«جاده ابریشم مالی» در راه است

گروه بورس - هدیه لطفی: تشکیل کارگروه ویژه اتصال دو بازار سرمایه ایران و کره‌جنوبی به‌عنوان نخستین اقدام جدی در زمینه ورود سرمایه‌گذاران خارجی به بورس تهران در حالی توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه انجام شد که به نظر می‌رسد، سرمایه‌گذاران کره‌ای به‌عنوان نخستین سرمایه‌گذاران خارجی در بازار سرمایه کشور پس از رفع تحریم‌ها باشند؛ این در حالی است که اقدامات دیگری از قبیل انتشارصکوک بین‌المللی و احیای جاده ابریشم مالی در حوزه بین‌الملل و همچنین انتقال فرآیندهای پس از معاملات بورس کالا، بهره‌برداری از سیستم پس از معاملات جدید و حرکت به سمت الکترونیکی شدن بیشتر خدمات از دیگر فعالیت‌های شرکت سپرده‌گذاری در حوزه بازار داخلی است. شرکت سپرده‌گذاری با عضویت در چهار نهاد مهم بین‌المللی FEAS (فدراسیون بورس‌های اروپایی و آسیا )، ACG (نهادهای ثبت، سپرده‌گذاری و تسویه و پایاپای آسیا ـ اقیانوسیه) و OIC (بورس‌های کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی) و اتحادیه بین بورسی الکترونیکی (IEU) به دنبال ایجاد راهکارهای عملیاتی برای اتصال بازار سرمایه ایران به بازارهای جهانی و تلاش برای ایجاد ارتباط‌های لازم برای تسهیلات سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه برای بازار سرمایه ایران از طریق زیر‌ساخت‌های CSDها است، به‌طوری‌که شعارسال ۹۴ این شرکت «ایجاد زیر‌ساخت‌های بین‌المللی شدن بازار سرمایه» با کمک و همراهی همه فعالان بازار سرمایه است. در این راستا «دنیای اقتصاد» در گفت‌وگو با حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات)، به تشریح موارد ذکر شده پرداخته که جزئیات بیشتر را در ادامه می‌خوانیم.

وضعیت اخیر بازار سرمایه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟تمام مولفه‌های اصلی اقتصاد نشان‌دهنده وضعیتی مثبت به ویژه در حوزه بازار سرمایه است و به‌خصوص چنانچه با اتفاقات مثبت در حوزه هسته‌ای، گشایشی در حوزه مبادلات پولی رخ دهد، می‌توان کانالی جدید برای جابه‌جا‌یی پول در بازار سرمایه داشت و به این ترتیب شرایط بازار سرمایه بسیار بهتر خواهد شد که در این راستا، استفاده و بهره‌گیری از مکانیزم فاندهای خارجی بهترین گزینه برای توسعه بازار خواهد بود.

دلیل انتخاب کره‌جنوبی برای اتصال به بازار سرمایه ایران چه بود؟

در راستای گسترش بازار سرمایه ایران تنها نمی‌توان محدود به بازار داخلی بود و باید درصدد افزایش همکاری با بازارهای مالی دیگر کشورها برآمد؛ بر اساس تحقیقات صورت گرفته، برخی کشورهای فعال در حوزه آسیا از درجه قابل قبولی برای پیشرفت در بازار سرمایه برخوردارند؛ به‌طوری‌که محصولاتی را در بازارهای جهانی به فروش رسانده یا ابداعاتی در حوزه بازار سرمایه داخلی خود انجام داده‌اند که کره‌جنوبی از جمله این کشورها است. آمارها نشان می‌دهد ۳۰ درصد از کل بازار سرمایه کره‌جنوبی در اختیار سرمایه‌گذاران خارجی و صندوق‌های منحصر به فردی است که جذب منابع مالی بالایی از خارج از کشور دارند و در واقع بازار اوراق بدهی کره‌جنوبی به‌عنوان یکی از مشهورترین و معتبرترین بازارهای اوراق بدهی به‌شمار می‌رود. بر همین اساس نه تنها ایران بلکه کره‌جنوبی نیز متقاضی فعالیت با ما بود که پس از عضویت ایران در ACG این ارتباط برقرار شد. از سوی دیگر ما به دنبال کشوری بودیم که نه تنها از زیرساخت مطمئنی برخوردار باشد بلکه حجم تجارت بالایی نیز با ایران داشته باشد که در این میان کره‌جنوبی در زمان تحریم‌ها نیز روابط مطلوبی با ایران داشته و خریدار بخشی از نفت کشور بوده است که مجموع این عوامل منجر به انتخاب این کشور شد.

