گفت و گو با رئیس هیات مدیره و مدیر عامل شرکت توسعه اسکان شرق
صنعتی سازی داریم ،مدیریت نداریم
مهندس فصیحی رئیس هیات مدیره و مدیر عامل شرکت توسعه اسکان شرق در گفتگو با دنیای اقتصاد، ویژگی‌های صنعتی‌سازی و سیاست‌های دولت در ارتباط با تامین مسکن را تشریح کرد. وی در پاسخ به این سوال که آیا در حال حاضر بستر مناسب برای صنعتی‌سازی در کشور فراهم هست یا خیر؟ گفت : قبل از انقلاب شرکت‌های بزرگ داخلی و خارجی در کشور وجود داشتند که اقدام به ساخت پروژه‌های متعدد و عظیمی چون شهرک اکباتان، آپادانا و شهرک امید در تهران و معالی‌آباد شیراز به روش صنعتی می‌کردند.
اما بعد از پیروزی انقلاب سیاست‌های دولت در این مسیر قرار گرفت، که با واگذاری زمین به مردم یا به صورت گروهی و یا با واگذاری زمین به تعاونی‌ها مردم را صاحب خانه کند.
وی افزود : با وقوع زلزله بم یکی از مباحثی که در دستور کار دولت هشتم قرار گرفت، ساماندهی ساخت و ساز توسط شرکت‌های تخصصی و حرفه‌ای و تقویت نظارت و نظام مهندسی بود. در دولت نهم بحث مسکن مهر هم پیش‌آمد، که تعاونی‌ها در این زمینه سازماندهی شدند و در دولت دهم کار ساخت از دست تعاونی‌ها خارج و به شرکت‌های انبوه‌ساز ارجاع گردید.
وی گفت: دولت در برنامه چهارم و قوانین بودجه سالانه در قالب تبصره۶ بودجه سال ۸۶ و قانون تولید مسکن، تسهیلات ارزی و ریالی پیش‌بینی کرد که شرکت‌ها با فن‌آوری‌هایی جدید و صنعتی‌سازی در این زمینه فعال شوند. این مجموعه کار نتیجه‌اش این شد که آرام، آرام صنعتی‌سازی فضایی پیدا کند.
به گفته وی، برخی از شرکت‌ها سیستم‌های کامل ساخت را انتخاب نمودند و برخی نیز اجزایی از ساختمان را در قالب فن‌آوری مثل دیوار، سقف، پنل‌ها وارد کردند و مورد استفاده قرار دادند و مرکز تحقیقات مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی بررسی و تأیید فنی این سیستم‌ها و اجرا را به عهده گرفت.
وی در این باره افزود : صنعتی‌سازی چهار ویژگی دارد: کاهش زمان، کاهش هزینه، ارتقاء کیفیت و امنیت کارکنان شرکت. ما با توجه به زلزله‌خیز بودن کشور سیستم صنعتی دیوار و سقف یکپارچه بتنی به روش قالب تونلی را انتخاب و قالب وارد کرده‌ایم و در شهر جدید پردیس در حال ساخت و ساز هستیم.
مهندس فصیحی در رابطه با سابقه این سیستم گفت: سیستم ساخت سازه بتنی به روش قالب تونلی، از حدود ۴۰ سال پیش مورد استفاده انبوه‌سازان درجهان بوده است. این سیستم یکی از بهترین روشهای ساخت و ساز صنعتی است و قبل از انقلاب دو برج ۲۱ طبقه در شهرک غرب تهران و بیش از هزار واحد در معالی‌آباد شیراز ساخته شده و در کشورهایی مانند آمریکا، هلند، کانادا، ترکیه، مالزی و ... بویژه جهت احداث ساختمان‌های بلند مرتبه، استفاده از این روش بسیار متداول است. این سیستم برای ساخت بناهای تمام بتن، با ساخت همزمان سقف و دیوارها اعم از اصلی و فرعی و همچنین تعبیه کلیه بازشوهای درب و پنجره و لوله‌های توکار، جعبه‌های کلید و پریز و برق و دیگر تاسیسات ساختمانی لازم، استفاده می‌شود.
کشورهای هلند و فرانسه به عنوان پیشگامان ساخت صنعتی مسکن با روش قالب‌های تونلی هستند که سالانه هزاران واحد مسکونی را برای اقشار مختلف به مرحله بهره‌برداری می‌رسانند.
وی ادامه داد : در این کشورها این صنعت نه تنها در ساخت مسکن‌های اجتماعی، بلکه در جهت ساخت واحدهای لوکس و یا با متراژ بالا نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین کشور ترکیه در چند سال اخیر با مجهز نمودن خود به این سیستم و با کسب تمامی تجربیات در ساخت و اجرای این مدل، خود را تبدیل به یکی از قطب‌های مهم ساخت مسکن با استفاده از این روش در کنار صدور خدمات فنی و مهندسی و صادرات قالب تونلی به کشورهای گوناگون جهان، نموده است.
