صدرنشینی حاشیه‌نشین‌ها در بازار سهام

بازدهی بورس در بهار ۹۲ در حالی به ۲۸/۶ درصد رسید که سودآوری گروه‌هایی همچون تایرسازی و سیمان ۴ تا ۵ برابر بازدهی کل بازار بود کارنامه بهاره بورس تهران منتشر شد صدرنشینی حاشیه‌نشین‌ها در بازار سهام گروه بورس - علیرضا باغانی: بهار ۹۲ را شاید بتوان رویایی‌ترین فصل کاری بورس در ۴۶ سال گذشته نامید، فصلی که در آن سودآوری ۶/۲۸ درصدی برای بازار سهام به ثبت رسید. بازدهی که ۶/۸ درصد بالاتر از سود یک سال کامل سیستم بانکی است. این بازدهی اعجاب‌انگیز بهاره بورس به معنای رشد ۱۰ هزار و ۸۷۶ واحدی دماسنج بازار سهام است، شاخصی که این روزها خود را برای صعود به ارتفاع ۵۰ هزار واحدی آماده می‌کند. اما چرا بازار سرمایه در بهار ۹۲ چنین شرایط عجیب و شگفت‌انگیزی را تجربه کرد؟ پرسشی است که پاسخگویی به آن نیاز به تحلیل دقیق شرایط سیاسی و اقتصادی کشور در شروع سال ۹۲ دارد. شرایطی که از آن بیش از هر چیز به عنوان شرایط تورمی یاد می‌شود. وقتی کمربندهای نظارتی سفت‌تر می‌شود اقتصاد کشور در شرایطی به سال ۹۲ ورود پیدا کرد که همچنان رکود بر سر بازارهای سرمایه‌گذاری سایه افکنده بود و برای رفع این شرایط، همه منتظر انتخابات ریاست‌جمهوری بودند، اما رشد بورس در بهار ۹۲ را شاید بتوان پیش از هر چیز مرهون کنترل بازارهای موازی دانست، به طوری که دلار، سکه و طلا نه تنها در این فصل پرهیجان بیش از گذشته کنترل شدند، بلکه شرایط جهانی هم در بهار ۹۲ با این بازارهای سرمایه‌گذاری همراه نبود، چراکه در این مدت هم دلار تضعیف شد و هم طلا در بازارهای جهانی. اما برسیم به تورم و اینکه چگونه بورس از شرایط تورمی کشور در بهار ۹۲ منتفع شد؟ اگر نگاهی به وضعیت بازارهای سرمایه‌گذاری در فصل گذشته بیندازیم، مشاهده می‌کنیم که در این مدت صنایعی توانسته‌اند بازدهی‌های سنگینی را به سرمایه‌گذاران خود برسانند که موفق به دریافت مجوز افزایش نرخ محصولات تولیدی خود شده‌اند. صنایعی همچون سیمان، تایرسازی، کاغذسازی، شیمیایی و از همه مهم‌تر گروه غذایی؛ از جمله صنایعی هستند که در بهار ۹۲ توانستند افزایش نرخ‌هایی را دریافت کنند و همین شرایط به تعدیل مثبت‌های سنگین و به تبع آن افزایش قیمت سهام این شرکت‌ها در بازار سهام منتج شد. تا به این ترتیب، شاخص بورس هم تکانی به خود داده و تقریبا برای همیشه از کانال ۳۰ هزار واحدی خداحافظی کند. فرصتی برای صنایع حاشیه‌نشین اما رشد رویایی بورس تهران در بهار ۹۲ فرصتی بود برای عرض اندام گروه‌های کوچک و بعضا حاشیه نشین بازار سهام. همان طور که اشاره شد، بازار سهام در عملکرد ۳ ماهه منتهی به خردادماه ۹۲ بازدهی ۶/۲۸ درصدی را به ثبت رساند و این در حالی است که در بهار رویایی امسال سودآوری برخی از گروه‌ها بسیار بالاتر از کل بازار و حتی چیزی در حدود ۵ برابر بازدهی میانگین کل بورس بوده است. این بررسی حاکی از آن است که در عملکرد ۳ماهه بازار سهام، شاهد بازدهی بیش از ۱۳۴ درصدی شاخص گروه لاستیک هستیم، شاخصی که سهام شرکت‌هایی همچون گروه صنعتی بارز ، ایران‌تایر، لاستیک سهند ، ایران تایر و سایر شرکت‌های تایر ساز را در دل خود جای داده و به دلیل رشد بالای قیمت سهام حاضر در این گروه ناشی از افزایش قابل توجه سود شرکت‌های صنعت، شاهد بازدهی عالی سهام این گروه هستیم. اما در پله دوم بهترین بازدهی ۳ ماهه سال ۹۲ شاهد بازدهی بیش از ۱۰۷ درصدی گروه محصولات کاغذی هستیم ،گروهی که شامل دو سهم کاغذ سازی ایران و کارتن ایران است.