کانال‌های انتقال پول به بنگاه‌ها

گروه بورس - مهرنوش سلوکی: هفتمین کنفرانس توسعه نظام تامین مالی با رویکرد اقتصاد مقاومتی روز گذشته در سالن همایش‌های صدا و سیما برگزار شد. این همایش که با حضور محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت، دکتر علی سعیدی، معاون سازمان بورس و اوراق بهادار، دکتر ساروخانی مدیر‌عامل بانک ملت، دکتر حسین عبده‌تبریزی، عضو شورای‌عالی بورس و بسیاری از فعالان اقتصادی، مدیران شرکت‌های تامین سرمایه و تعدادی از کارگزاران بورس برگزار شد به توسعه نوآوری‌‏های مالی در ایران و استفاده از فضای مثبت ایجاد شده بین‌المللی برای استفاده از ابزارهای تامین مالی بین‌المللی تاکید شد. همچنین ایجاد بستر مناسب برای حضور و مشارکت بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری، حضور مناسب و شایسته نهادها و ارگان‏‌های صنعتی و اجرایی، مشارکت نهادهای آموزشی معتبر و طراحی کارگاه‏‌های آموزشی و نشست‏های تخصصی مورد‌نیاز نظام تامین مالی کشور از محور‏‌های این همایش بود. در این همایش وزیر صنعت، معدن و تجارت به بررسی راهکارهای اجرا شده از سال‌های گذشته و اقدامات صورت گرفته دولت و بخش خصوصی در این زمینه پرداخت و گفت: همچنان محدودیت‌های زیادی درخصوص مبحث تامین مالی وجود دارد. وزیر صنعت، معدن و تجارت در ابتدای سخنان خود با مرور برنامه‌های تدوین شده از گذشته تا امروز بیان کرد: با بررسی‌های انجام شده از سال‌های گذشته تا‌کنون بسیاری از مشکلات کماکان پابرجا و حل نشده باقی‌مانده که نشان می‌دهد اقدامات لازم در این زمینه صورت نگرفته است. نعمت‌زاده محدودیت‌های تامین سرمایه را طی یک سال گذشته وجود مقررات دست و پاگیر در نظام بانکی و همچنین کمبود سرمایه بانک‌ها برای تامین مالی دانست و گفت: دخالت دولت در نظام بانکداری، عدم کفایت سرمایه بانک‌ها درخصوص تامین مالی، چگونگی به‌کارگیری بازار سرمایه، برقراری خط ارتباط بین شعب بانک‌ها، ضرورت روزآمد کردن بانک‌های کشور و لزوم استفاده از شیوه‌های مختلف در جهت بهبود روند پروژه‌‌های جدید مطالبی است که می‌توان در نظام اقتصادی به آن اشاره کرد. وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به گزارش‌های بانک جهانی درخصوص اعتبارات بانکی گفت: در سال ۲۰۰۰ بانک جهانی در گزارشی نسبت اعتبارات بانکی به تولید ناخالص داخلی را برای کشور ما برابر ۳۱ درصد اعلام کرد که این رقم در همان زمان در کشور ترکیه معادل ۳۸ درصد بود. اما در گزارشی که در سال ۲۰۱۰ توسط همین بانک منتشر شد، این نسبت در کشور ما از ۳۶ به ۱۸ درصد کاهش پیدا کرد ولی کشور ترکیه توانست از ۳۸ به رقم ۷۰ درصد برسد که این ارقام و اعداد نشان از بنیه ضعیف اعتبارت بانکی نسبت به اقتصاد کشور دارد و متاسفانه در سال‌ جاری نیز شاهد روند نزولی خواهیم بود و این سهم از ۱۸ درصد نیز نزول خواهد کرد.

وی همچنین درخصوص آمارهای سهم بخش صنعت از تسهیلات بانکی در کشور بیان کرد: بنا بر آمار بانک مرکزی امتیاز سهولت دسترسی به بانک‌ها در ترکیه ۱۶۴ و در ایران ۱۳۶ بوده است و سهم صنعت نیز در سال‌های قبل از سال ۸۶، معادل ۳۶ درصد بوده که تا سال گذشته به ۲۹ درصد کاهش پیدا کرده است. در شش ماهه امسال نیز این نسبت به ۳۲ درصد رسیده است.