به گفته وی، مجموعه‌هایی نیز در کشورمان در همین راستا به تحرک درآمده و در تلاش‌اند تا خود را به این موقعیت برسانند.
فصیحی گفت : خوشبختانه تاکنون در کشور ما ۲۰ شرکت سازنده مسکن با روش قالب تونلی فعالیت می‌کنند و ۹ شرکت صنعتی نیز طراح و تولید کننده قالب تونلی شناسایی شده‌اند. در حال حاضر ظرفیت ساخت مسکن با این روش صنعتی حدود ۱۰ هزار واحد است که این ظرفیت را می‌توان با بالا بردن سطح دانش و آگاهی عمومی و گسترش شرکت‌های مجری و تولید کننده قالب و استقبال مردم به صدها هزار واحد افزایش داد.
مهندس فصیحی در پاسخ به این سوال که پیشرفت در صنعتی‌سازی نیاز به چه عواملی دارد، تصریح کرد: من معتقدم هفت عامل باید کمک کنند تا صنعتی‌سازی در کشور ما رشد کند. وی این عوامل را چنین توضیح داد:
۱ - مهندسین طراح: اعم از مهندسین معمار و شهرساز،سازه و محاسبات، مکانیک و برق، مهندسین مدیریت و کنترل پروژه که لازم است در زمینه صنعتی- چه در زمینه ساخت و چه در زمینه اجرا- آموزش ببینند و تجربه کسب کنند
۲ - صنایع: منظور قالب‌سازان و تولید کنندگان اجزای صنعتی هستند که با ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه مشترک با دانشگاهها در جهت افزایش کیفیت قالب‌ها و اجزاء و تنوع و کاهش قیمت تولیدی محصولاتشان تلاش کنند.
۳ - انبوه‌سازان و مجریان ساخت: که با تربیت و افزایش نیروهای اجرایی و همچنین مدیریت بهتر پروژه‌ها با افزایش سرعت ساخت به استانداردهای لازم برسند و با ابتکار و خلاقیت در کنار حفظ و ارتقاء کیفیت هزینه ساخت را کاهش دهند.
۴ - دانشگاهها و مراکز علمی و آموزشی دولتی و بخش خصوصی: در جهت تربیت نیروهای مهندسی و نیروهای اجرایی و گسترش فرهنگ صنعتی‌سازی در کشور و تعریف پروژهای پژوهشی در جهت نهضت کاهش قیمت تمام شده تلاش نمایند.
۵ - بازار پول و سرمایه: با تعریف ابزارهای جدید مالی می‌توانند تولیدکنندگان صنعتی قالب و انبوه‌سازان و مجریان سیستم‌های ساخت صنعتی مسکن یاری برسانند.
۶ - دولت و دستگاه‌های سیاست‌گذاری: همانند مجلس می‌توانند با اصلاح سیاست‌ها، قوانین و مقررات ساخت مسکن به خصوص مقررات ملی ساختمان زمینه صنعتی‌سازی را گسترش دهند.
۷ - بازار مسکن: که در این زمینه متقاضیان عمده واحدهای مسکونی مانند تعاونی‌ها و یا نهادهایی که تقاضای عمده دارند و همین طور آحاد مردم با استقبال از خرید واحدهای مسکن صنعتی می‌توانند به رونق این بخش کمک نمایند، که در این زمینه رسانه‌های تصویری و نوشتاری نقش اساسی را دارند و دولت نیز با سیاست‌های پولی می‌توانند تقویت نمایند.
فصیحی در این خصوص که بخشی از صنعتی‌سازی در کشور توسط شرکت‌های خارجی انجام می‌شود و آیا در کشور این توانمندی وجود نداشته است؟ اظهار داشت: چنانچه عوامل یاد شده را تجزیه و تحلیل کنیم، این مباحث در آنجا روشن خواهد شد.
وی تاکید کرد: صنعتی‌سازی یک ضرورت است و ما برای توسعه صنعتی‌سازی در کشور جهت بهره‌برداری منابع و هزاران موضوع دیگر باید به این مهم دست یابیم.
فصیحی گفت: اینکه به دیگران اجازه دهیم بیایند و بسازند، بنظر نمی‌رسد چیز بدی باشد، در واقع این انتقال تکنولوژی است، اما اینکه ظرفیت در کشور وجود ندارد باید گفت چرا وجود دارد، لیکن باید لینک ایجاد شود. بنا به اظهار وی، کارخانجات صنعتی‌سازی باید فضایی داشته باشند که بتوانند قالب و اجزا بسازند. انبوه‌ساز نیز باید بازار داشته باشد تا بتواند سرمایه‌گذاری کند.
فصیحی معتقد است: ما، در کشور بسترهای لازم را برای صنعتی‌سازی داریم و تنها باید فرآیند را ایجاد و مدیریت کنیم.