دو سهمی که روند صعودی خوبی را در یک ماه اخیر در پیش گرفته و بازدهی بسیار خوبی را نصیب سهامداران خود کرده‌اند. سومین رتبه بیشترین بازدهی ۳ماهه سال ۹۲ نیز نصیب گروه سیمانی شده است، گروهی که به واسطه افزایش نرخ سیمان و تعدیل مثبت‌های سنگین در سود سال ۹۲ خود و بازگشایی‌های رویایی رشد خوبی را اخیرا از خود به نمایش گذاشته است. اما برویم به سراغ بیشترین بازدهی منفی در ۳ماهه سال ۹۲. در بهار ۹۲؛شاخص محصولات چوبی با بازدهی منفی ۱۹.۵ درصدی بیشترین زیان را در این مدت به ثبت رسانده ،گروهی که تک سهم فیبر ایران را در دل خود جای داده است. البته این گروه تنها صنعتی بود که در ۳ ماهه ابتدایی سال با بازدهی منفی همراه بوده است و به تعبیری واضح تر در بهار امسال به جز یک گروه، بقیه گروه‌ها با بازدهی مثبت مواجه بوده‌اند. بازارهای موازی چگونه بودند؟ اما بهار ۹۲ در حالی سپری شد که همه بازارهای به اصطلاح موازی و رقیب بورس نزولی بودند. در این پروسه زمانی دلار ۳۴۰۰ تومانی آخر سال ۹۱، خود را توانست در سطح ۳۲۹۰ تومان حفظ کند، هر چند با ورود به فصل تابستان دلار مرز ۳ هزار تومان را هم از دست داد، اما در بهار ۹۲ کاهش نرخ دلار به عنوان پرمعامله‌ترین ارز مجموعا معادل ۲/۳ درصد بود. در همین حال، سکه بهار آزادی یک میلیون و ۳۵۰ هزار تومانی آخر سال ۹۱ به نرخ یک میلیون و ۱۷۵ هزار تومان سقوط کرد و ۳ درصد زیان را به خریداران ابتدای سال خود رساند. در این میان هر گرم طلای ۱۸ عیار ۱۲۷ هزار تومانی پایان سال ۹۱ هم به سطح ۱۱۰ هزار تومان در پایان خردادماه ۹۲ تنزل پیدا کرد و افت ۴/۱۳ درصدی را تجربه کرده است، اما همان طور که در ابتدای این نوشتار اشاره شد وضعیت جهانی طلا هم در افت ارزش این فلز گرانبها در ایران بی‌تاثیر نبوده است، تا جایی که اونس هزار و ۵۹۲ دلاری پایان اسفند ۹۱ در آخر خرداد ۹۲ به۱۳۰۰ دلار سقوط کرد تا معامله‌گران جهانی طلا زیان ۳/۱۸ درصدی را شناسایی کنند و در ایران هم همزمان با این افت بی‌سابقه اونس، قیمت سکه و طلا نیز با کاهش محسوسی مواجه بود. اما در بازار مسکن هم خبرهای رسیده از تمایل دارندگان ملک و آپارتمان به فروش دارایی‌های خود، آن هم پس از انتخابات ریاست‌جمهوری حکایت دارد. رشد قیمت مسکن در گمانه‌زنی‌های غیررسمی در بهار ۹۲ ، ۲۰ درصد و در برخی مناطق شمالی، حتی بالاتر از این سطح ارزیابی می‌شود، حال آنکه هنوز آماری در این خصوص منتشر نشده است و با توجه به فروکش شدن هیجان سرمایه‌گذاری در بازار طلا و ارز و سکه به نظر می‌رسد که بازار مسکن در خوش‌بینانه‌ترین حالت قیمت‌های فعلی را حفظ کند و حتی با فرض ورود نقدینگی جدید به این بازار، تحلیلگران معتقدند که بازار مسکن بیش از سطوح کنونی جای رشد ندارد. همه این اتفاقات در شرایطی رخ داد که دلار در سال گذشته ۸/۹۶ درصد رشد قیمت داشت و سکه هم سودی ۸۷ درصدی را به خریداران خود داده بود و خریداران هر گرم طلای ۱۸ عیار ایرانی هم سودی معادل ۸۴ درصد را در سال ۹۱ شناسایی کرده بودند. رشد ارزش بازار سهام؛ ۳۳/۳۶ درصد اما بورس تهران در حالی پرونده خرداد ماه را بست که در این سه ماه با رشد و رونق همراه بود تا جایی که ارزش بازار در این مدت نزدیک به ۳۳/۳۶ درصد رشد کرد. اداره