دنیای اقتصاد: روند نزولی اما محدود شاخص کل بورس تهران در اولین روز از شهریورماه دیروز هم ادامه یافت و با آنکه در ابتدای معاملات رکورد 74 هزار واحدی باز پس گرفته شد اما در نهایت تابلو قرمز بسته شد. بررسی‌ها نشان می‌دهند صنایع پرپتانسیل برای رشد کم نیستند و اخبار مهمی درمورد سهام برخی گروه‌ها از جمله خودرویی‌ها، پتروشیمی‌ها، دارویی‌ها، معدنی‌ها و ... به گوش می‌رسد که بر‌اساس آن باید ریزش‌های فعلی را مقطعی ارزیابی کرد.


بررسی وضعیت صنایع خودرو، پتروشیمی، معدن و بانک
گروه‌های پرپتانسیل در بورس تهران

گروه بورس- مسعودرضا طاهری: افزایش شاخص بورس اوراق بهادار در ساعات نخستین معاملات دیروز در حالی امید تازه‌ای در بازار ایجاد کرد که در جریان ادامه معاملات در نهایت ۳۷ واحد از این شاخص کاسته شد و افت ۵ صدم درصدی ثبت کرد.

دیروز شاخص بازار در حالی در یک ساعت اول معاملات بیش از ۱۰۰ واحد افزایش ثبت کرد که شاخص تا ساعات پایانی معاملات تا ۷۳ هزار و ۸۶۸ واحد متوقف شد. با این حال بیش از ۳۵۳ میلیون سهم به ارزش ۹۰۷ میلیارد ریال در ۴۲ هزار دفعه داد و ستد شد که با وجود کاهش شاخص، میزان قابل توجهی به شمار نمی‌آید. کارشناسان معتقدند به رغم روند کاهشی بازار سهام، پتانسیل‌های بورس و گروه‌های پر پتانسیل در این بازار کم نیستند.
بازار سهام روز گذشته در واکنش به برخی اتفاقات و تصمیمات حوزه‌های خرد اقتصاد شاهد مثبت شدن اغلب نمادهای خودرویی بود. خبر کاهش نیافتن قیمت خودرو از سوی شورای رقابت و همچنین تاکید وزیر صنعت، معدن و تجارت بر دخالت نکردن در قیمت‌گذاری خودرو واکنش سبز نماد خودرویی‌ها را در اولین روز کاری معاملات بورس در پی داشته است. این روند مشخص در حالی است که نماد فارس (صنایع پتروشیمی خلیج فارس) با 71 واحد تاثیر مثبت بر شاخص، بیشترین تاثیر را در بازار بر عهده داشته است. معامله 5/5 میلیون سهم این نماد که 98 درصد آن توسط حقوقی‌ها خریداری شد، شاخص بازار سهام را با جهش روبه‌رو‌ کرد. دیروز در ساعات اولیه معاملات دادو ستد 6/11 میلیون سهم از ایران خودرو با استقبال 70درصدی حقیقی‌ها روبه‌رو شد. 7/7میلیون سهم از سایپا نیز که با اقبال 97درصدی حقیقی‌ها همراه بود، روند افزایشی شاخص را تشدید کرد. سایر نمادهای خودرو همچون خپارس، خگستر، خبهمن، خاور، وساپا و سایر نمادهای خودرویی نیز سبز شدند، در مقابل نماد شرکت‌های فولاد مبارکه اصفهان، گسترش نفت و گاز پارسیان، توسعه معادن و فلزات و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در راس بیشترین تاثیرات منفی بر شاخص، به ترتیب بین 33 تا 12 واحد از شاخص کل را کاهش دادند.
بنا بر اطلاعات به دست آمده، ایران خودرو در روز چهارشنبه گذشته به بیشترین رکورد تولید روزانه خود دست یافته است. خبرهایی نیز از صادرات تیبا۲ خودرو‌سازی سایپا به آذربایجان منتشر شده بود که نمادهای دو غول خودرو‌سازی کشور را با اقبال بیشتری روبه‌رو کرده است. در میان صنایع بازار سهام می‌توان همچنان خودرویی‌ها را با توجه به رفع نگرانی برخی برای افت قیمت خودرو و تداوم تولید و فروش آنها در کنار چشم‌انداز رفع تحریم‌ها و قراردادهای خطوط جدید تولید با شرکت‌های خودرو‌ساز بزرگ جهان که نام خودرو‌سازان آمریکایی نیز گاهی در میان آنها مطرح می‌شود، بهترین‌های بازار ارزیابی کرد.
