صعود آهسته‌و‌پیوسته شاخص‌کل

گروه بورس - هدیه لطفی: بازار سرمایه در حالی پس از ماه‌ها تجربه روند نزولی، بار دیگر رنگ و بوی رونق و صعود را طی روزهای اخیر به خود گرفته که به نظر می‌رسد روندی متعادل و نسبتا با ثبات در این بازار شکل گرفته است، به‌طوری‌که شاخص بورس تهران در معاملات دیروز نیز همانند روزهای گذشته به حرکت آرام و محتاطانه خود با نیم نگاهی به مذاکرات هسته‌ای ادامه داد و با ۱۱۰ واحد رشد به نیمه کانال ۷۳ هزار واحدی نزدیک شد. در حال حاضر یک چشم بازار به وین دوخته شده و چشم دیگر بازار گزارش‌های ۳ ماهه شرکت‌ها را در کدال بررسی می‌کند. این دو رویداد می‌توانند خط و مشی بازار را در هفته‌های آینده تعیین کنند. به این ترتیب به نظر می‌رسد در نهایت تا پایان ماه جاری تکلیف بازار برای صعود یا ادامه رالی ریزشی مشخص شود.

به عقیده فعالان بازار سرمایه تصمیمات دولت در حوزه‌های مختلف و عدم افزایش قیمت فروش محصولات بسیاری از صنایع در کنار نتایج نهایی مذاکرات هسته‌ای وین بر شکل گیری روند مثبت یا منفی در این بازار تاثیرگذار است.

هشدار برای تشکیل حباب

مدیرعامل کارگزاری اردیبهشت ایرانیان با هشدار نسبت به شکل گیری هیجان در صورت انجام توافق هسته‌ای عنوان کرد: در صورت انجام توافق هسته‌ای، قابلیت سودآوری شرکت‌های فعال در بازار سرمایه کشور در میان‌مدت می‌تواند تحت تاثیر قرار بگیرد و ایجاد جو هیجانی در بازار سرمایه می‌تواند بازار را دچار حباب قیمتی کند. علی‌اصغر مهری‌زاده در‌خصوص عوامل افت بازار سرمایه در روزهای اخیر نیز به «روزنامه دنیای اقتصاد» گفت: برخی قوانین و دستورالعمل‌ها مانند دامنه نوسان مغایر با مفاهیم بورس است و اجازه تعادل قیمتی را به سهام شرکت‌ها نمی‌دهد یکی از عوامل رشد بیش از حد شاخص در سال ۹۲ ایجاد فرهنگ صف نشینی به‌دلیل حجم مبنا و دامنه نوسان بود. این کارشناس بازار سرمایه عدم توسعه ابزارهای موجود در بورس را عامل دیگر افت بازار طی ۶ ماهه اخیر ذکر کرد و گفت: طی ۶ ماهه اخیر بازار سرمایه ما توسعه یافته بود ولی ابزارهای موجود در بورس گسترش پیدا نکرد. بنا به گفته مهری‌زاده در صورتی که دامنه نوسان بیشتر بود، قیمت سهم‌ها متعادل‌تر می‌شد و اجازه تشکیل حباب در سهام شرکت‌ها را در بورس نمی‌داد.

ارجحیت ارزندگی سهام

در این راستا شهریار هاشمی از تحلیلگران و کارشناسان بازار سرمایه در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اعلام این مطلب که مهم‌ترین دلیل تغییرات عرضه و تقاضا در بورس بر اساس ارزش ذاتی شرکت‌ها شکل می‌گیرد، گفت: بعد از افت شدید سه روز ابتدایی دو هفته قبل قیمت‌ها به حدی جذاب شده بودند که تنها کافی بود به هر دلیلی ترس شدید برخی فعالان حقیقی کنترل شود. این اتفاق به دو دلیل ایجاد شد؛ اول خبرهای خوش از به نتیجه رسیدن احتمالی مذاکرات و بعد از آن هم اقدامات عملی دولت (و نه صرفا مصاحبه) نظیر تغییر مبنای قیمت‌گذاری محصولات پتروشیمی و خودرو این روند را به وجود آورد.وی در ادامه تصریح کرد: بدون شک همین دو اتفاق یادشده در قیمت‌های بالاتر نمی‌توانست این میزان تاثیرگذاری را داشته باشد، پس بپذیریم که ارزندگی سهم‌ها برهرتصمیم و مصاحبه‌ای ارجحیت دارد.هاشمی در ادامه اظهاراتش با اشاره به این موضوع که دائم در اقتصاد ایران یک قانون یا خبر مهم و تاثیرگذار با ابهام کامل وجود دارد که می‌تواند بر فعالیت اقتصادی افراد تاثیرگذار باشد و این مساله به یک عادت تبدیل شده است، افزود: مجموعه همین عوامل از ورود سرمایه‌گذار خارجی که به دنبال برنامه‌ریزی ۱۰ ساله برای سرمایه خود است جلوگیری می‌کند؛ همه دولت‌ها هم در ظاهر می‌خواهند شفافیت اطلاعات را بالا ببرند اما با اطمینان به شما می‌گویم تا وقتی دولت‌ها خود را متولی این می‌دانند که از قیمت سنگ‌آهن و شمش فولاد گرفته تا قیمت خودرو، دارو، چغندر قند، شکر، شیر، ماست، سیمان و زولبیا بامیه افطار مردم و مهم‌تر از آن نرخ بهره دستوری برای مدیریت اقتصاد استفاده کنند، این روند معیوب ادامه خواهد داشت و تغییرات تصمیم‌ها ضربه‌ای به مراتب بیشتر از تحریم‌ها به اقتصاد ایران وارد می‌کند.بنا به گفته هاشمی بورس هم که دماسنج همین اقتصاد است و بالطبع از تصمیمات هر روزه دولت متاثر خواهد شد.

