نشانه‌های بازگشت بازار ضعیف است

گروه بورس- هدیه لطفی: افت سنگین 07/2 درصدی روز گذشته شاخص بورس اوراق بهادار موجب بازگشت این دماسنج به کانال 74 هزار واحدی و تثبیت هر چه بیشتر فضای نا آرام بهاری در بازار سرمایه شد تا به این ترتیب زیان فروردین ماه بورس به بیش از 5 درصد برسد و افت 4095 واحدی در کارنامه 12 روزه بورس 93 به ثبت رسد.

بورس تهران یکی از بدترین روزهای تاریخ خود را با ریزش شدید ۱۵۸۱ واحدی در روز گذشته سپری کرد تا در نهایت شک بسیاری از فعالان بازار را تبدیل به یقین کند که سال جدید سالی کاملا متفاوت در مقایسه با تمایلات مثبت سال ۹۲ خواهد بود.

نیمه‌های دی ماه سال گذشته بود که شاخص پس از فتح قله ۸۹۷۲۴ با افزایش عرضه مواجه شد و پس از چند روز ریزش نصفه و نیمه به یک باره افت ۲۴۰۰ واحدی در یک روز اخطارهایی را مبنی بر پایان روزهای خوش بازار صادر کرد. اکنون شاخص کل حدود ۵/۱۶ درصد نسبت به سقف تاریخی خود ریزش کرده و بیش از ۱۴۸۰۰ واحد افت را تجربه کرده، اما با این حال همچنان فشار فروش به‌خصوص در یکی دو روز گذشته در بازار محسوس است و در طرف مقابل، جبهه خریداران نیز چندان قدرتمند ظاهر نمی‌شود.

در روزهایی که به دلیل لغو برخی تحریم‌ها (مطابق توافق ژنو)، اهالی بازار در رویای شاخص ۱۰۰ هزار واحدی بودند، به یکباره عرضه‌ها شدت گرفت.

ابتدا شایعاتی در خصوص تغییر مدیریتی در سازمان بورس و اوراق بهادار دلیل این مهم ارزیابی شد و پس از آن دولت و مجلس، به‌رغم وعده‌هایی که به اهالی بازار سرمایه برای حمایت داده بودند، با تصویب نرخ بهره مالکانه و همچنین افزایش نرخ خوراک باعث بحرانی شدن شرایط بازار شدند.

به مرور با فروکش کردن تب خوراک پتروشیمی‌ها، از هیجان فروش در بازار کاسته شد و دیگر از صفوف فروش آنچنانی خبری نبود و بازار به تعادل رسید. البته به‌رغم افت ۵۰ درصدی قیمت در برخی از نمادها، همچنان خریداران دل به خرید نمی‌دادند.

با این حال پس از نزدیک شدن دماسنج بازار سرمایه به محدوده ۷۶ هزار واحد در نیمه دوم اسفند ماه، شرایط کمی بهتر شد.

شاخص در حدود ۳۰۰۰ واحد رشد کرد و با توجه به ریزش سنگین در روزها و هفته‌های قبل، فعالان بازار به پایان اصلاح و رونق بورس در سال ۹۳ خوشبین شدند. اما دیری نپایید که همه این رویاها بر باد رفت و بار دیگر کف قبلی شاخص کل بی‌اعتبار شد.

اگر به حواشی بازار نگاهی داشته باشیم، دور دوم هدفمندی یارانه، مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ به‌منظور دستیابی به توافق نهایی و همچنین نرخ سپرده‌های بانکی مهم‌ترین تهدیدات کنونی بازار سرمایه هستند. از طرف دیگر این نکته را باید اضافه کرد که سهامداران، دیگر آن اعتماد سابق را به بازار سرمایه ندارند و عملا دیوار اعتماد بین سرمایه‌گذاران و بازار سرمایه فرو ریخته است. همین امر باعث شده که بخشی از نقدینگی از بازار خارج شود و بخش دیگر که همچنان در بازار است با احتیاط بیشتری وارد معامله خرید شود.