او در جواب این پرسش که با توجه به اینکه اکثر پروژه‌های ساختمان‌سازی در اختیار مسکن مهر قرار دارد و چنانچه کار مسکن مهر تمام شود، آینده صنعتی‌سازی را در کشور چگونه می‌بینید؟ گفت: آمار متقاضیان مسکن نشان دهنده آن است که دهه ۹۰ در اوج تقاضا قرار داریم لذا باید با صنعتی‌سازی مسکن پاسخگوی نیاز مسکن باشیم. شهرداری‌ها می‌توانند با استفاده از زمین‌های ذخیره خود و واگذاری آن به شرکت‌های صنعتی‌ساز مسکن به صورت چرخشی بافت‌های فرسوده را اصلاح کنندکه تبعاً دولت باید در اصلاح طرح‌های تفصیلی به شهرداری‌ها کمک نماید. با توجه به سند چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور، طبعاً ایران باید در حوزه مسکن و صنعتی‌سازی در منطقه رتبه اول را از آن خود کند. وی اشاره کرد: در این راستا، نه تنها نیازهای کشور خود را تامین خواهیم کرد، بلکه قادر خواهیم بود این دانش را به دیگر کشورها صادر کنیم. به گفته وی، طبق آمار سازمان ملل، حدود یک میلیارد نفر در دنیا فاقد مسکن بوده و ۳ میلیارد نفر نیز در فضاهای غیر رسمی یا نامناسب زندگی می‌کنند.
فصیحی یادآور شد: در سازمان ملل تشکیلاتی به نام هبیتات راه اندازی شده تا با یک برنامه ریزی همه جانبه وضعیت ساخت مسکن در بعضی از کشورها را اصلاح کنند.
به گفته وی، امروز خیلی از کشورها حتی کشورهای منطقه قادرند در کشور دیگری ۱۰۰ هزار، ۲۰۰ هزار واحد بسازند، امروز این تقاضا دریافت شده است.
وی با اشاره به اینکه یک بستری در خارج و تکلیفی برای صادرات داریم ، تاکید کرد : باید ترتیبی اتخاذ شود تا از وابستگی به صادرات نفت کاسته شده و روی توسعه صادرات غیر نفتی که یکی از شاخه‌های اصلی آن صنعت مسکن است سرمایه‌گذاری کنیم. مطابق برنامه چهارم توسعه قرار بود در طول برنامه، در مجموع ۹ /۵۲ میلیارد دلار صادرات غیر نفتی داشته باشیم، اما طی مدت مذکور، کشور توانست با تکیه بر توانایی‌های موجود، صادرات را به میزان ۷۹ میلیارد دلار انجام دهد. دولت در نظر دارد تا پایان سال جاری به مرز ۴۵ میلیارد دلار برسیم، که بخشی از آن صادرات خدمات فنی و مهندسی است که بحمداله از رشد خوبی برخوردار بوده است، به طوری که از رقم ۷۵ میلیون دلار در سال ۷۳ به ۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار در سال گذشته رسیده‌ایم. انتظار می‌رود در سال جاری بتوانیم به رقم ۴ میلیارد و ۸۵۰ میلیون دلاردست یابیم، که در حوزه مسکن و ساختمان تقریباً ۲۰ تا۲۵ درصد را شامل می‌شود. چالشی که در این رابطه داریم آن است که ساخت و ساز مسکن به صورت صنعتی بازاری است که ما وارد آن شدیم. آیا ما جمعی را داریم که تعهد کنیم ۱۰۰ هزار واحد ، با قیمت مناسب در کشوری بسازیم؟
در این مورد فصیحی بیان داشت: ما امروز یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد را در قالب مسکن مهر تعریف و انبوه‌سازان را ساماندهی کردیم و طبق آمار اعلام شده، تعداد ۶ هزار انبوه‌ساز در کشور شکل گرفته و این در شرایطی است که انجمن شرکت‌های ساختمانی، تعداد شرکت‌های پیمانکاری را ۲۵ هزار شرکت اعلام کرده‌اند.
وی تصریح کرد: ما، در مجموع از پتانسیل اجرایی خوبی برخورداریم، اما اینکه آیا ما قادریم در خارج از کشور، صنعتی بسازیم، باید پیمانکاران، طراحان، انبوه‌سازان و بازار سرمایه در این رابطه تشکیلاتی را راه اندازی و ظرفیتی را برای خود تعریف کنند.
او تاکید کرد: اگر امروز قادریم ۶ هزار واحد صنعتی بسازیم، باید تشکل‌های جدیدی را راه‌اندازی کنیم تا این توانمندی‌ها را روی ۱۰۰ هزار واحد صنعتی ببریم.
وی می‌گوید: به نظر من یکی از وظایف دولت، اگر گفتیم اجرای اصل ۴۴ وخروج دولت از بنگاه داری است پس به این سازماندهی‌ها و جهت‌گیری‌ها برسد که ظرفیت صادرات را افزایش دهد.
ارسال نظر