این تحلیلگر بازار سرمایه علت اصلی افت و خیزهای مقطعی بورس را در شرایط کنونی، اصلاح رشد بیش از حد تصور قیمت سهام دانست که از زمستان سال گذشته آغاز شده و گفت:این ریزش و اصلاح قیمتی کاملا درست و منطقی بوده است و پس از این موضوع نیزبا گذر زمان، بازار از نبود تقاضای خرید با مشکل و افت مواجه شد؛ وقتی قیمت سهم بالا نرود و خریداری هم در بازار نباشد طبیعتا فروشنده‌ها به تدریج فشار آورده قیمت را پایین می‌آورند.

هاشمی ادامه داد: درحال حاضر اکثر قیمت‌ها جذاب شده‌اند به همین دلیل گاهی شاهد یک حرکت چند روزه مثبت در بورس هستیم که با فشارفروشندگان از قافله عقب مانده به شدت سرکوب می‌شود. به عقیده این کارشناس بازار سرمایه رفتارهای در ظاهر حمایتی این ماه‌های اخیر هم خود به عنوان یک آفت جدی، شفافیت و مکانیزم اصلی بورس را از ریل منطقی خود خارج کرده است.وی در پاسخ سوال خبرنگار ما مبنی بر اینکه چه محرک‌هایی برای رشد پایدار بازار وجود دارد، گفت: البته نباید سودهای رویایی سال گذشته را از بازار امسال انتظار داشت اما برای ایجاد ثبات در روند منطقی معاملات بهترین گزینه رفع ابهام در تحولات سیاسی خواهد بود، بعد از آن هم اعتقاد مدیران اقتصادی کشور به مکانیزم بازار آزاد می‌تواند جان رفته را به بازار برگرداند؛ یکی از مهم‌ترین‌ روش‌های بازار آزاد برداشتن محدودیت‌های حجم مبنا و صف خرید و فروش ناشی ازمحدودیت قیمت است، با این محدودیت‌ها افراد عادی و غیر حرفه‌ای را که دانش کافی ندارند به سمت سرمایه‌گذاری مستقیم دعوت کردیم و حالا نه خود ایشان تصمیم‌های عقلایی درستی می‌گیرند و نه اجازه می‌دهند رفتارهای حقوقی‌ها در روند قیمت‌ها موثر باشد. هاشمی خاطرنشان کرد: به‌رغم موفقیت سازمان بورس در توسعه معاملات آن لاین و حضورمستقیم افراد عادی ، به نوعی رفتارهای سالهای قبل، بورس را دستخوش تغییراتی از جنس بی‌نظمی کرده است.

مبادا کسی ضرر کند!

این کارشناس بازار سرمایه وجود حقوقی‌ها و بهره‌گیری آنها از تیم کارشناسی با تجربه را از جمله مزایا برای بورس دانست که می‌تواند به عنوان ابزاری برای کمک سرمایه‌گذاران باشد.

وی افزود: این افراد همیشه ابزار و متری داشتند که بتوانند دلایل رفتار بازار را محاسبه کرده و تخمین بزنند، اما حال عموما این مترها به کارنمی آید. به‌طور مثال بعد از ریزش اخیر بورس همه تحلیلگران تکنیکی اعتقاد بر این داشتند که شاخص می‌تواند در محدوده ۶۵ هزار واحد متعادل و حرکت روبه بالایی را شروع کند ولی توقف و بازگشایی نماد هلدینگ خلیج‌فارس با لحاظ کردن محدودیت‌های لازم اجازه افت این سهم که بیش از ۱۵ درصد کل بازار است را نداد. حالا به هر تحلیلگری بگویید برای آینده چه پیش‌بینی دارید به نظر شما چه جوابی می‌تواند داشته باشد؟

وی ادامه داد: دخالت از نوع «مبادا کسی ضرر بکند» خود دلیل اصلی ضررهای بی‌منطق شده است، اگر مسوولان اقتصادی به مکانیزم بازار اعتقاد داشته باشند با دخالت‌های خود بازیگران اصلی آن بازار را خلع ید نمی‌کنند.