نعمت‌زاده سهم خدمات منهای بخش مسکن را در سال جاری

۳۶ درصد اعلام کرد که این رقم در سال گذشته حدود ۳۷ درصد بوده است. وی درخصوص میزان نقدینگی لازم برای تولید گفت: ۱۵۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی در جهت توسعه بخش صنعت، معدن و تجارت لازم است که طبق آمار بانک مرکزی تنها ۶۶ هزار میلیارد تومان تسهیلات به این بخش داده شده که نزدیک به یک‌دوم مبلغ مورد‌نیاز بخش صنعت بوده که تقریبا ۳۰ تا ۳۵ هزار میلیارد تومان آن صرف صنعت شده و در حال حاضر نیاز به تزریق نقدینگی جدید در صنعت وجود دارد. وزیر صنعت، معدن و تجارت درخصوص سهم بخش صنعت و معدن از اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها گفت: در سال جاری از محل یارانه‌های فاز دوم در حدود ۱۲۰۰ میلیارد تومان به‌عنوان یارانه تسهیلات بانکی به بخش صنعت و معدن اختصاص داده شده است که تا همین زمان هیچ‌گونه وجهی از دولت دریافت نشده و بعید است که با این شرایط بتوانیم به رونق صادراتی مورد نظر در سال آتی برسیم.

نعمت‌زاده در بخش دیگری از سخنان خود با ارائه راهکارهایی به بازارهای مالی و سرمایه درخصوص تامین سرمایه‌ گفت: به‌طور قطع اولین قدم در این راه افزایش سرمایه بانک‌های دولتی و خصوصی است. بسیاری از بانک‌های دولتی در ۱۰ سال گذشته هیچ‌گونه افزایش سرمایه‌ای نداشته‌اند که این با توجه به افزایش تورم در کشور مشکلات بسیاری را برای بانک‌ها به‌وجود آورده است.

وی ادامه داد: توانمندی نظام بانکی کشور در شرایط کنونی به حدی مهم است که به نظر می‌آید باید در سال آینده مقداری از درآمد نفتی را به این امر اختصاص دهیم تا بتوانیم کمبود و نواقص سال‌های گذشته را جبران کنیم. نعمت‌زاده با توضیح در مورد نقش اساسی صندوق توسعه ملی جهت واریز نقدینگی به بانک‌ها تصریح کرد: باید شرایطی ایجاد کرد تا صندوق‌های توسعه ملی اقدام به سپرده‌گذاری در بانک‌ها کنند اما در شرایط فعلی این کار مقدور نیست.

وزیر صنعت، معدن و تجارت درخصوص اهمیت راه‌اندازی سیستم هجینگ یادآور شد: برای اصلاح ساختار و رویدادهای بانکی می‌توان از راه‌‌اندازی سیستم هجینگ استفاده کرد. در شرایطی که اقتصاد ثبات ندارد استفاده از این روش از ضروریات است که سیستم هجینگ هم برای معاملات ارزی و هم برای کالا لازم است.

وی درخصوص اقدامات مؤثر در بازار سرمایه گفت: اقداماتی همچون پذیره‌نویسی اوراق مشارکت، صکوک و صندوق پروژه، می‌تواند به رفع موانع موجود در سیستم بازار سرمایه کمک کند و رفع موانع تولید رقابت‌پذیر برای اولین‌بار با تصویب مجلس در این راستا فراهم شده است.

وزیر صنعت و معدن و تجارت در پایان سخنان خود با بیان پیشنهادهایی درخصوص بهبود سیستم‌های بانکی گفت: برای اولین‌بار در کشور است که نرخ‌های سود بانکی بالاتر از نرخ تورم است، این درحالی است که در صحبت‌های انجام شده با وزیر اقتصاد عدم عرضه کافی پول مشکل اصلی است.

وزیر صنعت با بیان اهمیت کاهش جریمه‌های بانکی افزود: باید جریمه‌ها را به کمتر از ۳۴ درصد رساند؛ در غیر این صورت نرخ سود بانکی متقابلا افزایش خواهد یافت و این نشان‌دهنده دور باطل است.