در حال حاضر این ارتباط در چه مرحله‌ای است؟

بهترین و کارآترین روش پشتیبانی از سرمایه‌گذاری خارجی دوسویه اتصال CSDها است؛ در این راستا تنها نمی‌توان به امضای تفاهم‌نامه بسنده کرد و ارتباط فیزیکی لازمه آشنایی بیشتر دو طرف در زمینه‌های مختلف است؛ به‌طوری‌که تفاهم‌نامه همکاری شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه با شرکت KSD کره‌جنوبی شهریورماه سال ۹۲ به امضای مدیران عامل دو شرکت رسید که همچنین تشکیل کارگروه ویژه اتصال دو بازار سرمایه ایران و کره‌جنوبی، در دستور کار مدیران ارشد شرکت‌های سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار این دو کشور قرار گرفت که باتوجه به مفاد تفاهم‌نامه تاکنون سه کارگاه آموزشی مشترک بین دو شرکت برگزار شده است؛ سومین کارگاه آموزشی مشترک شرکت‌های سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار ایران (CSDI) و کره‌جنوبی (KSD) در سطح مدیران عامل دو شرکت در شهر سئول برگزار و مقرر شد، کارگروه ویژه‌ای برای اتصال بازارهای سرمایه ایران و کره‌جنوبی تشکیل شود. دکتر حسین محمدی و دکتر یونگ هو پارک از طرف دوشرکت مسوولیت تشکیل این کارگروه را بر عهده گرفتند تا هرچه سریع‌تر بررسی‌های لازم را برای اتصال این دو بازار انجام دهند. دراین بین سمینار تخصصی نیز برای آشنایی بازار سرمایه ایران و کره‌جنوبی با حضور ارکان مختلف این دو بازار برگزار خواهد شد تا مدیران و کارشناسان این دو بازار از مزیت‌ها و ویژگی‌های یکدیگر آگاه شوند. به احتمال فراوان این سمینار در شهریور یا مهرماه امسال برگزار خواهد شد.

دستاوردهای این تفاهم چه بوده است؟

تا زمان رفع تحریم‌ها، تنها تبادل اطلاعات بین دو کشور صورت خواهد گرفت که در این راستا، می‌توان به برگزاری work shop (کارگاه آموزشی مشترک) که سومین دوره آن برگزار شد، اشاره کرد؛ تعریف یک استاندارد آسیایی معتبر برای fund و همچنین پیگیری اتصالCSDها به یکدیگر از دیگر اقدامات مهم در این رابطه بوده است.در حال حاضر منابع مالی بالایی از ایران در کشور کره‌جنوبی قرار دارد که به دلیل تحریم‌ها، برای سرمایه‌گذاری و استفاده از آنها محدودیت وجود دارد و چنانچه ارتباط CSDها

برقرار شود می‌توان برای تصمیم‌گیری درخصوص این منابع مالی اقدام کرد.

این اتصال چه زمانی صورت خواهد گرفت؟

درحال حاضر درصدد فراهم کردن شرایطی هستیم که سرمایه‌گذاران ایران و کره‌جنوبی بدون مراجعه به کشور‌های دیگر بتوانند ازطریق شرکت‌های سپرده‌گذاری، معاملات خود را در بازارهای سرمایه این دو کشور انجام دهند؛ همکاری با شرکتKSD کره‌جنوبی در دو بخش عملیاتی و تبادل دانش انجام می‌شود تا دو کشور بتوانند نوآوری‌های خود را به اشتراک بگذارند و در این جلسات کارشناسان و مدیران شرکت‌ها به تبادل دانش بپردازند تا به محض آغاز روابط بین‌المللی و رفع تحریم‌ها تمامی زیرساخت‌های ارتباط با سرمایه‌گذاران خارجی و بازارهای سرمایه بین‌المللی مهیا باشد.

مهم‌ترین‌ دغدغه چیست؟

مهم‌ترین‌ دغدغه انتقال مالکیت است؛ سوال اکثر سرمایه‌گذاران این است که چنانچه سهمی در خارج از کشور بخرم آیا این سهم در مالکیت من قرار دارد و تبادل پول چگونه صورت خواهد گرفت؟ در مورد هر گونه فعالیت بین‌المللی در حوزه بازار سرمایه باید در ابتدا به فکر راه حلی برای ثبت مالکیت و سپس تضمین این امر باشیم که با توجه به پروتکل موجود این خرید و فروش‌ها راحت‌تر انجام خواهد شد که امیدواریم با رفع تحریم‌های بانکی، مسائل نقل و انتقال پول به سهولت انجام شود تا نگرانی در این خصوص به‌وجود نیاید.

مزایای این اتصال چیست؟

زمانی که ارتباط بینCSD‌ها برقرار است، تراکنش‌ها به حداقل می‌رسد و در بحث جابه‌جا‌یی پول، صرفه به مقیاس وجود خواهد داشت به‌طوری‌که در ادبیات مالی اتصال بازارهای سرمایه از طریق اتصالCSD‌ها، هزینه‌ای معادل ۱۱ برابر کمتر از سرمایه‌گذاری مستقیم در بازار سرمایه در‌بر‌دارد. همچنین بازاری کارآ است که سرمایه‌گذاران حقیقی نیز جذب آن شده و به فعالیت بپردازند که چنانچه ارتباط از نوع CSDها باشد، حقیقی‌ها نیز امکان مشارکت خواهند داشت. از سوی دیگر پس از ارتباط صورت گرفته به دلیل تنیده شدن بازاهای مالی در یکدیگر، ارتباط سیاسی کشورها نیز تقویت خواهد شد.