صنعت پتروشیمی نیز با آنکه در برابر موضوعاتی از قبیل نرخ خوراک و محدودیت‌های صادراتی در گذشته و همچنین تحریم‌های این صنعت، با چالش‌های مهمی روبه‌رو شده بود، به نظر می‌رسد با تدوین برنامه‌های توسعه این صنعت در شرایط رو به رشدی قرار دارد. به‌طوری‌که وزیر نفت از افزایش میزان تولید این بخش تا 100 میلیون تن در سال و تامین مالی در برخی پروژه‌های جدید از طریق فاینانس‌های چینی خبر داده و به نظر می‌رسد میزان صادرات می‌تواند به 50 میلیارد دلار در سال برسد. این موضوع در کنار ثبات نرخ خوراک تا 15 سال آینده پتانسیل‌های این بخش را در تولید، صادرات و بازار سهام افزایش خواهد داد. کارشناسان ظرفیت‌های نهفته در این صنعت را جزو افق‌های روشن آن در آینده می‌دانند.
افت اخیر بهای نفت و سایر کالاهای همسو، موجب شده تا بهای تولیدات شرکت‌های تولیدی در گروه معدنی‌ها نیز از شرایط مناسبی برخوردار نشود.در بازار سهام به دلیل تاثیرپذیری صنایع معدنی از افت قیمت جهانی کالاها، با وجود بزرگی این صنعت در کشور، سهام اغلب این صنایع با افت قیمت روبه‌رو است. با این حال تازه‌ترین خبرها از نشست رئیس فدرال رزرو در جمع وزرای دارایی در آمریکا حکایت دارد که تاکید دوباره جانت یلن درخصوص تداوم خرید اوراق قرضه توسط بانک‌ها در قالب تسهیلات مقداری مسیر حرکت قیمت طلا و سایر کالاها را به نفع آنها بازگردانده است.از این رو انتظار می‌رود کاهش انتظاری قیمت کالاهای پایه در بازارهای جهانی حداقل تا ابتدای سال ۲۰۱۵ متوقف شود و شرکت‌های بورسی نیز ازاین منظر پتانسیل‌های خود را احیا کنند. معامله توافقی ۱۵۹ میلیون سهم از نماد «ومعادن» در روز گذشته نشانه‌ای از این پیش‌بینی‌ها در بورس دیروز بود.
در این راستا نایب رئیس خانه معدن از اعلام آمادگی سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور در پروژه‌های معدنی ایران خبر داد و گفت: سرمایه‌گذاران خارجی به محیطی ایمن و امن برای سرمایه‌گذاری نیازمند هستند. محمد‌رضا بهرامن در نشست خبری خود با خبرنگاران با تاکید بر حضور سرمایه‌گذاران خارجی در بخش معدن، گفت: حضور سرمایه‌گذاران خارجی در بخش معدن به شدت می‌تواند در ورود تکنولوژی و ماشین‌آلات موثر باشد.
در گروه‌های دارویی نیز پتانسیل‌های رشد فراوان است. دارویی لقمان و دارو‌سازی امین و داملران روز گذشته کار خود را با صف خرید به اتمام رساندند. بر‌اساس آمارهای موجود، میزان مصرف تولیدات پزشکی و دارویی در سبد مصرفی خانوار‌ها افزایش داشته است. همچنین در‌راستای حمایت از تولید، امکان اعطای مجوز افزایش قیمت به دارویی‌ها نیز در ۶ ماه دوم وجود دارد. امسال گروه دارویی‌ها سود‌آوری بهتری نسبت به سال قبل داشته‌اند. برداشته شدن تحریم‌ها و فشار از روی این صنعت می‌تواند چشم‌انداز رونق تولید و افت قیمت تمام شده را بهبود ببخشد. افزایش نرخ دلار درحالی منجر به گران شدن واردات مواد اولیه این صنعت در سال قبل شد که چشم‌انداز تعدیل نرخ دلار مهم‌ترین‌ عامل در کاهش هزینه‌های سربار در این شرکت‌ها است.