آمار شرکت بورس در آخرین گزارش اعلام شده، ارزش بازار صنایع بورس تهران را تا ۲۶ خردادماه، دو میلیون و ۲۲۶ هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال اعلام کرد. بررسی‌ها از روند ارزش بازار صنایع نشان می‌دهد که این متغیر در پایان اردیبهشت ماه در رقم ۲ میلیون و ۸۳ هزار میلیارد ریال قرار داشته و تا ۲۶ خرداد ماه با رشدی ۱۴۳ هزار و ۱۵۶ میلیارد ریالی معادل ۸/۶ درصد مواجه شده است. ارزش بازار برترین‌های بازار افزون‌بر این، با نگاهی به ۳۸ صنعت حاضر در بورس تهران می‌بینیم که ۶ صنعت برتر بورس، بیش از ۷۰ درصد ارزش بازار را در اختیار دارند. به این ترتیب ارزش بازار صنایع محصولات شیمیایی، فلزات اساسی، فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته ای، بانک‌ها، موسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی، استخراج کانه‌های فلزی و شرکت‌های چندرشته ای که در پایان اردیبهشت ماه یک میلیارد و ۶۵۹ هزار و ۱۴۴ میلیارد ریال بود در ۲۶ خرداد ماه به رقم یک میلیون و ۷۹۹ هزار و ۹۱۲ میلیارد ریال رسیده است. در بررسی جداگانه صنایع مورد نظر، محصولات شیمیایی که بزرگ‌ترین صنعت بازار سرمایه است با رشد ۸ درصدی ارزش بازار نسبت به اردیبهشت‌ماه در رقم ۵۲۴ هزار میلیارد ریال قرار دارد. همچنین صنعت فلزات اساسی در حالی اردیبهشت ماه ارزش بازاری ۳۲۸ هزار میلیارد ریالی داشت که در ۲۶ خردادماه این رقم به ۳۷۱ هزار میلیارد ریال رسید. صنعت فرآورده‌های نفتی نیز که در رتبه سوم برترین‌های بازار قرار دارد با رشدی ۱۵ هزار میلیارد ریالی ، ارزش بازار ۲۷۲ هزار میلیارد ریالی را ثبت کرده است. بر اساس آخرین گزارش بورس تهران ارزش بازار بانک‌ها نیز با رشد مواجه شده و به رقم ۲۳۹ هزار میلیارد ریال رسیده است. ارزش بازار استخراج کانه‌های فلزی نیز در آخرین گزارش ۲۱۳ هزار میلیارد ریال است. سهام گران شد در همین حال، بررسی عملکرد بورس تهران در خرداد ماه نشان می‌دهد که در این بازار، متغیر مهم دیگری نیز با رشد مواجه شده است و آن نسبت قیمت به درآمد (P/E) بورس تهران است. به این ترتیب رشد نزدیک به ۹ درصد نسبت قیمت به درآمد در بازار خرداد ماه نشان می‌دهد که در این ماه قیمت سهام در بورس تهران رشد داشته است. بر همین اساس آخرین P/E بورس تهران توسط اداره آمار شرکت بورس ۰۹/۶ مرتبه اعلام شده است. این رقم در پایان اردیبهشت‌ماه ۶۶/۵ مرتبه بوده است. EPS‌ها رشد کرد رونق معاملات در بورس تهران باعث شده است تا در خرداد ماه پیش‌بینی سود صنایع نیز رشد کند و نسبت به اردیبهشت ماه نزدیک به ۵هزار میلیارد ریال افزایش داشته باشد. با رصد صنایع برتر بازار می‌بینیم که صنعت محصولات شیمیایی با سرمایه ۵۰ هزار و ۴۰۳ میلیارد ریال، آخرین سود پیش‌بینی شده خود را ۷۶ هزار و۹۸۰ میلیارد ریال اعلام کرده است که نسبت به ماه قبل نزدیک به هزار و ۵۰۰میلیارد ریال رشد داشته است. سهامداران بزرگ‌ترین صنعت بازار سرمایه به ازای هر سهم تا امروز هزار و۵۲۷ ریال سود برده‌اند. صنعت فلزات اساسی نیز که رتبه دوم را در بین بزرگ‌ترین‌های بورس از آن خود کرده است با سرمایه ۷۴ هزار و ۵۰۱ میلیارد ریالی، برای سال جاری عایدی ۵۶ هزار و ۴۶۹ میلیارد ریالی پیش‌بینی کرده است. سود این گروه نیز نسبت به ماه قبل ۱۵۷ میلیارد ریال رشد کرده است.

صدرنشینی حاشیه‌نشین‌ها در بازار سهام