دو کشور بیشتر تمایل به سرمایه‌گذاری در چه بخش‌ها یا صنایعی از یکدیگر دارند؟

طرفین بیشتر خواستار سرمایه‌گذاری در نهادهای مالی فعال یکدیگر هستند که این امر نه تنها سود سرمایه‌گذاری خواهد داشت، بلکه نفع اقتصادی برای دو کشور دارد.بیشتر کشورها از جمله کره‌جنوبی، ایران را با صنعت نفت و پتروشیمی می‌شناسند و حتما نخستین اقدام آنها برای سرمایه‌گذاری در ایران در این بخش خواهد بود، ورود تکنولوژی نیز از دیگر موارد مدنظر است که ما از ورود تکنولوژی جدید استقبال می‌کنیم؛ البته با توجه به پتانسیل‌های فراوان کشورمان، هر نوع سرمایه‌گذاری در بخش‌ها و صنایع کشور جوابگو خواهد بود.ما نیز در‌صدد بهره‌گیری از ابزارهای مالی کره و سرمایه‌گذاری در این بخش و حتی خواستار کسب کرسی مدیریتی در شرکت‌های فعال کره‌ای در عرصه بین‌المللی هستیم که این امر بستگی مستقیم به ارتقای روابط بین‌المللی دو کشور دارد که در این صورت می‌توان به تبادل نیروی انسانی بین ایران و کره نیز امیدوار بود تا متخصصان مالی از تجربیات یکدیگر بهره‌مند شوند.در این راستا زیرساخت‌های مناسب برای عوامل ذکرشده فراهم شده تا با شروع تفاهم‌ها در سطح بین‌المللی و رفع تحریم‌ها، حداکثر مراحل برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی مهیا شده باشد.

شرکت سپرده‌گذاری چه اقدامات دیگری در حوزه بین‌المللی در دستور کار دارد؟

احیای جاده ابریشم مالی، مهم‌ترین‌ اقدام برای ارتباط بین کشورهای آسیای مرکزی است که توسط شرکت سپرده‌گذاری در حال پیگیری است.همچنین مشارکت برای فعالیت‌های بین‌المللی و ایجاد زیرساخت‌های لازم درخصوص بین‌المللی شدن بازار سرمایه ایران در دستور کار است که در این راستا، سال گذشته شرکت سپرده‌گذاری با شرکت سپرده‌گذاری کشور چین تفاهم‌نامه همکاری امضا کرد.با رفع تحریم‌ها می‌توان به ورود سرمایه‌گذاران خارجی از دیگر کشورها امیدوار بود به‌طوری‌که شرکت‌های اروپایی فعال در حوزه تکنولوژی خواستار آغاز همکاری با ما هستند که در حال حاضر شرکت سپرده‌گذاری و برخی شرکت‌های خارجی که درخصوص تبادل دانش فنی و ایجاد زیرساخت‌های الکترونیک تبادل دانش فنی دارند، همکاری مشترک دارند.از سوی دیگر، در صورت گشایش‌های بین‌المللی، به دنبال انتشار صکوک بین‌المللی هستیم که موجب رونق بازارهای مالی و ورود منابع مالی جدید به بازار سرمایه ما خواهد شد.

لطفا درخصوص جاده ابریشم مالی توضیحات بیشتری بدهید.

کشورهای آسیایی حوزه جاده ابریشم به دنبال احیای این جاده به‌صورت مجازی هستند تا شرکت‌های سپرده‌گذاری و بازار سرمایه این کشورها به هم متصل شوند. براساس این طرح، زیرساخت‌هایی فراهم خواهد شد تا کشورهایی که درطول تاریخ دراین مسیر مبادله تجاری داشتند، این بار از طریق شرکت‌های سپرده‌گذاری خود در بازارهای سرمایه یکدیگر حضور یابند. اهمیت راه‌اندازی مجدد جاده ابریشم برای چین به قدری است که این کشور از مدت‌ها قبل برنامه‌های مختلفی اعم از فرهنگی، اقتصادی و آموزشی را در دستور کار خود قرار داده است، به‌طوری‌که چین برای احیای این جاده و توسعه زیرساخت‌های بازرگانی خود، قصد دارد مبلغ ۴۰ میلیارد دلار هزینه کند.پیشنهاد شرکت سپرده‌گذاری این است که کارگروهی از حوزه‌های بانک، بیمه و بورس تشکیل شود تا ابعاد این موضوع را مورد بررسی قرار دهد و اقدامات لازم در این خصوص انجام شود.