اما در این میان، سوال مطرح شده این است که وضعیت دماسنج بازار سرمایه در روزهای آتی چگونه خواهد بود و آیا موج مثبتی به این بازار بازخواهد گشت یا همچنان باید در انتظار افت‌های بیشتر بود؟ برای پاسخ به این سوال و پیش‌بینی روند آتی بازار سرمایه نظر تحلیلگران بازار را در زمینه وضعیت آتی شاخص جویا شدیم؛ آنها معتقدند: شاخص بورس در وضعیت ریزش و اصلاح قرار دارد و هنوز سیگنال قابل اتکایی مبنی بر اتمام اصلاح و ارزندگی قیمت‌ها در نمودار‌ها مشاهده نمی‌شود. این آهنگ ریزش به گونه‌ای است که شاخص تا محدوده ۷۳ هزار و ۳۵۰ واحد نزول کند و در صورت شکست این سطح نیز، حمایت شاخص کل حوالی ۷۱ هزار و ۹۰۰ واحد قرار دارد که اگر این سطح نیز از دست رود شاهد سقوط بازار به کانال ۶۰ هزار واحد خواهیم بود. جزئیات بیشتر را در گزارش زیر می‌خوانیم:

عوامل موثر در افت بورس

در این میان، مهرداد خالقی از تحلیلگران تکنیکال بازار سرمایه در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» به بررسی تاثیر سه عامل هدفمندی یارانه‌ها، مذاکرات هسته‌ای و نرخ سپرده‌های بانکی بر بازار سرمایه پرداخت و گفت: بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه، در برهه کنونی هدفمندی یارانه‌ها را مهم‌ترین پارامتر تاثیرگذار بر وضعیت بورس می‌دانند؛ به‌رغم اینکه دولت شیب افزایش حامل‌های انرژی را ۲۰ تا ۲۵ درصد اعلام کرده است، با این حال ابهامات باقی مانده همچنان باعث می‌شود که فعالان بازار در خرید محتاط باشند.

وی ادامه داد: اکنون مهم‌ترین موضوع تعیین سقف درآمد خانوارهای یارانه‌بگیر است و پس از آن تعیین قیمت بنزین و گازوئیل در اولویت دوم قرار دارد. گمانه زنی‌های مختلفی در این مورد شنیده می‌شود، اما احتمال اینکه یارانه‌های نقدی به درآمدهای زیر یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان تعلق بگیرد بالاست. از طرف دیگر در مورد بنزنین دو سناریو وجود دارد؛ اول تک نرخی شدن بنزین در قیمت‌های ۷۰۰ تا ۸۰۰ تومان و دومی نرخ جداگانه برای سهمیه نیمه یارانه‌ای و آزاد است.

خالقی خاطر نشان کرد: هر چند دور دوم هدفمندی بر بازار سرمایه و سود شرکت‌ها (به‌خصوص صنایع انرژی بر) بی‌تاثیر نیست، اما باید اذعان کرد که جنبه روانی این موضوع بیشتر بر بازار تاثیر دارد.

این تحلیلگر در ادامه با اشاره به مذاکرات هسته‌ای، اظهار کرد: با روی کار آمدن دولت جدید در ایران، مذاکرات هسته‌ای رنگ و بوی جدی تری به خود گرفته است؛ دولت مصمم است که پرونده هسته‌ای را هر چه زودتر حل و فصل کند تا اولین گام را برای حل مشکلات اقتصادی کشور بردارد.

