نگاه
مشکلات ملی‌سازی مورالس
مورالس، سه ماه پس از به قدرت رسیدن، صنعت گاز طبیعی و نفت بولیوی را که دومین ذخایر گازی در آمریکای لاتین محسوب می‌شود را ملی اعلام کرد. به نظر می‌رسد انگیزه‌های سیاسی ملی‌سازی هنوز تغییری نیافته است. دولت هنوز هوادار پرشور منافع اقشار فقیر کشور و سهم آنها از منابع نفتی است اما در عین‌حال با اینکه موانعی در این راه وجود دارد، اعتراف کرده است. وزارت انرژی بولیوی اعلام کرده است که کمپانی دولتی انرژی کشور به دلیل نداشتن پول نتوانسته سهم ۵۱درصدی خود را از واحدهای تولیدی و حفاری کشور را افزایش دهد.
به عبارت دیگر کمپانی دولتی انرژی نتوانسته است کنترل بخش‌های تولیدی صنعت انرژی را در اختیار بگیرد و این بخش هنوز در کنترل شرکت برزیلی پترو براس، بزرگ‌ترین کمپانی سرمایه‌گذار در این بخش است. علاوه بر این، کمپانی انرژی دولتی بولیوی حتی نتوانسته است کنترل تسهیلاتی مانند پالایشگاه‌های نفتی و سیستم توزیع و خط لوله را نیز به دست گیرد، به همین دلیل سرمایه‌گذاران خارجی مانند توتال و یا بی جی گروپ هنوز کنترل عملیات نفتی را در بولیوی در اختیار دارند.
همچنین شرکت انرژی دولتی بولیوی نتوانست تعهد خود را برای نوسازی شرکت و تبدیل آن یک کمپانی یکپارچه که قرار بود با برنامه ملی‌سازی هماهنگ باشد و تحت آن عمل کند را محقق سازد. به دنبال شکست برنامه‌های تعیین شده، شرکت انرژی دولتی از بانک مرکزی این کشور تقاضای وام ۱۸۰میلیون دلاری برای تحقق این برنامه کرد.
شرکت انرژی دولتی بولیوی که به طور کامل در سال ۹۷/ ۱۹۹۶ خصوصی شده بود، در سال ۲۰۰۴ مجددا ملی شد. گونزالس چاوز، تحلیلگر سیاسی در دانشگاه کاتولیک بولیوی در لاپاز می‌گوید به نظر می‌رسد: ملی‌سازی هنوز اقدامی محبوب است و به عنوان یک اقدام متحدکننده محسوب می‌شود.
به نظر پروفسور چاوز، دولت برای این صنعت گاز طبیعی و نفت بولیوی را ملی اعلام کرد تا به اصطلاح توقفی در برنامه لیبرالیزاسیون اقتصادی و خصوصی‌سازی دهه ۸۰ و ۹۰ ایجاد کند که نتوانست انتظارات مردم بولیوی را در زمینه کاهش فقر و نیز بیکاری برآورده سازد. وی استدلال می‌کند که کشور به لحاظ منطقه‌ای، اجتماعی و حتی زبانی دچار انشقاق شده است و ملی سازی تدبیری برای متحد سازی مردم بود. نتایج تحقیقات و بررسی‌ها پس از ملی‌سازی نشان می‌دهد که ۸۰ تا ۸۵درصد مردم بولیوی هنوز از این اقدام حمایت می‌کنند و البته این میزان نسبت به سال ۲۰۰۴ که ۹۰درصد مردم طی رفراندومی رای به ملی‌سازی دادند، کاهش نشان می‌دهد.
حمایت چاوز
یکی از دلایل اصلی سیاسی که چرا دولت مورالس سعی کرد تا کنترل بخش هیدروکربورها را در دست بگیرد که بخش اعظم درآمد دولت را تامین می‌کند، در ۱۶ ژوئیه آشکار شد که کارلوس ویله‌گاس، وزیر طرح و توسعه بولیوی برنامه پنجساله‌ای را اعلام کرد. وزیر طرح و توسعه درخصوص این برنامه توضیح داد که این برنامه «فرآیندی برای کاهش فقر در بولیوی و به‌ویژه در میان اکثریت جامعه یعنی کشاورزان و جوامع بومی است. وی گفت: این برنامه همراه با برنامه‌هایی در زمینه‌های آموزشی، پرورشی، بهداشتی در زمان مقتضی آغاز خواهد شد و قرار است حدود ۹۰۰۰۰ شغل در سال ایجاد کند.
به نظر ویله گاس، دلیل اینکه چرا بولیوی هنوز فقیرترین کشور آمریکای‌لاتین است و طبقه متوسط کوچکی دارد، این است که بخش خصوصی در این کشور از سیاست‌های اقتصادی لیبرال و مقررات‌زدایی مستثنی شده است، به استثنای گروه کوچکی از فعالان اقتصادی کشور که می‌توانستند تحت شرایطی خاص در اقتصاد جهانی مشارکت کنند، اکثریت آنها در وضعی قرار داشتند که بیشتر به رکود و کسادی کمک می‌کردند. اما در حال حاضر ما در حال انجام کارها و تدوین تدابیری هستیم تا از فعالان اقتصادی بولیوی برای مشارکت در بخش‌های خدمات و فرآیند صنعتی کردن گاز طبیعی دعوت کنیم.وزیر طرح و توسعه بولیوی اضافه می‌کند که دولت قرار است ضمانت و تسهیلات خوبی برای مشارکت بخش خصوصی در صنعت این کشور در نظر بگیرد، به‌ویژه در بخش معدن، ساخت‌وساز، کشاورزی. طبق گفته ویله‌گاس سرمایه‌گذاری دولتی در این طرح‌ها در پنج‌سال آینده حدود ۹/۶میلیارد دلار خواهد بود و البته قصد داریم از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی نیز در بخش‌های نفت، گاز، معدن، برق، آهن و فولاد هم استفاده کنیم.
شرکای جهانی
فرانکلین مایننیگ، یک شرکت آمریکایی فعال در بخش معدن، درست پس از اینکه مورالس ملی شدن صنعت گاز طبیعی و نفت به یادداشت تفاهم با شرکت دولتی انرژی بولیوی امضا کرد. قرار است این کمپانی در طرحی مشترک با شرکت بولیویایی عملیات تولید ۱۰۰۰۰ بشکه گاز مایع در روز را برعهده گیرد. البته به‌تدریج ظرفیت تولید افزایش خواهد یافت. شرکت‌های دیگری هم نظیر گازپروم روسیه اعلام کردند که آماده‌اند حدود ۲میلیارد‌دلار در بخش گاز بولیوی سرمایه‌گذاری کنند و در ساختن پالایشگاه‌ها و خط لوله برای انتقال گاز مایع طبیعی مشارکت کنند. شرکت‌های نفتی دیگری هم هستند که وزیر طرح و توسعه بولیوی مطمئن است، علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز بولیوی هستند. بخشی که میزان ذخایر گاز طبیعی آن حدود ۵/۲۶تریلیون فوت مکعب است و حدود ۶۰ تا ۷۰درصد هیدروکربورهای بولیوی هم هنوز استخراج نشدند. برای هر کشوری این میزان نفت و گاز جذاب است.
بی‌بی سی
امیر کوچک سرابندی
ارسال نظر