشکلات و محدودیت‌های خود را دارند و چیزی که روی کاغذ می‌آید، در عمل اجرا نمی‌شود.
نمی‌شود بدون درنظر داشتن همه جوانب به تصمیم‌گیری کلان پرداخت. هفته پیش یکی از مدیران کل وزارت کار و امور اجتماعی اعلام کرد که سقف تسهیلات پرداختی صادرکنندگان برداشته شد؛ اما راستش بنده هیچ امیدی ندارم که چنین تصمیم‌های مفیدی اجرا شود، چون مشکلات بانک‌ها را هم کم‌وبیش می‌دانیم و نمی‌شود انتظار داشت بانک رفتاری خلاف منافع اقتصادی خود در پیش بگیرد.
فکر می‌کنم برای حل این قبیل مشکلات باید کمیته‌هایی تخصصی با اختیارات اجرایی تشکیل شود. این کمیته‌ها باید شامل نمایندگانی از دولت، صادرکننده‌ها، کمیسیون‌های مرتبط مجلس، بانک‌ها و همه طرف های درگیر باشد؛ کسانی که واقعا می‌توانند مسائل صادرات را درک و تحلیل کنند و مشکلات را همه‌جانبه ببینند، یعنی فرابخشی و Cross-Functional برخورد کنند. و صدالبته بسیار مهم است که تصمیمات این کمیته‌ها از حوزه حرف و شعار درآید و اجرایی شود.
ارسال نظر