خالقی ادامه داد: در روزهای پایانی اسفند‌ماه شاهد رقابت بانک‌ها برای جذب نقدینگی موجود در جامعه بودیم. این رقابت تا حدی بود که گاه شاهد اعطای سودهای روز شمار ۲۰ تا ۲۵ درصدی از جانب بانک‌ها بودیم. حتی سودهای ۲۲ و ۲۳ درصدی بانک‌های معتبر عملا سود مرکب ۲۵ درصدی را برای سپرده‌گذاران به ارمغان خواهد آورد. وی خاطرنشان کرد: سود ۲۵ درصدی با ریسک صفر مسلما باعث خروج بخشی از نقدینگی موجود بورس شده است؛ زمانی که سرمایه‌گذار با ریسک صفر چنین سودی را به دست می‌آورد، قطعا برای وسوسه شدن جهت سرمایه‌گذاری در بازار پرمخاطره‌ای چون بورس، باید چشم انداز سود ۵۰ درصدی برای او ترسیم شود تا ترغیب به سرمایه‌گذاری شود. که این مهم با حال و روز کنونی بازار چندان همخوانی ندارد. این در حالی است که دولت نیز برای کنترل تورم ناگزیر به اتخاذ این سیاست است تا به این واسطه تورم مهار شود.

وی در ادامه تصریح کرد: البته در خبرها داشتیم که اعطای سود بالای ۲۰ درصد توسط بانک‌ها از ابتدای اردیبهشت متوقف خواهد شد. همین امر می‌تواند باعث جلوگیری از خروج نقدینگی باقی‌مانده از بازار سرمایه شود.

آهنگ ریزش قدرتمند است

خالقی در ادامه به بررسی وضعیت شاخص از منظر تکنیکال پرداخت و گفت: به لحاظ تکنیکی، مدت‌ها است که میانگین متحرک 21 روزه، نقش مقاومتی سنگین را در نمودار شاخص کل ایفا می‌کند. پس از افت سنگین شاخص کل روز 16 دی‌ماه، شاخص دیگر نتوانست بالای این خط خود را تثبیت کند و هر بار، با نزدیک شدن به این خط عرضه‌ها در بازار تشدید شد و شاهد آغاز رالی نزولی جدید بودیم؛ به عبارتی دیگر شاخص کل هر بار کف جدید را پایین‌تر از کف قبلی می‌ساخت و سقف جدید از شکست سقف قبلی ناتوان بود.

وی ادامه داد: از منظر الیوتی بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که در موج 4 از 3 بزرگ الیوتی قرار داریم و همچنان موج 5 شاخص کل می‌تواند شاخص را فراتر از سقف قبلی هدایت کند یا حداقل در صورتی که موج پنجم به صورت ارتدکس ظاهر شود باز هم شاخص تا نزدیکی سقف قبلی صعود خواهد کرد. وی خاطرنشان کرد: اما با توجه به بزرگ شدن موج ریزشی کنونی احتمال وقوع این فرضیه کمرنگ‌تر می‌شود. به نظر می‌رسد در این میان یک موج مفقود شده داریم یا اینکه محتمل‌ترین شمارش برای شاخص کل مطابق سناریوی زیر خواهد بود.خالقی ادامه داد: بررسی نمودار شماره 1 صرفا موج 3 الیوتی بزرگ را نشان می‌دهد که حوالی 89 هزار و 724 واحد به پایان رسیده است؛ این موج به صورت ممتد در بازار ظاهر شده و

5 ریز موج آن در نمودار قابل شمارش است. هر آنچه را پس از سقف موج 3 اتفاق افتاده می‌توان در قالب موج 4 الیوتی توجیه کرد، اما با توجه به پیچیده بودن امواج اصلاحی، فعلا نمی‌توان تعریف درستی از ساختار اصلاحی داشت.

این تکنیکالیست در ادامه افزود: اگر از نمای نزدیک به ریزش اخیر دقت کنیم، افت و خیز‌های اخیر شاخص کل را می‌توان در داخل یک کانال نزولی محصور کرد، به‌طوری‌که کف کانال حوالی 74200 - 74400 واحد قرار دارد که می‌توان از آن به عنوان اولین حمایت پیش روی شاخص کل نام برد. اما آهنگ ریزش به گونه‌ای است که با توجه به ساختار کندل‌های قدرتمند، احتمال شکست این سطح و افت بیشتر بازار تا حوالی تراز 50 درصد فیبوناچی اصلاحی موج

5 از 3 وجود دارد. این تراز حوالی 73350 - 74000 واحد قرار دارد.