مبنا قرار گرفتن واقعیت‌های اقتصادی کشور برای رشد منطقی شاخص‌های بازار سرمایه انتظار اغلب کارشناسان شده است. با این حال آنچه تاثیر‌گذاری واقعی خود را بر بازار‌ها نشان داده است، صرفه اقتصادی بهره بردن از نرخ سود بانکی است. در بررسی ماهانه دنیای اقتصاد نشان داده شده که بهره بانکی با نرخ 8/1درصدی بازدهی ماهانه در مقایسه با زیان 8/0 درصدی بازار سرمایه، زیان 6/1درصدی بازار سکه و زیان یک درصدی بازار دلار، همچنان مطلوب‌ترین گزینه سرمایه‌گذاری‌ها است. بانک‌ها همچنان بهترین سودهای سرمایه‌گذاری را به سپرده‌گذاران می‌دهند و سایر بازارها به ویژه بازار ارز و سکه کمترین سفته‌بازی را شاهد هستند و افت ادامه‌دار قیمت‌ها در این بازارها شاهد این روند است. بنگاه‌های کلان اقتصادی اما در مناقشه نرخ بهره بانکی عمدتا به نفع دریافت آسان وام‌های بانکی و صرف نظر از قیمت وام‌ها تغییر پارادایم داده‌اند. کارشناسان معتقدند افت نرخ تورم نقطه به نقطه و البته انتظار برای پیروی سریع‌تر نرخ تورم میانگین از آن، انتظارات عمومی را برای کاهش نرخ سود بانکی تشدید کرده است. با این وجود واقعیت‌ها نشان می‌دهد که همچنان سپرده‌پذیری‌ها با نرخ‌های سود بیشتر از 20 درصد ادامه دارد. این روند به دلیل تاثیر ویژه بر کنترل و تجمیع نقدینگی همچنان از حمایت ویژه بانک مرکزی برخوردار است. جالب اینکه با توجه به فاصله داشتن شرایط بازدهی و سودآوری بنگاه‌های اقتصادی و شرکت‌های بزرگ تولیدی با شرایط مطلوب فضای کسب و کار، قضاوت‌های هیجانی برای تزریق نقدینگی به شرکت‌ها اغلب مورد تایید برخی کارشناسان قرار نمی‌گیرد. هزینه تامین مالی در شرکت‌های تولیدی بر اساس یک ارزیابی همچنان درصد بالایی از قیمت تمام‌شده نیست. سهام بانک‌ها در این میان همچنان در میان بهترین سهم‌های بازار سرمایه است.این شرایط البته تا چهار ماه دیگر در میان برخی گمانه‌زنی‌های مثبت و منفی برای نتیجه گرفتن از مذاکرات هسته‌ای ادامه خواهد یافت و تلاش برای بازپرداخت بدهی دولت به بانک‌ها و باز‌پس‌گیری مطالبات معوق همچنان می‌تواند افق بهتری از سهام بانک‌ها و واسطه‌گری‌های مالی را در بازار تقویت کند.
فارغ از برخی پتانسیل‌های موجود برای سهام بانک‌ها در بازار سهام کشور، برخی نگرانی‌‌ها نیز همچنان وجود دارند که عمدتا ناشی از اشکالات ساختاری است.
حسین خزلی‌خرازی، کارشناس و کارگزار بازار سهام با یک آسیب‌شناسی از ریسک‌های سهام بانک‌ها، به نگرانی‌های موجود درخصوص قفل‌ شدن بخش عمده‌ای از سرمایه بانک‌ها اشاره کرد و در عین حال تقاضا برای افت نرخ بهره بانکی را به توجیه بالا بودن سهم هزینه تامین مالی بنگاه‌ها رد کرد. خزلی‌خرازی گفت: بنا بر یک گزارش منتشر شده 62 درصد منابع بانکی کشور قفل شده و امکان تجمیع دوباره و پمپاژ آنها به اقتصاد کشور وجود ندارد. او بدهی‌های بانک‌ها به بانک مرکزی، بدهی‌های دولت به بانک مرکزی، مطالبات معوق، مطالبات سررسید گذشته و استمهال شده توسط بانک‌ها را از جمله مهم‌ترین موارد این موضوع عنوان کرد که میزان تقریبی آن 300 هزار میلیارد تومان می‌شود. به گفته وی اینکه این میزان از نقدینگی امکان تجمیع و گردش دوباره را در اقتصاد نیابد البته به اشکالات به وجود آمده در کلان اقتصاد مربوط است که در صورت حل مشکلات، می‌تواند بازارهای مهم را به حرکت وادار کند.
وی عدم رعایت دقیق تکالیف بانک‌ها را در تودیع ذخایر نزد بانک مرکزی به‌عنوان یکی از الزامات مهم کمیته بال ۱ و ۲ مشخصه دیگری از نگرانی‌های واقعی صنعت بانکداری در بازار سهام ارزیابی کرد؛ اتفاقی که نگرانی از تسری و تمدید آن برای سال‌های بعدی را نیز به دنبال دارد که به اثر دومینوی مالی منتهی می‌شود و خطر ورشکستگی را عمدتا به دنبال دارد.
خزلی‌خرازی در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به هزینه تامین مالی بنگاه‌ها و اثرات آن بر گروه‌ها و صنایع بورسی تاکید کرد: هزینه تامین مالی در بنگاه‌ها کمتر از 5 درصد است، سرمایه اولیه، هزینه‌های سر‌بار و حقوق و دستمزد بیشترین هزینه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. در بنگاه‌هایی که 100درصد سرمایه اولیه را سهامداران تامین کرده‌اند، هزینه تامین مالی به صفر می‌رسد و در بنگاه‌هایی که 50 درصد استقراض صورت می‌گیرد، میانگین موزونی از میزان ونحوه استقراض‌ها هزینه تامین مالی را تشکیل می‌دهد.
اودر تحلیل تقاضای عمومی برای کاهش نرخ سود بانکی این‌چنین گفت: فکر نمی‌کنم این رویه درست باشد که منابع ارزان را افزایش بدهیم؛ چرا که وام‌های ارزان و تسهیلات تکلیفی که اعطا شده موجب رقابتی شدن اقتصاد نشده است.‌ هر‌گونه سوبسید به بنگاه‌ها حتی به‌صورت نرخ بهره ارزان موجب فلج شدن آن در دراز‌مدت می‌شود و کمکی به توسعه نمی‌کند.

پتانسیل‌های رشد در بورس