بنا به عقیده این تحلیلگر محدودیت عرضه‌ها در زمستان سال قبل یک فاجعه بود و در ادامه هم ابزارهایی شبیه به صندوق حمایت از بازار با این مکانیزم، بورس را از عملکرد واقعی خود دور می‌کند، ولو اینکه سبدسهام شخصی من نوعی در این مدت به همین دلایل افت کمتری را تجربه کرده و در ظاهر خوشحال باشم.

در بازار چه گذشت؟

روز گذشته علاوه‌بر شاخص کل تمامی شاخص‌ها صعودی و تالار سبز پوش بود؛ به طوری‌که شاخص بازار اول ۷۸ واحد، بازار دوم با ۲۳۸ واحد، صنعت نیز ۵۹ واحد، ۳۰ شرکت بزرگ ۸ واحد و شاخص آزاد شناور نیز ۲۳۸ واحد رشد یافت. همچنین دیروز بیش از ۴۳۸ میلیون سهم و حق‌تقدم به ارزش ۱۱۱ میلیارد تومان در بورس اوراق بهادار تهران معامله شد و ارزش بازاری بورس به بیش از ۳۴۵ هزار میلیارد تومان رسید. این در حالی است که در بازار امروز به‌رغم رشد محتاطانه بورس، سرمایه‌گذاران حقیقی از این بازار خارج شده و اقدام به فروش سهم‌های خود کردند؛ به طوری که بررسی فعالیت سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی در بازار امروز نشان می‌دهد که به‌رغم رشد شاخص بورس، سرمایه‌گذاران حقیقی ۳۹۲ هزار و ۲۶ میلیون سهم خریداری کرده و در مقابل ۴۳۲ هزار و ۴۸۸ میلیون سهم فروختند.

اما در مقابل سرمایه‌گذاران حقوقی نسبت به خریداری سهم اقدام کردند؛ به طوریکه حقوقی‌ها در بازار دیروز ۱۲۶ هزار و ۱۹۵ میلیون سهم خریداری کرده و در مقابل تنها ۸۵ هزار و ۷۳۳ میلیون سهم فروختند.علاوه‌بر این سرمایه‌گذاران حقوقی در اکثر صنایع بورس وارد شده و در صنایعی همچون بانک‌ها، محصولات شیمیایی، فرآورده‌های نفتی، خدمات فنی و مهندسی و شرکت‌های چند رشته‌ای صنعتی سرمایه‌گذاری کردند.

در این بازار شرکت‌های ملی مس، بانک ملت، صنایع شیمیایی ایران، توسعه معادن و فلزات، مپنا، ارتباطات سیار و سایپا و پارس خودرو بیشترین تاثیر را در رشد شاخص بورس گذاشتند. در مقابل نمادهای پالایشگاه بندرعباس، فولاد مبارکه، هلدینگ خلیج‌فارس و تاپیکو با افت خود مانع از رشد بیشتر شاخص شدند که در نهایت دماسنج بازار سرمایه با ۱۵/۰ درصد افزایش در کانال ۷۳ هزار و ۴۵۷ واحدی متوقف شد تا چهارمین روز هفته جاری را نیز با روندی مثبت پشت سرگذارد.

همچنین در این روز صنعت خودرو با وجود توقف نماد ایران خودرو از بیشترین اقبال برخوردار شد؛ نماد معاملاتی ایران خودرو که به‌دلیل تعدیل پیش‌بینی هر سهم و بررسی هر چه بیشتر اطلاعات متوقف شد در در نیم ساعت ابتدایی بازار و تا پیش از توقف دادوستد ۸۲۱ هزار و ۸۱۵ سهم به ارزش دو میلیارد و ۳۵۵ میلیون و ۷۵۷ هزار ریال را به ثبت رساند.

افزون بر این دیگر نمادهای این گروه از جمله پارس خودرو، زامیاد و سایپا با صف خرید روبه‌رو شدند و به این ترتیب گروه خودرو و ساخت قطعات، در صدر صنایع بورسی قرار گرفت و در نهایت مبادله بیش از ۱۷۰ میلیون سهم به ارزش ۲۳۶ میلیارد ریال در این صنعت به ثبت رسید.