وی خاطرنشان کرد: در صورت شکست این سطح نیز، حمایت مینوری شاخص کل حوالی 71900 واحد قرار دارد که اگر این سطح نیز از دست رود شاهد سقوط بازار به کانال 60000 واحد خواهیم بود که با توجه به نزدیکی به فصل مجامع امکان وقوع آن چندان بالا نیست.

سناریوی قدرتمندتر؛ وضعیت ریزش و اصلاح

احسان حاجی از دیگر تکنیکالیست‌های بازار سرمایه نیز معتقد است: با برگشت و دستیابی مجدد محدوده 74هزار واحدی عملا شاخص وارد فاز جدید حرکات خود شده است و با فشار فروش و ترس سهامداران عملا حمایت‌های روانی و کف‌های تکنیکی بازار را کم اثر و بی رنگ ساخته است. شاید اگر قیمت‌گذاری روزانه هیچ محدودیتی نداشت، در مدت زمان کوتاه‌تری (و البته افت روزانه بیشتر) با بیست یا سی درصد اصلاح، بورس تهران منطقه تعادلی خویش را کشف و بلافاصله به روال عادی خود باز‌می‌گشت. این محدودیت‌های چهار و پنج درصدی قیمت ها است که برای سهامداران و فعالان بازار اثرات ریزش را طولانی‌تر کرده و خستگی مفرطی در شاکله بازار ایجاد کرده است.

وی ادامه داد: همان‌طور که در گفتارهای تحلیلی گذشته نیز به مراتب به این موضوع اشاره شده است، علامت‌های کم قدرتی مبنی بر نزدیک شدن به هفته‌های پایانی اصلاح و شروع وضعیت تعادل را می‌توانیم در بازار ببینیم. در این حالت ایستادن بازار از ریزش‌های پی در پی و جلوگیری از ساخت کف‌های جدیدتر (تشکیل یک کف دوبل) می‌تواند امید تعادل در بازار و بازگشت کمی از آرامش از دست رفته را برای سهامداران به ارمغان بیاورد.

بنا به عقیده حاجی بعد از این مرحله تنها بازگشت فشار‌های خرید تا میزان عبور شاخص از مرز 80 هزار واحدی است که به ما اجازه نام‌گذاری روند صعودی بر روی شاخص را خواهد داد.

وی ادامه داد: اما به هرحال سناریوی قدرتمندتر فعلی می‌گوید که شاخص بورس در وضعیت ریزش و اصلاح قرار دارد و هنوز سیگنال قابل اتکایی مبنی بر اتمام اصلاح و ارزندگی قیمت‌ها (از دید روانی و نه از دید مالی) در نمودار‌ها مشاهده نمی‌شود. در این زمان‌ها کوچک‌ترین وضعیت مثبت بازار به سرعت به عنوان فرصتی برای خروج تلقی شده و به همین دلیل روزهای متعادل و مثبت بازار دوام چندانی نمی‌آورند. بنابراین مناطق اعلام شده پیشین در محدوده 74هزار واحدی، 71800 واحدی و نهایتا کف قدرتمند (محدوده) 65 هزار واحدی کماکان به قوت خود باقی هستند. این تحلیلگر در ادامه خاطرنشان کرد: هر چند که داشتن دید بلند و صبر در بازارهای مالی همیشه برگ برنده خواهد بود و بازیگران حقوقی با استفاده از همین استراتژی عموما و به طور میانگین در وضعیت بهتری نسبت به سهامداران خرد عمل می‌کنند و ذکر این نکته که در قیمت‌های کنونی بسیاری از شرکت‌ها در P/E‌های بسیار مناسب و ارزنده معامله شده و خرید آنها جذابیت ویژه‌ای دارد، اما به سهامداران خرد پیشنهاد می‌شود تا در چنین جوی از بازار از خرید‌های قابل توجه امتناع کرده و تا برگشت تعادل و صدور سیگنال‌های جدید مبنی بر برگشت بازار صرفا نظاره‌گر باشند و کسب تجربه کنند.