شرکت‌های تامین سرمایه حامی پروژه‌های دانش‌بنیان

حسین عبده‌تبریزی، عضو شورای بورس دیگر سخنران این همایش، با بیان اینکه در سال آینده با دشواری‌های زیادی درخصوص رشد اقتصادی روبه‌رو‌ خواهیم بود، گفت: به نظر می‌رسد در سال آینده رسیدن به یک رشد اقتصادی مثبت دشوار و تنها راه برای ایجاد نرخ رشد مثبت، ارتقای بهره‌وری در پروژه‌های دانش محور است. وی همچنین افزود: دولت‌های مختلف در گذشته به پروژه‌های نوآور و همچنین طرح‌های وزارت صنعت و معدن و کشاورزی و انرژی تحت عنوان کمک‌های «علمی و فنی» بودجه پرداخت کرده‌اند، اما این پول‌ها نتوانسته به شکل‌گیری نظام تامین مالی برای پروژه‌های دانش محور کمک کند.

عبده تبریزی درخصوص راهکارهای توسعه این پروژه‌ها در کشور گفت: در این رابطه می‌توان با توجه بیشتر به مشوق‌های مالی، منابع مالی قابل توجهی را تخصیص داد، همچنین توسعه فرهنگ اقتصادی در دانشگاه‌ها برای تجاری‌سازی این ایده‌ها نیز می‌تواند راهکاری باشد که در بلند مدت تاثیر بسزایی در روند توسعه پروژه‌های دانش بنیان دارد. عضو شورای عالی بورس با تاکید بر اهمیت تامین منابع مالی طرح‌های دانش محور افزود: نوآوری یعنی تبدیل ایده به کسب‌و‌کار و اگر تامین نظام مالی نباشد کار ناقص خواهد بود.

عبده تبریزی گفت: تجاری‌سازی طرح‌های ابتکاری و برنامه‌های مشابه به نظام تامین مالی مناسب نیاز دارد. وی با تشریح چگونگی تامین مالی ایده‌های تجاری افزود: تلاش نهادهای مربوطه افزایش حجم ایده‌ها و سپس غربالگری مناسب و در نهایت شناسایی و تجاری‌سازی طرح‌های برتر با نگاه به بازار است. وی افزود: بورس ایده یکی از برنامه‌های جدید در بازارهای بین‌المللی است که ایران هم می‌تواند در این زمینه با هدف تامین سرمایه طرح‌ها گام بردارد.

عضو شورای عالی سازمان بورس بیان کرد: در تمام دنیا هیچ بانکی از پروژه‌های دانش بنیان حمایت نمی‌کند و نمی‌تواند بودجه لازم در این زمینه را تامین کند و این شرکت‌های تامین سرمایه هستند که

عهده‌دار این وظیفه هستند. در همین زمینه و در شرایط فعلی شرکت‌های تامین سرمایه باید فعال شوند و پروژه‌ها را شناسایی و بر اساس کیفیت پروژه‌ها سرمایه‌گذاری کنند.

لزوم ایجاد ابزارهای تامین مالی

دکتر علی سعیدی، معاون سازمان بورس و اوراق بهادار دیگر سخنران این همایش بود که در ابتدا با بیان تفاوت‌های بازار پول و سرمایه درتامین مالی بیان کرد: با توجه به ساختار تعریف شده، در سیستم بانکی ریسک‌ها از نوع متمرکز و بر عکس در بازار سرمایه ریسک‌ها توزیع شده هستند.

عضو هیات مدیره سازمان بورس به سیستم نظارتی بازار سرمایه نیز اشاره کرد و گفت: در بازار سرمایه سیستم نظارتی تکامل‌یافته‌تر است؛ به گونه‌ای که در بازار پول، بانک همراه با نهاد ناظر سیستم نظارتی را تشکیل می‌دهند در حالی که در بازار سرمایه عموم مردم که خریداران اوراق هستند به جمع ناظران می‌پیوندند.

سعیدی تصریح کرد: با قیمت‌گذاری بر اوراق و سهام در بازار ثانویه، عموم مردم نظارت خود را اعمال می‌کنند. سعیدی علاوه بر ضرورت طراحی ابزارها و نهادهای مرتبط با تامین مالی از طریق بازار سرمایه به ضرورت فرهنگ‌سازی درخصوص ابزارها نیز اشاره کرد و گفت: هم‌اکنون ابزارها و نهادهای پایه وجود دارد و آغاز به کار کرده‌اند اما باید برای آینده این ابزارها و نهادها، توسعه بهتری پیدا کنیم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: برای اینکه بازار سرمایه بتواند نقش جدی در تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی داشته باشد نیاز به زمان و هماهنگی در زیرساخت‌های مطرح شده وجود دارد.

رتبه تامین مالی ایران درجهان مناسب نیست

محمد ساروخانی، مدیر عامل بانک ملت در هفتمین کنفرانس توسعه نظام تامین مالی با بیان اهمیت ویژه برگزاری این همایش‌ها در کشور گفت: محیط کسب‌‌و‌کار جهانی در حال تغییر است و مطابق با آن نظام‌های مالی نیز با تغییراتی مواجه می‌شوند که ما باید مطابق با آن مدل‌ها و الگوهایی را که در شاخص‌های تامین مالی تاثیر دارند تغییر دهیم تا رتبه تامین مالی کشور در رقابت‌پذیری تحت تاثیر قرار گیرد. وی ادامه داد: در حال حاضر مسائل و مشکلات فراوانی در حوزه تامین مالی وجود دارد و بنگاه‌ها نیز از تامین مالی خود راضی نیستند و در این شرایط اگر بخواهیم کشور را به سمت تامین مالی متوازن سوق دهیم باید به چندین شاخص توجه نماییم. ساروخانی بیان کرد: در شرایط کنونی رتبه تامین مالی کشور در دنیا در جایگاه مناسبی نیست و علت عمده آن را هم می‌توان در مسائل اقتصادی خارج از بورس جست‌وجو کرد،در این شرایط بانکداری ما نقش اصلی خود را در واسطه‌گری به خوبی ایفا نمی‌کند در حالی که امروزه نظام بانکی نقش محوری را در تامین مالی کشورها بر عهده دارد. ساروخانی درخصوص رتبه‌های ایران در شاخص‌های متفاوت گفت: رتبه ایران در شاخص‌های متفاوت بین ۱۴۴ کشور شامل ۹۳ در تامین مالی، رتبه ۸۳ در شاخص رقابت‌پذیری و رتبه ۱۲۸ در توسعه بازار مالی است. مدیرعامل بانک ملت درخصوص ضعف بازارهای مالی داخلی اظهار کرد: بخش اعظمی از کمبودها به علت عدم دسترسی به بازارهای مالی دنیا است، زیرا بیشتر اتکای ما در بازارهای داخلی خلاصه شده است. وی درخصوص اقدامات بانک ملت بیان کرد: در بانک ملت بسته‌های اعتباری برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان تهیه شده تا بتواند در جهت رشد این شرکت‌ها نقش موثری را ایفا کنند.

باید از تکیه به نفت فاصله بگیریم

سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور نیز در این همایش با اشاره به نقش دانشگاه‌ها در کشور گفت: امروزه دانشگاه‌های ما فراتر از دیوارها و مرزهای اطرافشان نیستند؛ چرا که اگر این دانشگاه‌ها در کشورهای دیگر وجود داشت در حاشیه آنها اتفاقات بهتری می‌افتاد و در موازات و حاشیه این اماکن علمی ایجاد می‌شد که به تبع آن فعالیت‌های سرمایه‌زا هم شکل می‌گرفت.

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور افزود: اگر توانایی این را داشته باشیم که هر مشکلی را تبدیل به یک فرصت درآمدزا کنیم باید بتوانیم در حوزه علم و فناوری و پرورش ظرفیت‌های کارآمد در دانشگاه هایمان فرصت‌های علمی را یافته و رشد و ارتقای دهیم.

وی در ادامه گفت: باید بتوانیم اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌هایمان را در داخل کشور فراهم کنیم تا ظرفیت‌های داخلی در داخل صرف شود نه اینکه به کام دیگر کشورها باشد.

کانال‌های انتقال پول به بنگاه‌ها